Hoe samenwerking met Israëlische universiteiten UU medeplichtig maakt aan oorlogsmisdaden

Stel je voor dat de UU het Utrecht Science Park zou delen met militaire eenheden die direct betrokken zijn bij het afslachten van tienduizenden burgers op minder dan veertig kilometer afstand. Voor ons is dit een hypothetisch scenario, maar voor het personeel en de studenten van de Israëlische Ben-Gurion Universiteit van de Negev is dit de realiteit. Hun universiteit deelt de campus met militaire “technologische eenheden, eenheden van de Israëlische luchtmacht en het hoofdkwartier van het Zuidelijk Commando van het leger, verantwoordelijk voor het omgaan met dreiging vanuit Gaza”.

Vanaf 2023 heeft de UU officiële institutionele banden met de Ben-Gurion Universiteit die – zoals alle Israëlische universiteiten – nauw samenwerkt met het Israëlische leger en Israëlische wapenbedrijven. Daarom eisen studenten en medewerkers van de UU dat onze universiteit de institutionele banden met de Ben-Gurion Universiteit en andere Israëlische academische instellingen verbreekt. In navolging van de richtlijnen van de Palestijnse Campagne voor de Academische en Culturele Boycot van Israël (PACBI) is de eis echter niet “het beëindigen of bevriezen van alle contacten”, zoals de verklaring van het College van Bestuur van de UU van 15 mei 2024 impliceert, maar de opschorting van alle institutionele banden.

Hoe werkt de Ben-Gurion Universiteit samen met Israëlische wapenfabrikanten?
De Ben-Gurion Universiteit werkt samen en voert gezamenlijk onderzoek uit met verschillende Israëlische militaire technologiebedrijven via het Homeland Security Institute en hun technologie-overdrachtsbedrijf BGN Technologies. BGN doet “onderzoek voor bedrijven die willen profiteren van de expertise en faciliteiten [van de Ben-Gurion Universiteit]”. Dit zijn onder andere Israel Aerospace Industries, Elbit Systems en Rafael Advanced Defense Systems. In 2019 tekenden de Ben-Gurion Universiteit en Rafael een meerjarige onderzoekssamenwerking nadat het bedrijf had besloten een R&D-centrum te openen in het Advanced Technologies Park van de universiteit. Bij de opening van het centrum verzekerde de voorzitter van de Ben-Gurion Universiteit, Daniel Chamovitz: “Onze samenwerking met Rafael is volledig en ik ben er 100 procent zeker van dat onze studenten hier werk zullen vinden”. 

Toen Elbit Systems in maart 2024 een nieuw laboratorium opende in het Advanced Technologies Park, verklaarde het bedrijf dat het “een nauwe relatie met de academische wereld onderhield [die] verder reikt dan eenvoudige samenwerking. We transformeren academisch onderzoek actief in praktische toepassingen…Studenten die betrokken zijn bij onze projecten verdienen academisch krediet voor hun werk, waardoor er een wederzijds voordelige verbinding ontstaat”. 

Sinds november 2023 test het Israëlische leger nieuwe wapens, ontwikkeld door Elbit Systems en Rafael, op Palestijnen in de aanhoudende oorlog in Gaza. In feite fungeert Palestina als een laboratorium waar deze technologieën worden getest voordat ze op de markt worden gebracht en naar elders worden geëxporteerd, wat betekent dat de medeplichtigheid van de UU aan oorlogsgeweld zelfs verder reikt dan Gaza.

Hoe werkt de Ben-Gurion Universiteit samen met het Israëlische leger?
De Ben-Gurion Universiteit vormt al lang een centraal onderdeel van wat een ambtenaar van het Israëlische Ministerie van Defensie “het academisch-defensie-ecosysteem...in de Negev-regio” genoemd heeft. In 2019 openden ambtenaren het eerste gebouw van de Israeli Defense Forces (IDF) Technology Campus naast het Advanced Technologies Park van de universiteit. In zijn toespraak vierde Chamovitz de gelegenheid en de nauwe samenwerking van de universiteit met het Israëlische leger:

"De toekomstige groei en ontwikkeling van de Ben-Gurion Universiteit van de Negev naar de Noord-Campus is nauw verbonden met onze groeiende relatie met de opkomende IDF-technologie en inlichtingenbases die opkomen in en rond Beer-Sheva... De inwijding van het eerste gebouw van de IDF's nieuwe technologiecampus is de voorbode van grote ontwikkelingen die duizenden uitmuntende soldaten naar deze basis zullen brengen, van wie velen parallel aan hun dienst ook een graad zullen behalen aan [de Ben-Gurion Universiteit]... Ik kijk ernaar uit om de rest van de technologiecampus van het leger te zien groeien, en natuurlijk om toezicht te houden op de samenwerking van [de Ben-Gurion Universiteit] met het leger terwijl de eenheden zelf naar het zuiden trekken."

