UU organiseert stadsgesprek over verbouwing Universiteitsmuseum

Voor- en tegenstanders van de verbouwing van het Universiteitsmuseum verzamelen zich donderdag 19 april in de trouwzaal van het stadhuis. De bijeenkomst is georganiseerd door GroenLinks, Stadsbelang en het CDA. Dit omdat zij graag willen weten wat Utrechters vinden van de voorgenomen verbouwing van het Universiteitsmuseum aan de Lange Nieuwstraat. Het ontwerp waarmee de universiteit vorig jaar naar de commissie Welstand en Monumenten stapte, kreeg namelijk veel kritiek. Tegenstanders zeggen dat de nieuwe plannen het ontwerp van Koen van Velsen slopen. Van Velsen kreeg voor het ontwerp van het Universiteitsmuseum in 1997 de Rietveldprijs voor architectuur. Middels een handtekeningenactie en een verzoek van het CDA ondezoekt de gemeente nu of het museum een monumentenstatus kan krijgen. Een verzoek waar uiteindelijk de gemeenteraad van Utrecht over moet stemmen. Tot duidelijk is of het museum tot jong monument uitgeroepen kan worden, mag de UU niets verbouwen aan het museum.

Nu mogen de voor- en tegenstanders ten overstaan van de alle politieke partijen uit de gemeenteraad hun mening toelichten over de door de UU gewenste verbouwing. Noemen de voorstanders de vele tekortkomingen van het pand op milieu- en museaal gebied en het belang van groei voor het museumkwartier en de middenstand van Utrecht, de tegenstanders zetten in op de architectonische waarde van het gebouw voor heel Nederland en vragen om een beschermende status.

Gebreken en wensen
Hoewel alle aanwezige voor- en tegenstanders vol lof zijn over de schoonheid van het pand, laat een deel van de voorstanders weten voor een verbouwing te zijn uit praktische overwegingen. Directeur Vastgoed & Campus Fiona van ’t Hullenaar mag als eerste toelichten waarom de universiteit voor een grote verbouwing kiest. Ten eerste, zegt ze, moet deze ervoor zorgen dat het pand gaat voldoen aan de duurzaamheidseisen van deze tijd. “Van energielabel G naar A.” Ook is een grote verbouwing nodig om het groeiend aantal bezoekers aan te kunnen en om extra ruimte te maken voor museale activiteiten.

Oud-directeur van het museum Steven de Clercq die betrokken was bij de verbouwing in de jaren 90, zegt het aanvankelijk geweldig te vinden dat het museum de deuren in 1996 aan de Lange Nieuwstraat kon openen. “Maar vanaf dag één had het gebouw al tekortkomingen. De belangrijkste daarvan is dat maar de helft van het gebouw daadwerkelijk gebruikt kan worden.” Ook het binnenklimaat houdt veel te wensen over: “De glazen doos zorgt voor te veel warmte in het pand.”

Huidig directeur Paul Voogt onderstreept het succes van het museum. “Het pand is gebouwd voor 25.000 bezoekers. In december waren dit er 75.000 en we denken over een paar jaar aan de honderdduizend te zitten.” Hij ontkent dat de verbouwing ruimte moet scheppen voor meer horeca en commerciële activiteiten op de begane grond. “Waar dat verhaal vandaan komt, weet ik niet.” De verbouwing moet niet alleen ruimte scheppen voor het groeiend aantal bezoekers maar ook om het nieuwe concept Citizen Science verder te ontwikkelen. Hierbij worden bezoekers gevraagd wetenschappers te helpen me bij hun onderzoek. 

Hij vertelt dat het uitstel het museum voor de nodige kosten heeft gesteld. Het museum zou op 5 maart sluiten. Er was al vervangende kantoorruimte gehuurd en voor de receptionisten vervangend werk gezocht. Ook vreest hij dat het uitstel de mensen die geld wilden doneren voor de verbouwing, mogelijk afschrikt.

De hele stad profiteert
De directeuren van de andere musea in het museumkwartier steunen een verbouwing, zegt directeur Marieke van Schijndel van het Catharijne-convent die namens hen het woord voert. “Het Universiteitsmuseum is van cruciaal belang om kinderen naar het museum te trekken. Het is een stepping stone voor kinderen om later zelf naar een museum te gaan.” Zij zegt dat het nieuwe concept om van het Universiteitsmuseum meer een plek voor onderzoek te maken, een vernieuwende koers is. Zij ziet niet hoe dit past in het huidige pand.

Ook de ondernemers verenigd in het Centrummanagement Utrecht in het museumkwartier en daar buiten zijn voor de verbouwing. Zij zien dat veel bezoekers van de musea ook een bezoek brengen aan winkels en horeca in de buurt. Een groeiend aantal bezoekers is daarom ook voor de hele stad gunstig. De raadsleden nemen de pleidooien van de voor- en tegenstanders van een rigoureuze verbouwing mee naar hun collega’s. GroenLinks en het CDA denken dat de verbouwplannen van het Universiteitsmuseum een goede aanleiding zijn om in de gemeenteraad een debat te voeren over jong erfgoed in Utrecht.

Maak van het museum een monument
Eén van de tegenstanders van de voorgestelde verbouwing is oud-UU’er Aryan Sikkema onder wiens leiding het museum in de jaren 90 is verbouwd. Hij zegt tijdens de bijeenkomst dat er naar andere oplossingen moet worden gezocht om het groeiend aantal bezoekers van het Universiteitsmuseum het hoofd te bieden. Daardoor hoeft het oorspronkelijke ontwerp niet te worden aangetast. Hij vindt het bovendien vreemd dat de universiteit Koen van Velsen niet heeft betrokken bij de verbouwplannen. Hij vraagt, ook namens zo’n zeshonderd anderen die zijn betoog steunen, om het pand een beschermde status te geven. “Ik vind het heel erg voor de stad als een dergelijk ontwerp wordt gesloopt. Met het toekennen van de monumentenstatus laat Utrecht zien trots te zijn op een dergelijk ontwerp.” Anderen critici grijpen deze casus aan om de gemeente Utrecht te vragen een beleid te ontwikkelen over jong erfgoed. 

Van ’t Hullenaar van de UU geeft toe dat haar afdeling intensiever contact had moeten zoeken met architect Koen van Velsen over de verbouwplannen. Ze zegt dat de architect alsnog is gevraagd zijn visie te delen met de UU en binnenkort vindt een gesprek plaats. Welke rol Van Velsen krijgt of wil krijgen bij het ontwikkelen van de plannen is nog niet duidelijk, zegt ze. “Dat moet uit het gesprek duidelijk worden.” 

De universiteit gaat ook een stadsgesprek organiseren over de verbouwplannen om meningen te peilen en ideeën uit te wisselen. Onbekend is nog wanneer dit gesprek zal plaatsvinden.