Tweede Kamer: even praten voordat kleine opleidingen verdwijnen

Kleine opleidingen zijn relatief duur en lopen altijd het gevaar dat ze de deuren moeten sluiten. Soms is dat heel jammer, want dan verdwijnt er bepaalde expertise uit Nederland. Met de grote bezuinigingen op onderwijs en onderzoek in het vooruitzicht is dat gevaar bepaald niet verminderd.

Tweede Kamerlid Claire Martens-America (VVD) meent dat er nu ‘landelijke regie’ ontbreekt. De instellingen en het ministerie hebben volgens haar geen scherpe visie op waar welke opleidingen worden aangeboden. Uiteindelijk zijn de onderwijsinstellingen zelf verantwoordelijk, staat in een motie die Martens-America tijdens het debat over de onderwijsbegroting indiende. Maar het zou zonde zijn als het sluiten van een opleiding voortkomt uit een gebrek aan onderling overleg. 

Samen afstemmen over kleine opleidingen
In haar motie verzoekt ze de regering om met Nederlandse onderwijsinstellingen samen het landelijke aanbod van opleidingen te overzien “en in gezamenlijkheid af te stemmen”. Dat zou kunnen voorkomen “dat er opleidingen zonder coördinatie uit Nederland verdwijnen”. Deze motie is dinsdagmiddag aangenomen. Van de vier regeringspartijen gaf alleen de PVV geen steun, maar een flinke groep oppositiepartijen zorgde toch voor een meerderheid.

Minister Bruins vond het prima, bleek al tijdens het debat. “Ik deel de wens achter de motie”, zei hij. “Ik wil ook voorkomen dat zonder afstemming opleidingen verdwijnen. Dus ja, ik ga hierover het gesprek met de onderwijsinstellingen aan.”

Dat er helemaal geen coördinatie is, klopt voor het wetenschappelijk onderwijs eigenlijk niet. De universiteiten hebben sectorplannen gemaakt, waarin ze juist gezamenlijk nadenken over hun onderwijs en onderzoek. De opleidingen Frans en Duits bijvoorbeeld hadden plannen voor gezamenlijke bachelorprogramma’s en de opleidingen Nederlands gingen hun onderlinge samenwerking versterken. 

De vier regeringspartijen wilden het geld voor zulke samenwerking aanvankelijk wegbezuinigen, maar na felle protesten van de universiteiten (en de aankondiging van juridische stappen) heeft minister Eppo Bruins bedacht dat hij beter op een andere manier in hun budget kan snijden.

Bezuinigingen op de helling
Sinds vorige week staan de bezuinigingen op de helling, omdat de begroting dreigt te stranden in de Eerste Kamer, waar de regering geen meerderheid heeft. In ruil voor hun steun wil een groep oppositiepartijen 1,3 miljard van in totaal 2 miljard euro aan bezuinigingen terugdraaien.

Een van die bezuinigingen is de langstudeerboete. SP en GroenLinks-PvdA opperden tijdens het debat om hiervoor een alternatief te zoeken buiten de onderwijsbegroting, maar een motie van die strekking is dinsdag verworpen.

Een andere spannende motie werd ingetrokken. BBB waarschuwde daarin dat het voornemen om de instroom van buitenlandse studenten te beperken mogelijk nadelig is voor “de leefbaarheid, de brede welvaart en het innovatie- en verdienvermogen van krimp- en grensregio’s als Groningen, Drenthe, Overijssel, Limburg en Zeeland”. Daar zou de regering rekening mee moeten houden, aldus de motie, maar kennelijk wacht BBB de uitwerking van de plannen nog even af. 

Spam-actie
De onderwijsvakbonden volgen de onderhandelingen met de oppositiepartijen nauwgezet. Zij benadrukken dat niet een deel van de bezuinigingen van tafel moet, maar alle bezuinigingen. Om deze wens kracht bij te zetten, is er een ‘spam-actie’ bedacht in aanloop van een cruciaal debat op donderdag 5 december. Dan stemt de Tweede Kamer over de onderwijsbezuinigingen. Er staat een kant en klare mail klaar op de website van vakbond FNV die gericht is aan CDA, D66, JA21, SGP en de ChristenUnie – de partijen die een deel van de bezuinigingen willen terugdraaien. De vakbond vraagt iedereen die alle bezuinigingen voor het onderwijs van tafel wil, deze mail voor het debat van donderdag te versturen.