In zijn toespraak legde een functionaris van het Israëlische Ministerie van Defensie op zijn beurt uit: “Om de slimme campus te creëren brengen we innovatieve technologieën die zullen voorzien in de behoeften van duizenden soldaten van de meest elitaire IDF-eenheden… Deze infrastructuur heeft het vermogen om de militaire  operationele capaciteiten macht te versterken”. In zijn rapport uit 2023 – dat samenviel met de officiële start van de samenwerking van de UU met de Ben-Gurion Universiteit – merkte Chamovitz op:

"Centraal in de groeistrategie van de universiteit staat het versterken van onze verbindingen met belangrijke IDF-technologie-eenheden op het gebied van inlichtingen, communicatie en cyberveiligheid. Ruim tien jaar planning en samenwerking werpen eindelijk hun vruchten af, nu de eerste van verschillende IDF-scholen en gespecialiseerde eenheden zijn verhuisd naar het Advanced Technologies Park van de universiteit en de omliggende gebieden."

Welke “innovatieve technologieën” ontwikkelen deze “gespecialiseerde eenheden”?
Een voorbeeld is het verwoestende op AI gebaseerde programma ‘Lavender’, ontwikkeld door de Israëlische militaire inlichtingeneenheid 8200, die opereert vanuit het Advanced Technologies Park van de Ben-Gurion Universiteit. 

Uit een onderzoek door +972 en Local Call bleek dat het Israëlische leger tijdens de eerste stadia van de meest recente oorlog tegen Gaza “bijna volledig vertrouwde op Lavender, dat maar liefst 37.000 Palestijnen als vermoedelijke militanten – en hun huizen – registreerde voor mogelijke  luchtaanvallen”. In de eerste weken van de oorlog besloot het Israëlische leger ook “dat het voor elke junior Hamas-agent die Lavender markeerde, toegestaan was om vijftien tot twintig burgers te doden”. Lavender sloot zich aan bij een ander op AI gebaseerd systeem, ‘The Gospel’, dat volgens een voormalige Israëlische inlichtingenofficier een ‘massamoordfabriek’ in Gaza heeft gefaciliteerd. (In het Presidentsrapport 2024 kondigde de vice-president van de Ben-Gurion Universiteit Dan Blumberg, die ook lid is van de raad van bestuur van BGN Technologies, aan dat de universiteit een nieuw ‘trainingscentrum’ had opgezet in samenwerking met de Intelligence Division van het Israëlische leger en de alumnivereniging van eenheid 8200.)

Welke banden zijn er tussen de UU en de Ben-Gurion Universiteit?
Sinds april 2023 onderhoudt de UU nauwe institutionele banden met de Ben-Gurion Universiteit via een vijfjarig ERC-gefinancierd onderzoeksproject van 10 miljoen euro. Tot de twee andere partneruniversiteiten behoren de Universiteit Leiden en de Universiteit van British Columbia, waar medewerkers en studenten ook protesteren tegen een academische boycot van Israëlische academische instellingen. 

Het project onderzoekt “paden van veerkracht en het ontwijken van kantelpunten in ecosystemen”, dat zeker  belangrijk en urgent is. Het probleem ligt niet bij dit onderzoek. We willen ook zeker niet impliceren dat een van de onderzoekers die bij het project betrokken is de samenwerking van de Ben-Gurion Universiteit met het Israëlische leger en de voortdurende aanval op Gaza actief steunt. 

Het probleem ligt wat ons betreft bij de institutionele  de banden van de UU met Israëlische universiteiten, en wel op drie vlakken: materieel, ethisch en op het gebied van reputatie. Op financieel vlak profiteren Israëlische universiteiten van hun samenwerkingen met Europese partners. 

In dit geval profiteert de Ben-Gurion Universiteit financieel van 2,5 miljoen euro en is daarmee na de UU de grootste begunstigde. Tegelijkertijd legitimeert het officiële partnerschap van de UU de samenwerking van de Ben-Gurion Universiteit met het Israëlische leger en haar centrale rol in de ontwikkeling van wapentechnologieën die in Gaza worden gebruikt. 

Ten slotte staat de institutionele samenwerking van onze universiteit met de Ben-Gurion Universiteit fundamenteel op gespannen voet met het strategische thema van de UU, Institutions for Open Societies, dat zich richt op de vraag hoe instellingen – vermoedelijk inclusief onze eigen universiteit – “bijdragen aan welvaart, gelijkheid en democratie op de lange termijn”. In dit licht moet de UU de institutionele banden met de Ben-Gurion Universiteit en alle andere Israëlische universiteiten verbreken totdat zij een einde maken aan hun voortdurende en actieve medeplichtigheid aan Israëls genocidale acties en onderdrukking van de Palestijnen. Andere universiteiten, zoals Trinity College Dublin en alle Spaanse universiteiten, hebben al besloten dit te doen. Dus waarom de UU niet?

*Voor lezers die meer willen weten over Israëls “universitair-militair-industrieel complex”, raden we Towers of Ivory and Steel: How Israeli Universities Deny Palestinian Freedom (Verso, 2024) van Maya Wind ten zeerste aan.