UU: minder vliegen, minder CO2 uitstoten en meer compenseren

Vanaf het nieuwe jaar moeten alle vliegreizen die UU’ers voor hun werk maken, worden geturfd en gecompenseerd. Ook moet elke faculteiten en elke dienst met twee concrete plannen komen om in 2018 hun CO2-uitstoot terug te dringen. Het wagenpark van de UU wordt vervangen door ‘emissieloze’ voertuigen en er komt een deelautoproject met elektrische auto’s.

De maatregelen zijn nodig om de ambitie van de Universiteit Utrecht te realiseren om in 2030 een CO2-neutrale instelling te zijn. Daarmee draagt de instelling bij aan de klimaatdoelstellingen van Parijs om de opwarming van de aarde niet boven de 1,5 graad te laten uitkomen. In 2020 moet de UU al een derde minder CO2 uitstoten dan in meetjaar 2014. Tussen 2020 en 2030 moet de nul zichtbaar worden.

Vliegtuig, auto, openbaar vervoer

De UU richt de komende jaren haar pijlen vooral op energie en vervoer, staat in de notitie CO2-strategie Universiteit Utrecht die onlangs met de Universiteitsraad is besproken. Energieverbruik van de universiteit, woon-werkverkeer van medewerkers en studenten en het verkeer voor het werk zorgen samen voor ongeveer 95 procent van de footprint. Vandaar dat het College van Bestuur grote stappen wil maken op deze twee gebieden.

In 2014 was het aandeel ‘mobiliteit’ van de footprint 34 procent. Het openbaar vervoer was verantwoordelijk voor 16 procent, het auto- en het vliegverkeer elk 9 procent. Volgens de plannen haalt de universiteit ruim de doelstellingen van 2020. Berekend is dat de UU dan al een besparing van 44 procent weet te behalen.

Dit komt onder meer door energiebesparing en het inkopen van duurzame energie. Waar de universiteit zelf niets aan hoeft te doen, is dat treinen op groene stroom zijn gaan rijden en de Uithoflijn, als vervanger van buslijn 12, ook groene stroom gebruikt.  Dit is gunstig voor de footprint. De redenatie van het universiteitsbestuur is dat de universiteit nu eenmaal vraagt aan medewerkers en studenten om voor werk en studie naar de instelling te komen. Het meerekenen van het woon-werkverkeer is dan ook een gebruikelijke methode bij het berekenen van de footprint. De UU maakt hiervoor gebruik van de zogeheten CO2-prestatieladder.

Auto

De universiteit denkt daarom ook na wat ze moet doen om het percentage medewerkers dat met de auto naar de zaak komt  van 22 naar 19 procent terug te brengen in 2020. “We hebben er nog geen kant en klare oplossingen voor op de plank liggen", zegt Michiel Scherrenburg, programmamanager Duurzaamheid. "Er zijn verschillende opties denkbaar." Eén van de dingen waar de UU al langere tijd over nadenkt, is het invoeren van betaald parkeren voor de medewerkers.

Om een oplossing te zoeken hoe de medewerkers uit de auto en op de fiets of in het openbaar vervoer te krijgen is, wordt hulp van buiten ingeroepen. Zo zal informatie worden ingewonnen bij andere organisaties die met succes het autogebruik hebben teruggedrongen.

Vliegreizen turfen

Waar de universiteit nog hard aan moet trekken, is het vervoer voor het werk. Hieronder worden niet alleen de busjes van de facilitaire diensten en de twee leaseauto’s van het College van Bestuur bedoeld, maar ook de vliegkilometers van het personeel.

De 9 procent CO2-uitstoot die voor het vliegen wordt gerekend, is slechts een schatting. Onbekend is hoeveel vliegreizen UU'ers maken en hoeveel vliegkilometers daarmee gemoeid zijn. Om dit in kaart te brengen, wordt vanaf januari 2018 bijgehouden wie waarnaartoe vliegt. Onder het mom van ‘meten is weten’ kunnen verdere plannen worden bedacht om bijvoorbeeld het aantal vliegkilometers terug te dringen via een zogeheten bewustwording- en gedragscampagne.

Hieronder valt de verplichting om de CO2-uitstoot van een vlucht af te kopen. Dit omdat er niet voor alle vliegreizen een duurzaam alternatief is. Voor een retourtje New York bijvoorbeeld, zou dit per retourticket een meerprijs van tussen de 20 en 25 euro zijn en per jaar. Dit bedrag moet uit het reisbudget worden betaald.

Bij de vakgroep Energy& Resources van het Copernicus Instituut is het al een jarenlange praktijk om vluchten naar congressen te compenseren. Maar een ‘CO2-aflaat’ is niet voldoende zegt promovendus Oskar Kraan die bij dezelfde onderzoeksgroep werkt. Hij schreef hierover een opinie. Michiel Scherrenburg sluit zich bij hem aan. “We moeten alternatieven verzinnen voor het vliegen. Dat zou voor bestemmingen dichter bij huis de trein of boot kunnen worden.”

Ook de reis die internationale studenten maken om in Utrecht te komen studeren, moet eigenlijk bij de UU-footprint worden opgeteld, stelt de U-raad. Dat beaamt het College van Bestuur. Op dit moment is echter te weinig bekend over die reizen om te weten hoeveel CO2-uitstoot hiermee gemoeid gaat. Het uitzoekwerk heeft op dit moment niet de prioriteit, aldus het bestuur. Er moet op dit momet al veel op de planning.

Emissieloze voertuigen & zuinige gebouwen

Andere maatregelen die de universiteit vanaf 2020 wil nemen, is om universitaire auto’s te vervangen door “emissieloze voertuigen”, zegt Scherrenburg. “Het meest voor de hand liggend is natuurlijk om deze te vervangen door elektrische auto’s. Er komt ook een deelauto-project met elektrische auto’s in De Uithof.”

Om nog meer energie te besparen en energie te ‘vergroenen’ zijn er verschillende ambities geformuleerd. Bij nieuwbouw en renovatie moeten maatregelen worden genomen waarmee de meeste energie wordt  bespaard. In 2030 moet de warmtekrachtcentrale buiten gebruik gesteld zijn en moeten alle bestaande gebouwen aangesloten zijn op duurzame energiesystemen zoals de warmte-koudeopslag waar onder meer de gebouwen in de noordwesthoek al op aangesloten zijn. Ook wordt dan alleen duurzame energie ingekocht.