Onderwijs Orakels moeten onderwijsdebat openbreken

Leenstelsel óf basisbeurs. In het onderwijsdebat wordt alles zwart-wit gemaakt. Guido van Seeters en Tom Daalhuijsen zijn medeorganisatoren van de Utrechtse bijdrage van het landelijke intiatief Onderwijs Orakels op 23 april. Ze willen dat het onderwijsdebat weer gaat over visie in plaats van over geld.
Waar ligt voor de student van morgen de rekening en hoe zit het met de kwaliteit van het onderwijs? De vertrouwde studiefinanciering staat in de politieke arena kaarsrecht tegenover een sociaal leenstelsel. En dat is nu juist het probleem. Door deze valse dichotomie raakt het debat onnodig gepolariseerd en creëert het door zijn versimpelend karakter een voedingsbodem voor kortetermijndenken op middelen in plaats van doelen.
Eind vorige maand schreven onze landelijke collega’s in ScienceGuide al over de ‘Drie ergernissen’ die voor hen de belangrijkste redenen vormden om Onderwijs Orakels te organiseren. Hier sluiten wij graag vanuit een Utrechts perspectief op aan. We zullen de drie ergernissen nog eens kort omschrijven om vervolgens aan te geven wat volgens ons het probleem is waar deze ergernissen uit voortkomen. Tenslotte zullen we de raison d'être van Onderwijs Orakels geven door dit onderliggende probleem om te draaien in een oplossing.
Ten eerste is daar zoals eerder aangegeven de tweedeling tussen leenstelsel en basisbeurs: het is óf het één óf het ander. Hoewel een aantal onderzoeksbureaus en zelfs beleidsmakers een verscheidenheid aan andere opties hebben aangedragen om het Hoger Onderwijs te financieren blijven deze twee opties in het publieke debat tot de verbeelding spreken. Door een scala aan opties tot een zwart-wit keuze te simplificeren ontstaat de tweede ergernis.
De tweede ergernis is namelijk de polarisatie die voortkomt uit de zwart-wit voorstelling. Door de twee opties als de énige opties te positioneren slaat men elke mogelijkheid om in overleg dichter tot elkaar te komen bij voorbaat al dood. Er moet meer ruimte komen voor andere opties. En dan moet je ook nadenken over ideologische funderingen. Wat betekent solidariteit voor studiefinanciering en een eerlijkere verdeling van baten en lasten voor het leenstelsel?
Dat brengt ons bij laatste ergernis. Het lijkt er namelijk op dat de focus, wellicht niet geheel onverwacht in economisch roerige tijden, voornamelijk op de beschikbare middelen ligt. Wat kost het en wie gaat dat betalen? Hierbij wordt in onze optiek vergeten wat de doelen van Hoger Onderwijs op de lange termijn zijn.
En daar raken we wellicht het dieper liggende probleem: een te grote focus op de korte termijn en te weinig visie op de lange termijn. Zie daar onze drijfveer om Onderwijs Orakels te organiseren: studenten, docenten, bestuurders en beleidsmakers met een uitgesproken mening uitnodigen het debat open te breken en de discussie weer op visie te focussen in plaats van op de bottom line.
We nodigen daarom ook graag iedereen die mee wil discussiëren of gewoon wil horen hoe de toekomst van het Hoger Onderwijs eruit zou kunnen komen te zien van harte uit! Onderwijs Orakels vindt plaats op dinsdag 23 april in verschillende studentensteden in Nederland.
Kom langs en doe mee!
Onderwijs Orakels is initiatief waarbij op 23 april in 5 steden tal van deskundigen van binnen en buiten de universiteit hun visie op onderwijs geven. De dag begint in Amsterdam. In Utrecht sluit het programma van 19:30 tot 23:40 in de Universiteitsbibliotheek Binnenstad van de Universiteit Utrecht.