Universiteit overweegt totaalverbod roken in 2019

Bij het ontwikkelen van een rookbeleid is de vraag hoe streng de universiteit rokers wil aanpakken. Dat is nog niet duidelijk, zegt woordvoerder Maarten Post van de Universiteit Utrecht. Het Facilitair Service Centrum (FSC) gaat eerst uitgebreid onderzoek doen, vertelt hij. “We inventariseren momenteel hoe organisaties die al een aangescherpt rookbeleid hebben, dit hebben aangepakt en wat de ervaringen zijn. Er zijn verschillende opties. Dat varieert van een totaalverbod op eigen terrein, tot het faciliteren van roken op speciale plekken. Je wilt goed overdenken en bespreken wat de praktische consequenties zijn.” De universiteit verwacht in de loop van 2019 met een concreet beleidsplan te komen.

Ongewenste gevolgen
Dat een rookverbod consequenties heeft, blijkt wel uit het nieuwe rookbeleid van het UMC Utrecht. Vanaf oktober wordt het gehele terrein rookvrij, maar voor de hoofdingang worden rokers nu al weggestuurd. Gedwee verhuizen ze naar de berm of de bushalte voor het ziekenhuis, waar ze tussen de wachtende patiënten en medewerkers hun sigaret opsteken. “Dit is openbaar terrein dus hier mag het wel”, verklaart een roker. Naast het UMC heeft het Wilhelmina Kinderziekenhuis in mei de sigaret al in de ban gedaan. Alle rookvoorzieningen zijn verwijderd en het gehele terrein rond het ziekenhuis is nu rookvrij.

Omdat er rond UMC Utrecht niet meer gerookt mag worden steken rokers nu hun sigaretten op bij de bushalte. Foto: DUB
 

Momenteel bestaat er nog geen eenduidig rookbeleid voor De Uithof, wel zijn er al maatregelen getroffen. Naast het rookverbod bij het UMC en het WKZ mogen studenten van sommige HU-gebouwen alleen achter een lijn roken en moeten medewerkers bij het Bestuursgebouw zeven meter afstand van de gevel houden. Bij enkele andere gebouwen staat de asbak nog prominent naast de ingang.

Rokers van de faculteit Diergeneeskunde moeten sinds vorige week maandag uitwijken naar speciaal ingerichte rookplekken. “Met het nieuwe beleid willen we de rommel, stank en de gezondheidsrisico’s beperken die het roken met zich mee brengt. Bovendien is roken in steeds minder openbare ruimten toegestaan en past ons beleid in deze trend”, zegt woordvoerder Josien Jacobs van de faculteit. Een totaalverbod zoals bij het UMC Utrecht zit er nog niet in, vertelt ze. “Een belangrijke groep gebruikers hier is de patiënteigenaren. Zij bezoeken de faculteit vaak in stressvolle omstandigheden omdat hun dier zorg behoeft. Voor sommigen biedt roken dan een uitkomst dus hebben we gekozen voor enkele afgebakende rookplaatsen.”

De meeste rookplekken van de faculteit Diergeneeskunde zijn onoverdekt. Foto: DUB
 

“Een strafplekje”, becommentarieert een medewerker bij de kliniek voor gezelschapsdieren. Hij steekt zijn sigaret netjes binnen de lijnen van de onoverdekte rookplek op. “Ik ben benieuwd waar mensen gaan staan als het slecht weer wordt. Ik ga dan in ieder geval niet hier roken.” Bij de nieuwe rookplek van Nieuw Gildestein voorziet hij ook problemen omdat deze pal naast een kantoorruimte is geplaatst. Een goede rookplaats blijkt nog niet zo makkelijk gevonden, want ook andere rookruimten staan naast looppaden of een fietsenstalling. Jacobs: “Vanwege ruis tussen de opdrachtgever vanuit het FSC en de uitvoerende partij zijn niet alle rookplekken even goed geplaatst. In de komende periode gaan we dit, waar nodig, herstellen.”

Sociale verandering
Juist vanwege de ingrijpende en soms onverwachte consequenties wil het FSC grondig de tijd nemen om het nieuwe beleid te ontwikkelen zegt woordvoerder Maarten Post. Dat het nieuwe beleid scherper wordt, staat volgens hem buiten kijf. “De universiteit heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dat de overheid werkt aan een plan om onderwijs rookvrij te maken speelt ook een rol.” Andere universiteiten zijn eerder al begonnen met het aan banden leggen van de sigaret. Zo maakte de Erasmus Universiteit bekend vanaf 2020 een rookverbod in te stellen rond het medisch centrum en geldt sinds vorig jaar de omgeving van Groningse universiteitsgebouwen als rookvrije zone.

Een vraag naar nieuw beleid
De Utrechtse faculteitsraad Bètawetenschappen vroeg dit voorjaar al om een universiteitsbrede aanpak tegen rookoverlast. Aanleiding hiervan waren verschillende meldingen over rook die via een open deur het Buys Ballotgebouw binnenwaaide. Volgens Post komen er vaker klachten over roken binnen, zij het niet zo veel. “Bij het FSC gaat dit om zo’n drie à vier klachten per jaar. Meestal gaat dit over mensen die zich eraan storen in de rook te zitten, bijvoorbeeld als ze buiten op een bankje zitten. Of ze ervaren overlast van peuken op de grond.”

Ook medewerkers van het Bestuursgebouw in De Uithof ervaren overlast van rokers. Raadslid Hanneke Poels vertegenwoordigt de werknemers in de dienstraad en kan zich wel vinden in de kritiek. “We merken dat de mening breed wordt gedeeld, maar de overlast wordt niet altijd gemeld. Zelf kregen we afgelopen jaar maar één klacht over het roken. Dat ging om de grote hoeveelheid peuken die achter het Bestuursgebouw ligt. Bovendien zouden mensen in de fietsenstalling roken in plaats van in de daarvoor bestemde abri.”

De rookabri achter het bestuursgebouw bevindt zich vlak naast het looppad. Foto: DUB
 

Een vervoersmedewerker in het Bestuursgebouw besloot afgelopen zomer met op het raam geplakte A4’tjes rokers te verzoeken ergens anders hun sigaretten op te steken dan op het stoepje onder het raam. “Het was toen verschrikkelijk warm maar even een raampje open zetten, zat er helaas niet in. Als ik dan ook nog tijdens het in- en uitladen van zware pallets in de rook sta, is de ergernis bij mij compleet.”

Achter het gebouw staat een rookhok maar die kan de overlast niet indammen. “Ik kan me voorstellen dat medewerkers er last van hebben”, vertelt een roker bij de abri. Hij hoopt dat het onderzoek van de universiteit beter beleid oplevert. “Veel mensen moeten hier langs als ze na hun lunch het Bestuursgebouw weer binnengaan. Een andere rookplek zou daarom wel beter zijn.”