Veel diversiteit in audio stadstour die op Internationale Vrouwendag is gelanceerd

Dit jaar was er op 8 maart geen bijeenkomst in het Academiegebouw in het kader van Internationale Vrouwendag zoals andere jaren. Toch wilde de universiteit de dag niet onopgemerkt voorbij laten gaan.

“Vorig jaar was er nog een digitale bijeenkomst. Toen we begonnen met de organisatie van deze Internationale Vrouwendag was nog heel onduidelijk wat er aan mogelijkheden zouden zijn op 8 maart, maar we wisten wel dat we niet wéér een digitale lezing wilden organiseren. Daarom hebben we gekozen voor een andere invulling van de dag”, zegt Roos Wijnants de communicatiemedewerker die met het programma Equality, Diversity and Inclusion meedacht aan een alternatief. Dat alternatief werd een audiotour, een stadswandeling met zes verhalen over vrouwen. De audiotour Met terugwerkende kracht werd op 8 maart officieel gelanceerd op het plein voor het Academiegebouw. Wijnants: “Deze audiotour gaat niet alleen over vrouwen, maar legt de nadruk op emancipatie en intersectionaliteit.”

Het Audiocollectief Horens maakte podcasts die een verhaal vertellen over een plek in de stad waar bijzondere vrouwen een rol hebben gespeeld. Je kunt die verhalen thuis achter het bureau luisteren, maar je kunt ook de stad ingaan en ze op locatie aanhoren. Ze zijn (op één na) gemaakt in het Nederlands, maar hebben wel een Engelstalige transcriptie gekregen die je op de site kunt downloaden.

Eerste zwarte vrouwelijke student
De tour begint bij het Academiegebouw waar het verhaal van Nadia Comvalius wordt verteld. Deze student Geneeskunde was de eerste zwarte vrouw die in Utrecht afstudeerde. Ze is nu 96 jaar en woont in Amerika. Omdat ze haar verhaal niet zelf meer kan vertellen, deden haar nichtjes Ernestine Comvalius en Pearl Pengel dat. Zij vertellen dat net na de Tweede Wereldoorlog  enkele mensen uit Suriname naar Nederland mochten komen om te studeren. Nadia was er één van. Eenmaal in Nederland verbaast ze zich erover hoe weinig de Nederlanders weten van Suriname terwijl zij op school wel de Nederlandse topografie moest kennen, vertelt ze de nichtjes. En de periode rond Sinterklaas vond ze  vreselijk omdat ze band was uitgescholden te worden voor Zwarte Piet. Na haar afstuderen verlaat ze het land en gaat in de Verenigde Staten werken.

Op het Janskerkhof wordt het verhaal verteld over de slavernij in Utrecht en hoe je dat in deze omgeving nog kan merken. Veel panden aan het Janskerkhof en de Drift zijn gebouwd met geld dat met de slavernij is verdiend. Cultuurhistoricus Nancy Jouwe die mede het boek Slavernij en de stad Utrecht schreef, vertelt over haar onderzoek en hoe moeilijk het is de juiste informatie uit die tijd boven water te krijgen. “Hoe meer je van het vernis krabt, hoe meer zichtbaar wordt.” Dat de geschiedenis complex is, laat ze zien aan de hand van de bekende schrijfster Belle van Zuylen die bekend staat als een sterke en betrokken vrouw, maar ook van de slavernijhandel profiteerde. “Dat betekent niet dat we nu Belle willen cancelen”, zegt ze.

Illustrator Nanna de Jong maakte bij elke aflevering illustraties. Deze is van Nancy Jouwe.

Spoorbezetting
Een heel ander verhaal vertelt Eline Pollaert. Zij combineert feminisme met de strijd tegen validisme, ofwel het gebrek aan erkenning vanuit de maatschappij die mensen met een beperking vaak ervaren. “De wereld maakt mij gehandicapt”, zegt ze. Haar verhaal speelt zich af bij spoor 11 van het Centraal Station. In 1988 bezetten een aantal jongeren met een beperking het spoor om toegankelijke treinen te eisen. “Een sterk beeld van een trein die niet door kan rijden doordat deze jongeren op het spoor staan”,  beschrijft Pollaert.

Pussy Riot in Tivoli
De Engelstalige podcast met hoogleraar genderstudies Rosi Braidotti gaat over de relatie tussen popmuziek en feminisme. Als voorbeeld noemt ze Pussy Riot, de groep die zich in 2012 verzette tegen Poetin door een geruchtmakend optreden in en orthodoxe kerk. Braidotti wist de groep naar Tivoli te halen toen ze weer vrij waren.   Beatrice de Graaf spreekt over Hortense de Beauharhais, de vrouw van Lodewijk Napoleon die de eerste koningin van Nederland was. Ze woonde een deel van haar leven in de huidige UB aan de Drift. Ze haatte Utrecht. Niet zozeer vanwege de stad, maar omdat haar man haar tegenwerkte toen ze te populair dreigde te worden. Tenslotte vertellen Marischka Verbeek en Melle Schakel over het belang van Savannah Bay dat zich ontwikkelde van vrouwenboekhandel Heksenkelder tot een boekwinkel waarbij het niet alleen om vrouwenboeken gaat, maar om gender en seksualiteit.