Geen genade voor afgestudeerden: illegaal huren van SSH-kamer wordt moeilijker

De nood voor betaalbare woningen is hoger dan ooit, niet alleen onder studenten maar ook voor afgestudeerde starters. In 2019 volgde DUB Robert Urbascheck in zijn queeste om een nieuw onderkomen te vinden als pas afgestudeerde UU’er. Dat bleek een hels karwei. “Inkomenseisen. Huurderverklaringen. Wachtlijsten. Betaald account na betaald account voor sites waarop je niet eens reacties krijgt. Hals over kop naar bezichtigingen waarvan je pas een paar uur weet dat ze plaatsvinden. Honderden euro’s aan ‘makelaarskosten’. Bezichtigingen met rijen die langer zijn dan die in de Efteling”, schreef Robert.

Dana*, een voormalig student Orthopedagogiek, heeft die helse zoektocht zelf ook doorgemaakt. Ze woonde in een SSH-huis met zes huisgenoten en had het daar prima naar haar zin. Na haar afstuderen overwoog ze fraude te plegen om in dat huis te kunnen blijven wonen. Ze deed dit niet, omdat ze bang was voor negatieve reacties van haar huisgenoten.

Gelukkig vond ze na haar studie meteen werk waarmee ze genoeg verdiende voor een gedeelde woning op de particuliere markt. Omdat ze per se in het centrum van Utrecht wilde blijven wonen, steeg haar huur in één klap van 300 naar 900 euro per maand steeg. Hoewel er een paar voordelen aan het nieuwe huis zitten, zoals een groter woonoppervlak, maar één huisgenoot waarmee ze de badkamer deelt en een eigen keuken, is de prijs-kwaliteit verhouding omlaag gegaan. Ze heeft geen tuin en dakterras meer en het huis is veel gehoriger. “Je verstaat nog nét niet precies wat er bij de buren wordt gezegd.”

Doorstromen of zitten blijven
De SSH probeert het aanbod voor starters uit te breiden en bouwt momenteel een nieuw complex aan de Burgemeester Fockema Andreaelaan genaamd De Kwekerij, waar deze zomer 244  startersappartementen zijn opgeleverd. Gerrit* is net afgestudeerd van de Master Onderwijskunde en hoopt uiteindelijk naar zo’n starterswoning van de SSH te kunnen doorschuiven. Die zijn een stuk beter te betalen dan particuliere huurwoningen. Wie een kamer huurt van SSH mag zich hiervoor aanmelden zolang je jonger bent dan 27. Maar ook voor deze woningen zijn lange wachtrijen doordat er meer vraag dan aanbod is.

Gerrit mag nu nog één jaar in zijn SSH-huis aan het Wilhelminapark wonen. Hij heeft een baan als basisschooldocent voor drie dagen in de week en verdient daarmee een netto salaris van ongeveer 1000 euro per maand. Daar kan hij een klein beetje van sparen doordat zijn huur laag is, maar als hij uit zijn kamer moet, wordt dat een stuk lastiger. Met een studieschuld van meer dan 20.000 euro is een huis kopen de komende jaren ook geen optie. “Ik snap wel dat mensen frauderen met hun SSH-inschrijving. Maar ik zou het niet durven.”

Wanhopige maatregelen
Met alle horrorverhalen van starters die maar geen woning kunnen vinden, is het niet gek dat veel afgestudeerden er tegenop zien om hun SSH-kamer te moeten verlaten. Sommigen maken dan ook graag gebruik van de (illegale) mogelijkheden om als afgestudeerde geen brief thuis te krijgen met het bericht dat je binnen één jaar je huis moet verlaten.

Studenten vertellen over de verschillende opties. De legale manier is om de studie 'gewoon' met een jaar te verlengen om niet op straat terecht te komen. Je volgt dan geen enkel college. Een van de illegale methodes is om je bijvoorbeeld in te schrijven voor een tweede studie, zeggen ze. Dat inschrijfbewijs uploaden op de SSH-site en je vervolgens weer uitschrijven zodat je het collegegeld voor de rest van het jaar terugkrijgt. De tweede is om het PDF van de inschrijving van de afgeronde studie te bewerken met Photoshop.

