Utrecht is nieuwe honoursopleiding rijker: PPE, kleinschalig en selectief

Eind 2015 werd bekend dat de faculteiten Recht, Economie, Bestuur & Organisatie (Rebo) en Geesteswetenschappen samen een nieuwe bacheloropleiding willen aanbieden: Philosophy, Politics & Economics ofwel PPE. Deze honoursopleiding is geheel Engelstalig en biedt slechts toegang aan 75 eerstejaars die een selectie moeten ondergaan en een hoger collegegeld moeten betalen.

PPE-studenten krijgen een combinatie van speciaal voor hen ontworpen vakken van Filosofie, Geschiedenis, Economie en Bestuurs- & Organisatiewetenschap. Een brede opleiding die volgens de decanen mooi aansluit bij de trend naar interdisciplinair onderzoek die vorm heeft gekregen in het strategisch onderzoeksthema Institutions for Open Societies. Gediplomeerde PPE’ers kunnen daarna bij de UU terecht bij minimaal acht masteropleidingen.

Hoge ambities
De ambities voor de nieuwe opleiding zijn hoog. Van de 75 studenten die jaarlijks geselecteerd worden, moet op termijn 40 procent uit het buitenland komen. Het idee is dat 90 procent van de studenten die aan de opleiding begint, de eindstreep binnen vier jaar haalt.

Voor Geesteswetenschappen en Rebo de opleiding in de markt konden zetten, moest aan verschillende criteria worden voldaan. Om studenten te mogen selecteren en om een hoger collegegeld te mogen vragen, moest het Bijzonder Kenmerk Kleinschalig en Intensief Onderwijs (BKKI) aangevraagd worden bij accreditatie organisatie NVAO.

Voor een dergelijke keurmerk moet de opleiding aan verschillende voorwaarden voldoen. Eén daarvan is om te zorgen voor een hechte community. Daarvoor heeft PPE nu onder meer een eigen pand bemachtigd: het Descartesgebouw op de International Campus. Hier zullen studenten en staf intensief met elkaar samenwerken.

Ook moest worden aangetoond dat PPE een toegevoegde waarde heeft in het aanbod van bacheloropleidingen. In Nederland zijn er twee soortgelijke opleidingen. De UvA biedt PPLE aan wat de afkorting is voor Psychologie, Politics, Law en Economics. De VU heeft ook een opleiding die PPE heet. Utrecht onderscheidt zich van de opleiding van de VU  door de extra discipline geschiedenis die aan PPE is toegevoegd. Volgens programmacoördinator politiek filosoof Rutger Claassen heet de Utrechtse opleiding ook wel PPE plus History waarmee de toegevoegde waarde werd erkend.

Een ander criterium is dat er naast het standaard onderwijsprogramma ook een extracurriculair programma met opdrachten en activiteiten moet zijn dat het hogere collegegeld rechtvaardigt. Ook moet er in kleine groepen onderwijs worden gegeven. Hoewel de hoorcolleges voor 75 studenten zijn, bestaan alle werkgroepen uit maximaal 25 studenten. Aan alle voorwaarden is dus voldaan. Het keurmerk werd eind augustus afgegeven. Vorige week gaf de minister van Onderwijs toestemming om een hoger collegegeld te vragen.

Beurzen en dispensatieregeling
Voor dit hogere collegegeld was ook toestemming van de Universiteitsraad nodig. De raadsleden eisten een goed beurzenprogramma voor studenten die de 4120 euro collegegeld niet kunnen betalen. Die goedkeuring werd begin deze week gegeven.

De faculteiten Rebo en Geesteswetenschappen bieden dit eerste jaar acht beurzen aan die betaald worden uit het extra collegegeld van de andere eerstejaars. De beurzen bieden 50 procent korting op het collegegeld en zijn bedoeld voor studenten die bijdragen aan de diversiteit van de studentengroep. Zo zouden studenten uit een culturele minderheid in aanmerking kunnen komen of studenten die het hogere collegegeld niet kunnen betalen. De studenten  moeten overigens zelf aantonen aanspraak te kunnen maken op de beurs. Daarvoor kunnen ook Nederlandse en EU-studenten een verzoek indienen.

