Grootste huisbaas van Utrecht verdubbelde aantal betaalbare studentenkamers

Ton Jochems (63) groeide op in de Utrechtse wijk Hoograven en ging na de middelbare school Sociologie studeren aan de Universiteit Utrecht. Eén ding wist hij zeker: ik ga op kamers. Zelf opteerde hij voor een pandje op Lange Rozendaal, in het centrum en op kruipafstand van de kroegen. Maar zijn ouders vonden dat niets. Zo kwam hij terecht op de IBB, met de degelijke Stichting Studentenhuisvesting (SSH) als eigenaar.

Mini-samenleving
“Er is eigenlijk niks veranderd”, zegt Jochems in een interview in het Algemeen Dagblad van 19 februari jongstleden. De krant bracht hem terug naar zijn oude kamer uit de jaren 70. "Die skai-lederen bank met scheuren, de koelkasten en alles. Afgezien van de communicatie zoals de mobiele telefoon lijkt het leven hier sterk op dat van 35 jaar geleden. Het geeft mij een vertrouwd gevoel om hier weer te zitten. Ik stoor me ook nooit aan de troep die nu eenmaal een beetje bij studentenhuizen hoort.”

Als directeur van de SSH moet je weten wie je huurders zijn, zegt hij tijdens de afscheidsbijeenkomst afgelopen donderdag 28 februari. “Een student gaat pas afwassen net voor hij eten gaat koken. Ik vind dat ook goed. Studenten zijn jonge mensen die voor het eerst op eigen benen staan en zo’n studentenhuis helpt daarbij. Het is een soort mini-samenleving.”

Om die reden heeft de SSH altijd vastgehouden aan collectieve voorzieningen. Hij krijgt daarbij steun van Rutger van den Berg, een onderzoeker van Youngworks die onder meer in opdracht van de SSH onderzoek doet naar de leefwijze en daaruit vloeiende woonwensen van de studenten. “Studenten zitten in een fase waarin ze verantwoordelijkheden krijgen, maar nog niet helemaal volwassen zijn. Ze experimenteren, hebben behoefte aan contact met generatiegenoten en doen soms domme dingen.” Als voorbeelden noemt Van de Berg de hype van vorig jaar om te roepen ‘de vloer is lava’ en de manier waarop studenten daar dan op reageren. Of de neiging bij de IBB om een opblaaszwembad in de zomer op een balkon  neer te zetten. “Niet verstandig, wel leuk.”

Campuscontract
De les voor de SSH volgens Van de Berg: “Besef dat studenten geen doorsnee huurders zijn. Ze zijn ludiek en ze zijn snel mondig. Dus moet je ze als SSH serieus nemen, maar je moet ze niet het beleid laten bepalen. Studenten passen zich aan de kaders aan. Of het nu om containerwoningen gaat, of om duurzame eenheden, als organisatie bepaal je het aanbod.”

En dat is ook wat Jochems gedaan heeft. Een van zijn meest omstreden besluiten was de invoering van het campuscontract. Zo'n contract houdt in dat wie afgestudeerd is, het studentenhuis binnen afzienbare tijd moet verlaten. Het stuitte op veel verzet van de studenten die in de huurdersbelangenvereniging Boks meepraten. Maar volgens Jochems zien de studenten nu ook wel in dat dat besluit ook voordelen biedt. “De sfeer in een huis verandert wanneer er steeds meer bewoners werken. Laat een studentenhuis een studentenhuis blijven.”

Woningen voor starters
Tegelijk maakte Jochems zich wel sterk voor de groep die hierdoor helemaal buiten de boot dreigen te vallen. Veel studenten willen na hun afstuderen in Utrecht blijven wonen, maar kunnen niet makkelijk aan een sociale huurwoning komen. Hij richtte daarom Jebber op, een onderdeel van SSH dat zich richt op de starters, de pas afgestudeerden. Daarin is Utrecht uniek. Op dit moment zijn er al zo’n 1700 woningen voor deze groep beschikbaar.  

Creatief ondernemen
Het typeert Jochems als de creatieve ondernemer die zich niet laat tegenhouden door bureaucratische obstakels. De van oorsprong Utrechtse SSH breidde uit naar andere steden, zoals Tilburg, Zwolle, Groningen, Rotterdam en Amersfoort. In De Uithof kreeg hij het voor elkaar Casa Confetti te bouwen op een plek waar nog universitaire gebouwen stonden. Om het project te financieren, bedacht hij een actie waarbij hij andere coöperaties in den lande vroeg mee te investeren. “Om die reden moeten we nog altijd twee Zeeuwse studenten met voorrang toegang geven tot Casa Confetti. Die afspraak had Jochems gemaakt met een Zeeuwse coöperatie”, vertelt Roeland Kreeft van de SSH.

Ook de verbouwing van de kantoren van het provinciegebouw tot de Sterren was een ingeving die hij wist te realiseren. Evanals het nieuwe project om in het KPN-gebouw in Utrecht-Oost studentenkamers en starterswoningen te realiseren. Bij zijn afscheid hekelt Jochems de moeizame weg van idee naar realisatie. “Je bent soms zeven jaar bezig om een huisvestingsproject te realiseren. Dat moet echt korter kunnen.”

Max Bos, één van de oud Boks-bestuurders zegt over de vertrekkend SSH-directeur: “Jochems opereerde als een student. Hij probeerde zo goedkoop mogelijk  zoveel mogelijk te realiseren. En hij deed niet moeilijk als we met klachten kwamen en er iets geregeld moest worden.”

Maatschappelijk gezicht
Als nieuwe tendens heeft de SSH zijn maatschappelijke gezicht vergroot. Via maatwerk wordt binnen studentenhuizen plek gezocht voor jonge vluchtelingen en voor mbo’ers die nergens anders terecht kunnen en voor doven die op een eenheid kwamen met studenten die voor doventolk studeerden.

Burgemeester Van Zanen kwam deze donderdag langs om namens de stad zijn dank uit te spreken en overhandigde de vervroegd gepensioneerde de Speld van de Stad, de onderscheiding van de stad voor mensen die zich op buitengewone wijze hebben ingezet voor Utrecht. Dichter Ingmar Heytze was ingehuurd om een speciaal gedicht te maken. Hij haalde herinneringen op aan de kamer van de SSH uit zijn studententijd. 'Je komt er binnen, je leeft er intens, maakt er vrienden voor het leven en dan laat je het achter voor de volgende generatie.'