Tussenjaar
Madelin* is zo iemand die fraude pleegde met haar SSH-inschrijving. Ze deed dat niet omdat ze was afgestudeerd, maar omdat ze stopte met haar bachelor en vervolgens een tussenjaar nam. Ze studeerde in totaal bijna twee jaar niet, maar vond het oneerlijk dat ze haar kamer uit zou moeten, omdat ze zeker wist dat ze na die pauze weer ging studeren. Daarom uploadde ze het inschrijfbewijs van het jaar daarvoor. “Als ze er ooit achter kwamen, dan zou ik gewoon vertellen dat ik per ongeluk het verkeerde bewijs had geüpload en er alsnog een vervalsen.”

Van haar geweten heeft ze geen last en ze zou het best nog een keer doen als dat nodig was. “Volgens mij wonen er ook nog wat veertigers en vijftigers in SSH-studentenwoningen met een contract voor onbepaalde tijd dat ze kregen voordat het campuscontract werd ingevoerd. Dáárdoor is de doorstroom zo moeilijk – niet door mensen zoals ik die in feite nog student zijn of pas zijn afgestudeerd.” Voor Madelin werkte de fraude in haar voordeel. Ze kon de twee tussenjaren gewoon bij de SSH blijven wonen en woont daar nog steeds – nu legaal omdat ze weer studeert. Maar hoe kon haar verouderde inschrijfbewijs onopgemerkt blijven?

Frauderen wordt moeilijker
Op dit moment kunnen studenten zelf aangeven of de SSH hun inschrijving automatisch mag checken bij de universiteit, zegt Madelon van Gameren, persvoorlichter van de SSH. Alleen degenen die dat weigeren moeten ieder jaar hun inschrijfbewijs in PDF-formaat uploaden, wat dan handmatig gecheckt wordt door de SSH. “Dat gebeurt tot nu toe één keer per jaar, op een willekeurig moment. Het proces kost nogal wat tijd en inspanning. Daarom zijn we nu bezig om dit proces te automatiseren.”

In oktober gaat dit veranderen, zegt Van Gameren. Dan komt er een nieuw systeem van Surfconext. “Dit bedrijf werkt samen met alle onderwijsinstellingen. Studenten kiezen hun opleidingsinstelling uit de lijst waarmee de SSH afspraken heeft gemaakt en loggen dan in bij Surfconext. Surfconext bevestigt daarna of iemand studeert. Die informatie wordt dan aan ons doorgegeven. Zo wordt fraude een stuk moeilijker. Bovendien scheelt het ons enorm veel werk.”

Het argument van Madelin dat de doorstroom wordt tegengehouden door veertigers met een contract voor onbepaalde tijd klopt volgens van Gameren niet. “In 2009 werd ingesteld dat studenten een campuscontract moesten tekenen om bij de SSH te kunnen wonen. In dat contract staat dat je na je afstuderen nog één heel jaar in je SSH-huis mag wonen, juist zodat je voldoende tijd hebt om een goede, nieuwe plek te vinden. Dit campuscontract geldt ook voor mensen die toen al bij de SSH woonden en daarom nog een oud contract voor onbepaalde tijd hadden. Er wonen dus geen veertigers meer in studentenhuizen.”

Van Gameren heeft ook nog een duidelijke boodschap voor de fraudeurs. “Als wij erachter komen dat er fraude wordt gepleegd, dan doen we gelijk aangifte en worden alle juridische kosten verhaald op de fraudeur. Ik snap dat de woningnood heel hoog is, maar de kamers die wij aanbieden zijn echt alleen bedoeld voor studenten.”

*De namen van de studenten zijn gefingeerd, de identiteit van de studenten is bekend op de redactie