Westerdijkjaar afgetrapt in Utrecht door Jet Bussemaker
Detail van het schilderij van Johanna Westerdijk gemaakt door Jacob de Bruijn in 1952, collectie Universiteitsmuseum
Minister Bussemaker van Onderwijs komt vrijdag naar Utrecht om de aftrap te geven van het Westerdijkjaar. Het Centraal Bureau voor Schimmelcultures in De Uithof gaat vanaf die dag verder onder de naam Westerdijk Instituut.
Op vrijdag 10 februari is het precies honderd jaar geleden dat om 14 uur Johanna Westerdijk benoemd werd tot hoogleraar. Ze was de eerste vrouw die deze functie in Nederland bekleedde.
Komende vrijdag wordt het Westerdijkjaar geopend. In dit jaar waaraan verschillende wetenschappelijke instellingen meedoen, wordt onder meer stilgestaan bij het nog te minieme aantal vrouwelijke hoogleraren. Bussemaker heeft in dit kader al geld vrijgemaakt om nog dit jaar 100 vrouwen tot hoogleraar te benoemen bovenop het aantal dat al hoogleraar zou worden.
Ook de Universiteit Utrecht wil zich extra inspannen om het aandeel vrouwelijke hoogleraren te vergroten. De faculteit Bètawetenschappen is in 2016 gestart met de Westerdijk Fellowship waarin vrouwen in een periode van vijf jaar toewerken naar het hoogleraarschap. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) zoekt dit jaar 16 vrouwen voor het KNAW-lidmaatschap.
Het Centraal Bureau voor Schimmelcultures van het KNAW in De Uithof draagt vanaf vrijdag de naam Westerdijk Fungal Biodiversity Institute dragen, afgekort Westerdijk Instituut. Dit instituut is ontstaan toen Westerdijk het Fytopathologisch Laboratorium Willie Comelin Scholten in Amsterdam samenvoegde met het Centraal Bureau voor Schimmelcultures in Baarn.
Op 1 februari is om 14 uur de aftrap van het Westerdijkjaar met een korte toespraak van minister Bussemaker en een korte lezing van biograaf Faasse. Daarna wordt kort stilgestaan bij 100 jaar vrouwelijke hoogleraren en de baankansen van vrouwen in de wetenschap. De opening wordt afgesloten met een paneldiscussie.
In de loop van het jaar zijn er meer evenementen gepland. Het Universiteitsmuseum opent op 16 februari de tentoonstelling Schimmellab en begin maart wordt een foto-expositie geopend in het Academiegebouw met portretten van meer dan honderd vrouwelijke hoogleraren van de Universiteit Utrecht. Deze is georganiseerd door het Vrouwennetwerk in samenwerking met fotograaf en medewerker van de UU Wieke Eefting.
Wie was Westerdijk?
Johanna Westerdijk (1883-1961) studeerde in Amsterdam en promoveerde in het buitenland omdat vrouwen in Nederland niet konden promoveren. Met de doctortitel op zak, kwam ze in 1906 terug en werd directeur van het Fytopathologisch Laboratorium in Amsterdam. Een jaar later kreeg ze de schimmelcollectie van het Centraal Bureau voor Schimmelcultures onder haar beheer. Ze voegde de instituten samen nadat ze in 1917 tot hoogleraar in de Plantenziektekunde in Utrecht was benoemd. IN 1930 werd ze ook buitengewoon hoogleraar in Amsterdam.
Twee jaar geleden verscheen de biografie Een beetje opstandigheid. Johanna Westerdijk. De eerste vrouwelijke hoogleraar van Nederland waarvoor historica Patricia Faasse de Boerhaave Biografie Prijs heeft gewonnen. In het boek, waarover DUB een uitgebreid artikel schreef, wordt een beeld van Westerdijk geschetst als een vrouw die niet een vrouwelijke rol op zich wilde nemen. Ze rookte sigaren als een man en zag het huwelijk voor de vrouw als de doodsteek voor een carrière in de wetenschap.