Tijdelijke docenten krijgen door bezuinigingen weer kortlopende contracten

Bij de Utrechtse opleiding Interdisciplinaire Sociale Wetenschap begon dit najaar een docent aan een tijdelijke functie voor de periode november 2024 tot en met juli 2025. De vacaturetekst maakte melding van de mogelijkheid tot verlenging. Maar de docent kreeg dus niet een vierjarige aanstelling, wat sinds 2019  wel het universitaire beleid is. 

Het Utrechtse universiteitsbestuur besloot toen dat er een einde moest komen aan de slechte arbeidspositie van tijdelijke docenten die kortlopende contracten kregen. Er moesten robuuste contracten komen met niet alleen een minimale looptijd van vier jaar, maar ook een minimale omvang van 0,7 fte. Binnen die aanstelling moest bovendien ruimte voor ontwikkeling zijn. 

Het percentage tijdelijke docenten met robuuste contracten liep in de afgelopen jaren op van 17 procent in 2020 tot 51,7 procent bij de laatste telling eind vorig jaar. De universiteit hoopt dat op termijn 80 procent van alle tijdelijke docenten voor minstens vier jaar en 0,7 fte kunnen worden aangesteld. Maar dat streven raakt door de bezuinigingen nu mogelijk uit zicht.

De tijdelijke docent die bij ISW begon, is immers geen uitzondering. Drie collega’s bij dezelfde opleiding kregen dit academisch jaar contracten van zes tot dertien maanden. Bij de opleiding Psychologie kon een docent voor de periode van 1,5 jaar aan de slag. 

Ook op andere plekken binnen de universiteit is te horen dat door de bezuinigingen aan de universiteit een kortlopend contract wordt gegeven aan tijdelijke docenten, als er tenminste nog iemand wordt aangenomen. Op veel plekken geldt een vacaturestop en kan slechts bij uitzondering nog een tijdelijke kracht worden aangesteld.

Voorkomen hogere werkdruk
“Tja, wij zijn hier ook helemaal niet blij mee”, reageert departementsvoorzitter van ISW Marcel Lubbers. “Langdurige contracten zijn voor iedereen beter. Maar dit is nu het resultaat van het kabinetsbeleid. Daardoor moet de faculteit een vacaturestop hanteren. Er zijn uitzonderingen mogelijk, maar vierjarige aanstellingen zitten er op dit moment niet in.”

Volgens Lubbers is niet uit te sluiten dat er in de nabije toekomst vaker docenten met kortlopende contracten moeten worden aangesteld. “Onze opleiding groeit, en we willen voorkomen dat de werkdruk onacceptabel hoog wordt. Daarom moeten we toch wat doen als een collega uitvalt of vertrekt.”

Departementsvoorzitter Albert Postma van Psychologie komt met een soortgelijke argumentatie. “Ook wij kunnen nieuwe docenten helaas niet voor de periode van vier jaar aanstellen. Hoe jammer dat ook is. Hopelijk zien we over enige tijd toch weer mogelijkheden om docenten voor langere tijd aan ons te verbinden. Het gaat immers om betrokken, getalenteerde en vaak jonge collega’s die van grote waarde voor ons onderwijsprogramma zijn.”

Goed werkgeverschap
Decaan Leoniek Wijngaards van de faculteit Sociale Wetenschappen bevestigt per e-mail deze gang van zaken. Ook zij verwijst naar de vacaturestop die de faculteit afkondigde.  “Als het echt noodzakelijk is, krijgt een opleiding toestemming voor het aanstellen van een tijdelijke docent. Hoewel we in het kader van goed werkgeverschap graag een contract voor vier jaar zouden willen geven, is dat gezien de bezuinigingen waarmee we geconfronteerd zijn, niet verantwoord.”

De kwestie kwam tot nog toe niet in de faculteitsraad aan bod, omdat er geen sprake is van een wijziging van het facultaire beleid. Faculteitsraadslid Kirsten Buist benadrukt dat vierjarige aanstellingen beter zouden zijn, maar ze heeft ook begrip voor de spagaat tussen het handhaven van de vacaturestop en het voorkomen van een hogere werkdruk. “Wat ik in deze kwestie lastig vind. is dat er nogal strijdige afwegingen zijn.”

Ook het universiteitsbestuur ziet het dilemma van de faculteit en “heeft notie voor uitzonderingen” op het principe dat tijdelijke docenten een vierjarig contract moeten krijgen. “We blijven met elkaar in gesprek om te zien welke oplossingsrichtingen mogelijk zijn”, zo zegt het College van Bestuur in een reactie.

De vakbonden in het Lokaal Overleg laten weten altijd te zullen ijveren voor "vaste aanstellingen voor vast werk". In dat licht vinden ze zelfs de vierjarige aanstellingen verre van ideaal. Maar ook de bonden zien dat faculteiten op dit moment zeer beperkt zijn in de mogelijkheden.

De faculteit Sociale Wetenschappen heeft van alle Utrechtse faculteiten het hoogste percentage tijdelijke docenten. Eind vorig jaar was dat 21,2 procent. Het gemiddelde van de zeven UU-faculteiten is 12,2 procent.