Zelftesten beschikbaar nadat het hoger onderwijs (hopelijk) open gaat

Als de coronabesmettingen niet te ver oplopen, mogen alle studenten vanaf 26 april weer één dag per week naar de campus. Op 21 april wordt daar een definitief besluit over genomen. Zo wil de Universiteit Utrecht vanaf het vierde blok 35 procent van de onderwijsactiviteiten op de campus aanbieden, met daarnaast ruimte voor aanvullende activiteiten. Daar zijn de roosters al voor gemaakt. Het streven is dat iedere student minimaal één keer per week voor onderwijs of een onderwijsgerelateerde activiteit op de campus kan komen.

Het kabinet denkt dat zelftesten kunnen helpen om  het onderwijs op veilige wijze te kunnen geven. Maar hoe krijg je die testen bij al die honderdduizenden studenten en medewerkers?, vroeg de Tweede Kamer zich af. In een brief legt minister Van Engelshoven alvast het een en ander uit. De belangrijkste conclusie is waarschijnlijk dat de zelftesten pas in mei beschikbaar zijn, terwijl het onderwijs daarvoor al weer op campus mag plaatsvinden - mits de cijfers dat natuurlijk toelaten.

Thuisbezorgd
De ict-organisatie voor het onderwijs Surf gaat een handje helpen bij het distribueren van de zelftesten. Er komt een digitaal portal waar studenten en medewerkers gratis zelftesten kunnen bestellen. Daar kunnen ze inloggen met de gegevens van hun bestaande instellingsaccount. De zelftesten worden vervolgens op het door henzelf opgegeven adres afgeleverd.

Aan iedereen die geen Surf-account heeft, bijvoorbeeld omdat ze niet-bekostigd onderwijs volgen, worden zelftesten uitgedeeld via de instelling. Daar kiezen sommige hogescholen bewust voor, schrijft de minister, en dat mag van haar ook.

Flinke voorraad
Naar verwachting is het nieuwe portal begin mei klaar en komt de distributie van de testen in de dagen daarna op gang. Dat is dus nádat de instellingen weer gedeeltelijk open zouden kunnen, maar ook dat is volgens de minister geen probleem. “Zelftesten zijn ondersteunend bij deze openstelling en niet randvoorwaardelijk.”

Niet alle testen worden door de postbode bezorgd. Het ministerie en Surf sluiten “contracten met derde partijen die de distributie van de testen kunnen organiseren”. Vanuit het ministerie van Volksgezondheid – waar momenteel een flinke voorraad wordt opgebouwd – worden de testen vervoerd naar distributiepunten. In de tweede helft van april kunnen de eerste bij de instellingen worden afgeleverd.

Vertrouwen
Met de hele operatie is bijna een half miljard euro gemoeid. Dat geld komt uit de “grote coronapot” van het ministerie van Financiën. De zelftesten zijn vrijwillig en beslist geen vervanging van de basisregels, zoals het houden van anderhalve meter afstand, het thuisblijven bij klachten en het regelmatig handen wassen.

De minister sluit haar brief optimistisch af. “Ik heb er vertrouwen in dat dit op een veilige manier kan en doe een beroep op instellingen, studenten en medewerkers, om middels zelftesten zelf een bijdrage te leveren aan de verbetering van het epidemiologische beeld.”

Pilot
De voortekenen zijn niet erg gunstig. Uit een pilot bij Avans Hogeschool bleek deze maand nog dat studenten weinig zin hadden om zelftesten tegen het coronavirus te gebruiken. Van de gevraagde studenten deed uiteindelijke slechts 30 procent aan de proef mee.

Dus hoe moet dat dan als instellingen straks weer volledig open willen, zonder anderhalve meter afstand? Avans-bestuursvoorzitter Paul Rüpp noemde het eerder “een reële mogelijkheid” om studenten om een test- of vaccinatiebewijs te vragen. Volgens de Tilburgse hoogleraar onderwijsrecht Paul Zoontjens is dat zelfs “min of meer onvermijdelijk”.