‘Slapeloze academici’ kunnen wel wat hulp gebruiken

Als jonge ouders is het niet ondenkbaar dat er ’s ochtends een berichtje binnenkomt van het kinderdagverblijf, dat zegt dat er vandaag geen opvang voor jouw baby is vanwege personeelsgebrek. En dat uitgerekend op een dag dat je als universitair docent aaneengesloten afspraken hebt met je studenten.

Wat doe je? Vraag je een vriend of familielid om op te passen? Zeg je al je meetings af en plant ze opnieuw in? Of vraag je wederom een gunst van je collega’s om je plek over te nemen en in jouw plaats met de studenten te gaan zitten?

Wachtlijsten en plotselinge sluitingen van scholen en kinderdagverblijven komen bovenop de toch al moeilijke klus om de veeleisende academische wereld te combineren met de verantwoordelijkheden van het ouderschap. Zij die geen groot supportnetwerk hebben, zoals het geval is bij veel internationale medewerkers, dragen een veel grotere last dan anderen.

Met het Sleepless in Academia Project bekeken wij jonge academici wat voor beleid en praktijken er op dit moment bestaan aan de Universiteit Utrecht voor ouders, en beoordeelden we of ze voldoende werken voor verschillende groepen en situaties. We zochten ook naar oplossingen door middel van een reeks dialoogsessies met jonge, academische ouders van verschillende faculteiten, interviews met HR-medewerkers, en we evalueerden de huidige maatregelen die op het Intranet staan, gevolgd door een bijeenkomst met experts en collega’s in een zogeheten Townhall Meeting.

Ten eerste vonden we dat beleidsmaatregelen voor ouders vaak verstopt zijn in diepe krochten  van het Intranet, en ze verschillen bovendien per faculteit. Dit zorgt voor inconsistenties en gemiste kansen voor ouders. Tijdens de dialoogsessies waren we verbaasd hoeveel kennis er werd uitgewisseld tussen collega’s van verschillende afdelingen. Faculteiten zouden best practices moeten uitwisselen en een meer open en uniforme aanpak moeten vaststellen.

Ten tweede is een perspectief op carrièrefases nodig. Beleidsmaatregelen focussen om logische redenen vooral op moeders als primaire verzorgers. Zij ervaren de meeste conflicten in de combinatie tussen werk en zorgtaken, en zij verlaten vaker de universiteit om redenen gerelateerd aan de balans tussen werk en privéleven. Maar zorgtaken komen vaak meer voor in een vroeg stadium van een carrière, die bovendien getypeerd wordt door tijdelijke contracten, veel druk om aanvragen voor financiering in te dienen, of een tenure track om een vast contract binnen te slepen. Compensatieschema’s voor onderzoek- en onderwijstijd voor collega’s die terugkeren na zwangerschapsverlof en uitstelschema’s voor aanvragen voor financiering zijn voorbeelden van best practices die oog hebben voor de onzekerheden van deze carrièrefase, en die tegemoetkomen aan de behoeften van academici aan het begin van hun carrière. Wij vinden dit perspectief vanzelfsprekend erg belangrijk, ook voor vaders en andere primaire verzorgers.

Ten derde laat ons project zien hoe hoog de nood is voor beleid dat teams in hun geheel steunt. Wanneer een collega afwezig is voor zorgtaken, moeten anderen werk en taken overnemen, bovenop hun reguliere verantwoordelijkheden. Een goede team spirit en onderlinge steun is belangrijk, maar deze steun moet wel gecompenseerd worden, zeker waneer deze ongelijk verdeeld is onder collega’s met en zonder zorgtaken. Een voorbeeld zou kunnen zijn om back-up docenten of samen lesgeven de standaard te maken.

Concluderend: de Universiteit Utrecht heeft de kans om een voorbeeldfunctie te vervullen door een ondersteunend werkklimaat te creëren voor academische ouders en verzorgers. Beleid en maatregelen voor nieuwe ouders zouden uniform en toegankelijk voor iedereen moeten zijn; ze zouden rekening moeten houden met carrièrefases in combinatie met doelgroepen; en ze zouden moeten focussen op het ondersteunen van teams. In dit document (pdf) geven we een overzicht van onze aanbevelingen, op basis van de vaakst genoemde, meest nodige zaken.

We vragen om:

1. Directe, open communicatie over de soort ondersteuning die beschikbaar is voor aankomende en nieuwe ouders
2. Rechtvaardige contractverlenging voor ouderschapsverlof
3. Steun voor academici die terugkeren van zwangerschapsverof, om te compenseren voor verloren onderzoeks- en onderwijstijd
4. Een echte vermindering van werkdruk voor medewerkers die borstvoeding geven, en het faciliteren van makkelijk toegankelijke, goed uitgeruste kolfkamers in alle UU-kantoorgebouwen
5. Respect voor werktijden en vrije tijd van collega’s, en beperking van werkactiviteiten tot tijden waarin formele kinderopvang beschikbaar is
6. Institutionalisering van onderlinge steun voor nieuwe ouders, zowel binnen faculteiten als tussen verschillende faculteiten
7. Flexibele arrangementen om tegemoet te komen aan specifieke behoeften

We hopen oprecht dat deze aanbevelingen worden overgenomen en geïmplementeerd, en dat zij zullen leiden tot een broodnodige positieve verandering, namelijk: in plaats van slapeloos in academia, moeten we ons allemaal gesteund voelen.

Dankbetuiging: Sleepless in Academia wordt gesponsord door de Utrecht Young Academy (UYA). UYA-leden werkten samen met Stichting Parenting Across Borders om de dialoogsessies te organiseren. We zijn dank verschuldigd aan de financierder en partner van dit project, en aan de HR-medewerkers van de Universiteit Utrecht die hun onmisbare input voor dit project deelden. Bovenal zijn we dankbaar aan de academische ouders die hun waardevolle tijd en energie besteedden aan het delen van hun ervaringen.