UU-bestuur staat tweede camera bij proctoring toe, ondanks privacybezwaren

Veel geneeskunde- en bètastudenten voelden zich dit voorjaar overvallen toen zij bij tentamens met surveillance-software behalve de camera op hun laptop een tweede camera moesten gebruiken. Daarmee wilden opleidingen over hun rug kunnen meekijken op hun scherm.

De maatregel werd ingevoerd nadat inventieve studenten manieren hadden gevonden om de software te omzeilen en zo bijvoorbeeld toch gebruik konden maken van spiekbriefjes. Minister van Engelshoven liet in maart weten geen bezwaar te hebben tegen het gebruik van de tweede camera, waarmee de Rotterdamse Erasmus Universiteit was begonnen. Instellingen mogen zelf beslissen of de extra controle nodig is.

Niet voldaan aan privacy-eisen
De introductie van de tweede camera bij UU-tentamens in blok 3 leidde tot verontruste vragen in medezeggenschapsraden over de inbreuk op de privacy van deelnemers aan deze toetsen. Terecht, zo bleek uit een vernietigend advies van de universitaire functionaris gegevensbescherming. Hij drong erop aan de nieuwe aanpak met onmiddellijke ingang stop te zetten. Aan de wettelijke vereisten voor de inzet van een tweede camera was niet voldaan. “Formele besluiten ontbreken, aan de informatieplicht jegens betrokkenen wordt niet voldaan. Zelfs een risicoanalyse heeft niet plaatsgevonden.”

In een nota (alleen met Solis-id, red.) die deze week in een commissie van de Universiteitsraad werd besproken, belooft het UU-bestuur op korte termijn de zogeheten gegevensbeschermingseffectbeoordeling (GBEB) te laten aanvullen zodat deze ook van toepassing is voor proctoring met twee camera's. Met een GBEB worden de privacyrisico’s van een bepaalde wijze van gegevensverwerking in kaart gebracht waarna zo nodig maatregelen kunnen worden genomen om die risico’s te verkleinen.

Op basis van die GBEB moet in september besloten worden of proctoring met een tweede camera acceptabel is. Gehoopt wordt daarbij dat de noodzaak van online tentamens tegen die tijd is afgenomen dankzij dalende coronacijfers.

Geen verbod
Maar dat betekent niet dat het UU-bestuur tentamens met een tweede camera nu al wil verbieden. Eind mei hebben opleidingen te horen gekregen dat dergelijke tentamens ook in blok 4 zijn toegestaan. Zij zijn wel verplicht om studenten met principiële bezwaren een tentamen op de campus aan te bieden op hetzelfde tijdstip als de online versie.

Volgens het UU-bestuur had een onmiddellijk verbod vooral voor de opleiding Geneeskunde ernstige gevolgen kunnen hebben. Die opleiding kent relatief veel grote kennistoetsen voor grote groepen. Omdat docenten vaak ook als arts of specialist werken, hebben die tijdens de coronacrisis geen mogelijkheid gezien om alternatieve toetsvormen te ontwikkelen. Bovendien wilde de opleiding liever geen massale toetsing in of nabij het ziekenhuis in coronatijd.

Daarbij vroeg ook de studentenraad van Geneeskunde het UU-bestuur om proctoring met een tweede camera niet te verbieden. Geneeskundestudenten vreesden studievertraging op te lopen omdat er geen goede alternatieven zijn voor het afnemen van tentamens.

Positief voor studenten
Tenslotte wees het CvB erop dat de voorzitters van verschillende examencommissies van de opleidingen van de faculteit Geneeskunde en de faculteit Bètawetenschappen in een gezamenlijke brief eveneens verzochten om de huidige situatie voorlopig toe te staan. Zolang fysieke tentamens niet mogelijk zijn, is proctoring naar hun mening een noodzakelijk kwaad.

Zij benadrukken daarbij dat het gebruik van de tweede camera voor studenten goed uitpakt, juist omdat ze ermee kunnen bewijzen dat ze niet frauderen. Eerder moesten tentamens nogal eens worden afgekeurd, omdat bijvoorbeeld de webcam uitviel. Nu kunnen studenten bewijzen dat ze op dat moment niets verkeerds deden. Bij geneeskunde nam het aantal ‘onregelmatigheden’ bij proctoringtentamens met 300 studenten dankzij de tweede camera af van enkele tientallen tot een handvol.

Leden van de U-raad stelden tijdens de vergadering de mogelijke inbreuk op de privacy van studenten zeer serieus te willen nemen. Gezien de specifieke omstandigheden van de faculteit Geneeskunde begrijpen zij dat er voor die faculteit een tijdelijke uitzondering wordt gemaakt, maar zij vroegen het UU-bestuur het gebruik van een tweede camera voor de faculteit Bètawetenschappen niet toe te staan.

Daar kon rector Kummeling niet mee instemmen. Volgens hem vinden de meeste tentamens van bèta-opleidingen gewoon op locatie plaats. Proctoring is bij die faculteit vooral een service aan studenten die op dit moment niet naar de universiteit kunnen of willen komen. Bij de tegenwerping vanuit de raad dat het dan nog niet per se om proctoring met twee camera’s hoeft te gaan, verwees Kummeling naar de argumenten van studenten en examencommissies die voor gedogen pleiten.

Liever anders toetsen
De rector verzekerde de raadsleden dat het UU-bestuur proctoring niet ziet als een gemakkelijke en goedkope oplossing om grote tentamens af te nemen. Volgens hem vindt er op dit moment juist een discussie plaats over de vraag of er wel zoveel getoetst moet worden in een academische opleiding en of kennistoetsen dan de beste manier zijn.

“Proctoring is niet de manier van toetsen die we voorstaan. We hopen dat we er post corona niet veel gebruik van hoeven te maken. Maar we kunnen ons wel heel goed voorstellen dat er specifieke situaties zijn waarbij het een uitkomst kan bieden. Denk aan studenten met een beperking of aan studenten die in het buitenland zijn.”

Het UU-bestuur had tenslotte ook niet het idee dat veel studenten op kosten gejaagd worden omdat zij extra hardware moeten aanschaffen. De signalen die de U-raad daarover hadden bereikt, waren het CvB niet bekend. Studenten zouden bovendien bij hun opleiding een webcam of laptop moeten kunnen lenen als ze die nodig hebben.