UU scherpt adviezen aan voor onderzoekers die naar VS reizen

De Universiteit Utrecht (UU) raadt in een Intranetbericht wetenschappers aan om goed na te denken over de data die ze meenemen naar de Verenigde Staten en adviseert om het downloaden van data via een UU-netwerk ter plaatse te minimaliseren. 

De Amerikaanse douane is gerechtigd om wachtwoorden en pincodes op te vragen, waardoor die toegang kan krijgen tot alle gegevens op de apparaten die UU-onderzoekers meenemen. “We weten dan niet wat er met de data en apparaten gebeurt”, zegt Bart van den Berg van de directie Studenten, Onderwijs & Onderzoek (SO&O). “We willen UU’ers beschermen die met sensitieve en geavanceerde data werken. Ook willen we voorkomen dat wetenschappers uit een onderzoeksdiscipline die in de VS als ‘woke’ wordt bestempeld, in de problemen komen bij de douane of dat hun onderzoek in gevaar komt.” 

Onderzoekers kunnen bij de ICT Servicedesk een reislaptop en reistelefoon aanvragen voor wanneer ze naar de Verenigde Staten gaan. “Deze apparaten zijn helemaal opgeschoond en UU’ers kunnen daar het hoogstnodige op overzetten. Ze weten dan zeker dat er niet nog dingen op hun laptop staan die voor problemen kunnen zorgen in de VS.” 

De afgelopen weken kwamen er berichten naar buiten over onderzoekers van Amerikaanse overheidsinstanties, die niet meer mogen praten over gender en klimaatverandering. Ook werd een Franse wetenschapper geweigerd aan de Amerikaanse grens, omdat er op zijn werkcomputer en persoonlijke telefoon berichten waren gevonden, waarin hij kritiek uitte op Trump. Voor lhbtqi+-ers die naar de VS willen reizen, heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken onlangs het reisadvies  aangepast.  

Uitwisseling naar Amerikaanse universiteit
De UU wijst studenten, die op uitwisseling gaan naar een Amerikaanse universiteit, actief op de veranderende situatie. Onlangs is er een bijeenkomst geweest voor studenten die naar de VS gaan. De universiteit informeert altijd al studenten die naar het buitenland gaan voor hun vertrek over onder meer hun aanmelding en visumaanvraag en wijst hen daarbij ook op het reisadvies van Buitenlandse Zaken en actuele nieuwsberichten. 

Voor studenten die naar de VS gaan “is er momenteel nogal veel nieuws”, zegt Ramon Ellenbroek van SO&O. “We geven de feitelijke informatie aan studenten mee. Het is belangrijk dat studenten nu weten dat een V of M in hun paspoort vereist is om een visum te kunnen krijgen. 

“Wij beseffen dat dit heel vervelend is en in Nederland discriminatie is, maar het doel van de sessies is om studenten de juiste informatie te geven en hen voor te bereiden op een studieperiode in andere landen, waar men soms heel anders denkt. Na deze bijeenkomsten geven wij iedereen ook altijd nog de mogelijkheid om individueel na te praten.” 

De UU geeft ook de informatie die zij van hun Amerikaanse partneruniversiteiten krijgen door aan studenten. “Zij waarschuwen studenten die met spring break naar Mexico of Canada gaan ervoor dat het onzekerder is of ze nog wel terug kunnen komen. Studenten moeten met reizen extra opletten: er is gewoon minder garantie dat het allemaal goed gaat.” 

Vrijheid van meningsuiting
Op Amerikaanse universiteiten is er onrust ontstaan nadat de studentenvisa van honderden pro-Palestijnse demonstranten zijn ingetrokken. Ook werd een Turkse student opgepakt door gemaskerde agenten in burgerkleding. Ze had in een universiteitsblad een kritisch artikel geschreven over de manier waarop haar universiteit omging met de pro-Palestina protesten.

Ellenbroek: “We geven studenten wel mee dat ze er rekening mee moeten houden dat ze niet van alles kunnen roepen. In Nederland hebben we vrijheid van meningsuiting, maar dat is niet in alle landen het geval. Op het moment dat studenten ergens naartoe gaan, vallen ze onder de wet- en regelgeving van dat land. Wij hebben als universiteit de rol om studenten correct te informeren, zodat ze weten wat ze moeten doen en hoe ze risico’s kunnen vermijden.”