Voor PPE geldt ook de UU-brede dispensatieregeling voor studenten die geen geld kunnen lenen bij DUO, hier vallen bijvoorbeeld Surinaamse studenten onder, vluchtelingen met een UAF-toelage en studenten uit het buitenland.

Studenten die bij DUO kunnen lenen, kunnen het hogere collegegeld via het collegegeldkrediet lenen. Dit zou een maandbedrag van 333,33 euro zijn. De studenten moeten hiervoor wel een verklaring Collegegeld van de Instelling laten ondertekenen voor DUO.

Belangstelling & selectie
Voordat bekend was dat PPE ook echt van start mag in september 2018, was PPE al opgenomen in het programma van de UU-bachelorvoorlichtingsdagen van 17 en 18 november. Belangstellenden werd verteld dat de opleiding nog op goedkeuring wachtte, maar dat weerhield scholieren er niet van om zich in te schrijven. Er hebben zich op dit moment al bijna zeshonderd vwo’ers aangemeld voor de voorlichtingsrondes.

Zij zullen daar te horen krijgen aan welke eisen ze moeten voldoen om zich in te schrijven voor de opleiding: “Een vwo-diploma met wiskunde A of B en minstens een 8 voor Engels op hun eindrapport van de vijfde klas is de formele ingangseis. Daarnaast vragen we ze een aanbevelingsbrief van bijvoorbeeld de mentor of decaan van de middelbare school. Ook moeten ze een vragenformulier invullen om hun motivatie en interesse voor PPE te onderbouwen”, zegt programmacoördinator van PPE politiek filosoof Rutger Claassen.

Kandidaten die voldoen aan deze eisen worden uitgenodigd voor een gesprek. “Hoe we die interviews precies gaan doen, onderzoeken we op dit moment. Dat hangt ook een beetje af van het aantal aanmeldingen. In Amsterdam waren er voor PPLE vorig jaar negenhonderd aanmeldingen. Als je die allemaal op gesprek krijgt, is dat een hele klus.” Komende vrijdag moet de faculteitsraad Geesteswetenschappen zich nog uitspreken over het selectiereglement.

Samen met het programmabestuur moet Claassen ook de huisvesting nog op orde brengen.  “Het Descartesgebouw moet worden nog verbouwd en we gaan deze winter op zoek naar vier nieuwe docenten. Eén voor filosofie, één voor geschiedenis, één voor economie en één voor bestuurs- & organisatiewetenschap.”

In totaal zijn er voor het eerste jaar tussen de twaalf en zestien docenten nodig die voor het onderwijsdeel van hun aanstelling werken bij PPE. “Elke docent blijft geworteld in het onderzoeksprogramma van zijn eigen discipline en blijft dus op de loonlijst staan van de verschillende departementen. We willen dat ze vanuit die 'thuisbasis' breed kunnen denken en interdisciplinair onderzoek doen. Vanuit de onderzoekers in het strategisch thema Instituties is deze opleiding eigenlijk ook bedacht.”

De PPE-studenten moeten casussen anuit de verschillende disciplines bestuderen zoals de financiële crisis of de migratieproblematiek. “Wij willen onze studenten niet alleen leren hoe politieke en economische instituties vandaag de dag functioneren bijvoorbeeld, maar ook hoe ze zijn ontstaan. Door naar de geschiedenis te kijken, leer je het heden beter te begrijpen.”

Voor de nieuwe opleiding heeft de UU een kleine 1,3 miljoen euro uitgetrokken, de faculteiten dragen elk 1,2 miljoen euro uit uitgesmeerd over een periode van vijf jaar