Aanwezigheidsplicht: een schoolse mepliniaal

Het is klokslag negen. De dauw van de vroegte neemt voorzichtig het zand uit de oogjes van de geïnterneerden in de klas. En terwijl professors printslaaf zijn powerpoint opstart om dadelijk wat dia’s op te dreunen, Brammetje Brak z’n kop zit te verzuren op een staarwedstrijd met de deurklink, en Marissa Mascara aandachtig haar toet glazuurt met een schminkdoos voor een kek 'brakfast' kiekje met haar petit roomboter croissant, en een havercappu als beloning omdat ze de collegedeur heeft weten te halen, zit jij gereed, keurig en klaar met de gemaakte opdrachten voor je neus.

“Uh, jullie mogen eerst even in groepjes uiteen om de artikelen te bespreken”, hakkelt de huiswerkbegeleider door de hagelwitte isoleercel. Je ogen rollen van links naar rechts en je scheldt wat binnensmonds: Brammetje Brak en Marissa Mascara hebben de pdf’jes sowieso niet gelezen. Je herhaalt je eigen conclusies nog maar eens, zegt tegen Bram dat we niet in week drie maar week vier van de cursus zitten, en stelt Marissa moeizaam gerust dat het aankomende tentamen écht voor maar 30 procent meetelt en ze dus niet zo hoeft te stressen.

Verdieping? Daarvoor kun je de trap nemen. In de klassikale bespreking overwin je vervolgens glorieus de tenenkrommende stiltes van een weggedoken vraag-het-alsjeblieft-niet-aan-mij, en ben je zo barmhartig om de wanhopige ogen van de huiswerkbegeleider telkens met een opgestoken vinger te beantwoorden. Uiteindelijk verlaat je de lescel, geboeid door niets, bevrijd van alles.

Afschrikwekkend euvel
Is deze voorstelling van onze werkcolleges een schromelijke overdrijving, een ernstige karikatuur, een perverse persiflage? Allicht. Maar als je de uitvergroting zo gemakkelijk herkent, betekent dit dan niet dat de afgezwakte variant hiervan normaal voor je is? De oorzaak van dit afschrikwekkend euvel: de aanwezigheidsplicht, vooral tijdens werkcolleges. Oplossing? Afschaffen. Waarom dan? Omdat het geen enkele zin heeft onvoorbereide brakke studenten verplicht naar college te laten komen en volwassenen bovendien als volwassenen dienen te worden behandeld, niet meer als puisterige pubertjes.

Het zal het niveau in de collegezalen alleen maar bevorderen, wanneer deze voortaan gevuld zijn met studenten die daar daadwerkelijk willen zijn, innerlijk gedreven en degelijk voorbereid door hun passie en interesse voor het vak. Daar komt nog bij dat studenten in een levensfase zitten waarin ze leren zelfstandiger te worden, om zo verantwoordelijkheid te nemen over hun eigen leven en alle daaraan verbonden keuzes.

Slagingspercentage
De universiteit behoort daaraan bij te dragen. Als een student ervoor wil kiezen om niet naar college te komen, maar de cursusstof op eigen initiatief bij te benen vanwege andere leerzame en vormende cursussen of commissies, dient dit te worden aangemoedigd, en niet te worden tegengewerkt. En als dit nu niet lukt, omdat het toch te hoog gegrepen is, merkt hij of zij dat wel tijdens de tentamens.

Ah, maar daar wringt de schoen. Is het niet heel risicovol voor het slagingspercentage van opleidingen om de aanwezigheidsplicht af te schaffen? Nu ben je immers verzekerd van de informatievoorziening en de kennisoverdracht waarmee studenten hun tentamens (kunnen) halen.

Zo wordt de aanwezigheidsplicht een pragmatische beleidsmaatregel, een schoolse liniaal, om studenten naar hun diploma te meppen. Maar waarom is zoiets nodig als studenten vrijwillig kiezen voor hun studie? De aanwezigheidsplicht ondermijnt kortom de intrinsieke motivatie van studenten, komt het collegeniveau niet ten goede en werkt infantiliserend. Zet deze mepliniaal alsjeblieft in de hoek.