U-raad niet gebaat bij ander verkiezingsstelsel
Studenten lijkt de universitaire medezeggenschap worst te wezen en van de medewerkers brengt gemiddeld één op de drie een stem uit. Zou een verkiezing gebaseerd op het principe ‘ieder voor zich’ geen soelaas bieden?
De roep om meer democratisering binnen universiteiten dat zich vanuit het Amsterdamse Maagdenhuis als een olievlek over hoger onderwijsland verspreidde, had de verkiezingen in Utrecht een positieve boost kunnen geven. Er waren dit keer wel op meer plekken verkiezingen, maar ondanks actiegroepen Rethink UU en de Nieuwe Universiteit Utrecht bleef het opkomstpercentage achter bij de verwachting.
Vooral bij de studenten, zegt voorzitter van de Universiteitsraad Fred Toppen. Samen met oud-U-raadsvoorzitter Matthias Jorissen probeert hij de medezeggenschap te vernieuwen.
“Over de opkomst van 38 procent van de medewerkers voor de U-raad ben ik tevreden. En bij sommige onderdelen was de opkomst zelfs erg goed.”
Opkomstpercentages
De meeste studenten, zegt Toppen, komen hier om een studie te doen en een diploma te halen. “De medezeggenschap zal ze een zorg zijn. En natuurlijk hielp het niet dat de stemoproep bij hun in de spambox terecht was gekomen en er een verkeerde link naar het stembureau was.”
De Universitaire Bestuursdienst spande de kroon met een opkomstpercentage van 62,4 procent. Bij de faculteit Rebo bracht 54 procent van de medewerkers een stem uit en bij Sociale Wetenschappen nam bijna 48 procent de moeite om naar het stembureau te surfen.
Bij de studenten zien de getallen er heel anders uit. Alleen de Diergeneeskundigen lijken zich echt te interesseren voor de medezeggenschap gezien het opkomstpercentage van bijna 36 procent waar het bij andere faculteiten onder de 20 procent bleef. Het was deze schijnbare desinteresse en de wil om de kwaliteit van de raadsleden te borgen dat de studenten van Geowetenschappen en Sociale Wetenschappen enige jaren geleden deed besluiten om studenten te selecteren voor de raad en geen verkiezingen meer uit te schrijven.
Opvallend is de hoge opkomst bij de Universitaire Bestuursdienst die bij de vorige verkiezingen ook al de meeste stemmen kreeg van alle medezeggenschapsraden. Behalve dat er vanuit de directie van de UBD veel aandacht is voor de kandidaatstelling en de verkiezingen, probeerden de kandidaten zich ook te verkopen aan hun collega’s. Elke kandidaat ging voor zichzelf op pad, want elke kandidaat had zijn eigen lijst. Degenen met de meeste stemmen zitten nu in de raad.
Elke kandidaat op campagne
Is dat niet ook een idee voor alle andere raden? Laat elke kandidaat zijn eigen campagne voeren en wie de meeste stemmen krijgt, wint een zetel. Op die manier maken kandidaten zich meer bekend bij de kiezers.
Nu was er de kritiek dat medewerkers en studenten voor de U-raad moesten stemmen op personen waar ze nog nooit van hadden gehoord.
Ander punt van discussie was dat door het hanteren van lijsten, kandidaten lager op de lijst wel heel veel voorkeursstemmen moesten krijgen om kans te maken op een zetel. Zo hebben kandidaten hoog op de lijst een zetel gekregen die echt heel veel minder stemmen kregen dan kandidaten lager op de lijst die veel meer aanhangers bleken te hebben..
Dat ging bijvoorbeeld om promovendus Marco Derks van Geesteswetenschappen. Hij trok met zijn campagne toch net te weinig kiezers (166) om met voorkeursstemmen in de raad te komen. Een raadslid hoger op de lijst lukte dat met slechts 32 stemmen wel. (PDF proces verbaal uraad).
Toppen en Jorissen zijn geen voorstander voor het-ieder-voor-zich idee. Toppen: “Dan krijg je rare verhoudingen in de U-raad. Wie een grote faculteit achter zich heeft, maakt meer kans op een zetel dan iemand uit een kleine faculteit. Dan krijgt je niet een goede afspiegeling in de raad.” Jorissen: “Het zou misschien wel beter zijn als er verschillende lijsten komen, zoals een aparte lijst voor promovendi. Zij zijn goed georganiseerd en hebben een duidelijke achterban.”
Meer heil ziet het duo in een grotere bekendheid van en een voor alle medezeggenschappers identieke compensatie voor het werk. Ook in een nauwere samenwerking tussen de verschillende medezeggenschapsraden ziet het duo meerwaarde. “Nu we de wind meehebben, is het van belang om alle studenten en medewerkers meer te betrekken bij het proces van meningsvorming. Door de betrokkenheid te vergroten krijg je waarschijnlijk ook meer mensen naar het stembureau.”
| Raad | medewerkers | studenten |
| Universiteitsraad | 38 | 18,7 |
| Dienstraad Universitaire Bestuursdienst | 62,4 | niet van toepassing |
| Faculteit Bèta | 32,7 | 17 |
| Diergeneeskunde | 30,4 | 35,8 |
| Geesteswetenschappen | 47,6 | 18,5 |
| Geowetenschappen | 34,3 | geen verkiezingen |
| Recht, Economie, Bestuur & Organisatie | 54 | 15,1 |
| Sociale Wetenschappen | 47,7 | geen verkiezingen |
| Geneeskunde | geen verkiezingen | geen verkiezingen |
| Dienstraad UB | geen verkiezingen | niet van toepassing |