Tweede Kamer schuurt en schaaft aan inspraak

Morgen praat onderwijsminister Jet Bussemaker met de Tweede Kamer over een nieuwe wet die het bestuur van universiteiten en hogescholen moet verbeteren. Maar er moet nog wel wat aan veranderen wil de Kamer instemmen.

De afgelopen maanden hadden verschillende politieke partijen kritiek op de plannen van de minister. De Tweede Kamer zal morgen dus nog flink schaven aan de zogenoemde Wet versterking bestuurskracht.

Wat al zeker is: de opleidingscommissies krijgen meer te vertellen, studentbestuurders hoeven straks geen collegegeld te betalen (een regeling overigens die al een aantal jaren bestaat in Utrecht) en toezichthouders van hogescholen en universiteiten hoeven vermoedens van wantoestanden toch niet meteen te melden.

Opleidingscommissies
In de zomer van vorig jaar wilde een meerderheid van de Tweede Kamer opleidingscommissies al meer macht geven. Zij praten immers met het opleidingsbestuur over het onderwijs, dus weten zij volgens de Kamer het best of het allemaal wel goed gaat.

Die motie kwam vorig jaar iets te laat voor het wetsvoorstel, dat een week later werd gepresenteerd. Voor de opleidingscommissies veranderde er eigenlijk niets, maar Bussemaker liet toen al doorschemeren dat ze daar best iets aan wilde doen. En als een meerderheid van de Kamer daar morgen opnieuw om vraagt, zal ze wel moeten.

De PvdA zal het overigens moeten rooien zonder steun van coalitiepartner VVD. Die wil wel meer geld en ondersteuning voor de opleidingscommissies, maar ziet niets in instemmingsrecht.

Wel besturen, niet betalen
Studenten hoeven straks geen collegegeld meer te betalen als ze een jaar lang fulltime bestuurswerk verrichten. Die belofte deed de minister begin december al, dus ze zal geen moeite hebben met de aanpassing die CDA, VVD en PvdA voorstellen.

Hun amendement regelt dat studenten die een jaar lang bestuurswerk doen of bijvoorbeeld bezig zijn met het bouwen van een solar-auto, geen collegegeld hoeven te betalen. Ze blijven wel ingeschreven aan hun onderwijsinstelling, waardoor ze gebruik kunnen maken van de studiefinanciering.

De collegegeldvrije periode mag maximaal één jaar duren en studenten mogen geen enkel studiepunt behalen.

Meldplicht
Tuigt er weer iemand een rare afstudeerroute op of worden er onhandige beslissingen genomen over dure gebouwen? Toezichthouders van universiteiten en hogescholen moeten voortaan de onderwijsinspectie waarschuwen zodra ze problemen vermoeden, staat in de nieuwe wet. Daar had de Raad van State eerder forse kritiek op: de toezichthouders worden immers betaald om in actie te komen als ze denken dat het mis gaat. Als ze die verantwoordelijk straks moeten doorschuiven naar de inspectie zorgt dat alleen maar voor verwarring.

In november vroeg de VVD al “welke onderbouwing de regering heeft om tot deze rigoureuze wijziging te komen” en ook de PvdA wilde toen weten wat de regering ging doen met de kritiek van de Raad van State.

Wat de VVD betreft gaat de meldplicht uit de wet en ook het CDA en de ChristenUnie willen er vanaf. Met steun van een aantal andere oppositiepartijen kunnen de drie rekenen op een meerderheid in de Kamer. De PvdA lijkt er in ieder geval geen halszaak van te maken. Die partij wacht het debat af.

Goed geregeld
Op verzoek van de SP heeft minister Bussemaker ook nog even naar het buitenland gekeken  maar daar laat ze zich niet door inspireren, schrijft ze deze week aan de Kamer. In Nederland is meer in de wet vastgelegd dan in veel andere landen, concludeert ze. Verder valt het volgens haar op dat “externen” (overheid en werkgevers) in het buitenland meer invloed hebben dan hier.

Hogescholen en universiteiten mogen zich natuurlijk altijd laten inspireren door voorbeelden uit het buitenland, schrijft de minister. Maar de Wet versterking bestuurskracht biedt wat haar betreft genoeg nieuwe mogelijkheden voor studenten en docenten om hun bestuurders terug te fluiten als ze uit de bocht vliegen.