Studievereniging Sirius geeft platform aan pandemie-ontkenner

In het verleden spande Jeroen Pols, samen met anderen van Viruswaarheid (voorheen Viruswaanzin), meer dan 30 rechtszaken aan tegen de overheid. Deze procedures waren gericht op het aanvechten van onder andere de lockdownmaatregelen, mondkapjesplichten en het vaccinatiebeleid. Tijdens de lezing zette Pols de juridische aspecten uiteen om te laten zien waarom de coronamaatregelen volgens hem onterecht werden gerechtvaardigd met noodwetgeving. “De gemiddelde leeftijd van de mensen die overleden aan corona destijds lag boven de levensverwachting van 81,5 jaar.” Dit was volgens Pols niet voldoende reden om de vrijheid van iedere Nederlander in te perken. “En daarvoor is de vrijheid ook van jullie allemaal weggenomen,” aldus Pols.

Zijn opvattingen kregen de nodige kritiek. Tijdens de gastlezing was er duidelijk onrust in de zaal, en Pols werd regelmatig uitgelachen. Een aantal aanwezigen verliet zelfs de zaal, terwijl anderen juist de confrontatie met hem aangingen in kritische en emotionele discussies, bijvoorbeeld toen hij verkondigde dat Long Covid voortkwam uit vaccinatieschade. De sfeer was verre van gebruikelijk voor een academisch debat.

Vlak voor de pauze herinnerde een van de organisatoren van Sirius de studenten eraan dat een academisch debat respectvolle interactie vereist, zelfs wanneer er meningsverschillen zijn. “Je mag mij wel uitlachen of lachen over mij. Maar wij hebben meneer Pols uitgenodigd om te leren. Hij verdedigt zijn standpunt op mijn uitnodiging. Jullie mogen ze bevragen, maar niet op deze manier. En hem ook niet uitlachen."​

Ruimte voor breed spectrum
Anne, de preses van Sirius, benadrukt dat de lezing bedoeld was om studenten bloot te stellen aan verschillende perspectieven en zo kritisch debat te stimuleren. "Wij organiseren avondcolleges ter verbreding van het curriculum," aldus Anne. "Ieder jaar wordt er geprobeerd om sprekers vanuit verschillende hoeken en perspectieven uit te nodigen. Wij willen onze honoursstudenten een zo breed mogelijk scala aan sprekers aanbieden over het gehele juridische, politieke en/of maatschappelijke spectrum.”

Nadat Pols deze lezing online had geplaatst, kwam herhaaldelijk de vraag naar voren in hoeverre er ruimte moet zijn op de universiteit voor dit soort lezingen. Op X, onder een tweet van @Joey_Ventura_, werd er kritisch getwitterd over de grenzen van academische vrijheid, evenals de rol van de universiteit in het waarborgen van een veilige en neutrale leeromgeving.

Volgens een woordvoerder van de Universiteit Utrecht is het cruciaal dat studieverenigingen de vrijheid hebben om sprekers uit te nodigen voor activiteiten buiten het reguliere curriculum. "De UU staat stevig achter het behoud en de bescherming van academische vrijheid," aldus de universiteit. "Het uitnodigen van een spreker betekent niet automatisch dat je zijn of haar denkbeelden onderschrijft. Voor rechtenstudenten, zoals die van Sirius, is het waardevol om in aanraking te komen met afwijkende en zelfs controversiële opvattingen, en deze kritisch te kunnen bevragen." 

Op de vraag of dit schadelijk kan zijn voor de academische consensus, reageert de universiteit: "Een belangrijk kenmerk van academisch debat is dat deelnemers elkaar corrigeren wanneer er onwetenschappelijke standpunten worden ingenomen. In het videoverslag is dan ook te zien dat Pols stevig wordt ondervraagd," aldus de woordvoerder.

Alleen restricties voor evenementen over Isräel/Gaza-conflict
Een aantal jaren terug, tijdens de coronacrisis, was een dergelijk gastcollege ondenkbaar geweest op de universiteit. Dat had te maken met maatschappelijke situatie op dat moment. Toch waren er toen geen regels die beperkingen oplegden. Recent heeft de UU wel restricties opgelegd voor gastlezingen die gerelateerd zijn aan het Israël/Gaza-conflict. Deze maatregelen, die onder meer een limiet stellen aan het aantal aanwezigen en een verplichte voorinschrijving vereisen, zijn bedoeld om nieuwe bezettingen te voorkomen. Hierdoor besloot Dutch Scholars for Palestine een gastlezing van Neve Gordon te verplaatsen naar buiten de universiteit, omdat de organisatoren niet akkoord gingen met de beperkingen. 

Hoewel de lezing van Pols  nog altijd een gevoelige politieke lading had, kreeg hij niet te maken met restricties omdat het niet over Gaza ging. De universiteit reageert: "De bijeenkomst met Jeroen Pols is aangemeld bij de universiteit en was niet Israël/Gaza-gerelateerd". De universiteit gaf aan dat de maatregelen specifiek gelden voor bijeenkomsten gerelateerd aan het Israël/Gaza-conflict en dat andere bijeenkomsten, zoals die van Pols, dus niet onder dezelfde regels vallen.

Reflecties van Sirius en Pols
Achteraf blijft Sirius van mening dat het een goede keuze is om mensen uit te nodigen om de studenten een ander geluid te laten horen. "De maatschappelijke discussie over de coronapandemie is relevant voor onze studenten. Pols heeft onder meer rechtszaken gevoerd in dit verband, daarom hebben wij hem in een kritisch licht uitgenodigd"​, aldus Anne.

Ze betreurt echter wel de defensieve houding van Pols tegenover de kritiek van de aanwezigen, evenals de manier waarop hij andere opvattingen afwimpelde. Bovendien verspreidde Pols de opname van de lezing, wat in strijd was met de gemaakte afspraken.

Pols gaf tijdens de lezing aan dat hij het plezierig vond om voor een groep te spreken met tegenovergestelde meningen, aangezien hij meestal niet door zulke groepen wordt uitgenodigd. Volgens hem leiden zulke gesprekken tot waardevolle discussies. Hij moedigde de studenten aan om zelf onderzoek te doen en benadrukte dat zij de overheid niet blindelings zouden moeten vertrouwen.