‘Het zou fijn zijn als Nederlandse en internationale studenten meer met elkaar zouden omgaan’

“We love Janine”, valt er te lezen op de profielfoto van Utrecht 2023, een WhatsAppgroep voor internationale studenten die vorig jaar aan de UU zijn gestart. Het is makkelijk om te zien waarom de 820 deelnemers van de groep zo’n plaatje kozen als profielfoto: als iemand een dringende vraag heeft, dan verschijnt Janine al snel met een helder antwoord in de app. Zij is de local die het beginnende studentenleven in Utrecht net wat minder intimiderend maakt. En dat is maar één van de groepen waarin haar aanwezigheid gewaardeerd wordt.

Janine raakte betrokken bij de internationale studenten toen ze een van haar klasgenoten hoorde praten over een Discordserver voor buitenlandse studenten, een digitaal platform waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en met elkaar kunnen chatten. “Ik dacht: ‘oh, dat klinkt leuk’. Ik had niet veel contact met buitenlandse studenten. Mijn bacheloropleiding Biologie werd in het Nederlands gegeven en mijn master was dan wel in het Engels, maar die wordt maar door zo’n 30 studenten gevolgd. Dus ik dacht dat het leuk zou zijn om zo andere mensen te leren kennen, niet alleen maar Nederlanders.”

Zodra ze zich had aangesloten bij het platform, merkte ze dat de leden vaak vragen hadden over dingen als hoe je een Nederlands telefoonnummer krijgt, of hoe je je visum kunt verlengen. “Dat waren vragen die ik redelijk makkelijk of met behulp van Google kon beantwoorden. Voor hen is het vaak moeizaam, omdat veel van de websites die ze nodig hebben alleen in het Nederlands zijn,” zegt ze. Al gauw bracht ze haar hulp ook naar WhatsAppgroepen, en ze begon als vrijwilliger in de Welcome Week, de introductieperiode voor internationale studenten van de Universiteit Utrecht.

Terugkerende vragen
Na een tijdje merkte Janine dat sommige vragen steeds opnieuw gesteld werden, vooral op WhatsApp, waar nieuwe leden geen toegang hebben tot de inhoud die gepost werd voor zij bij de groep kwamen. “De meest voorkomende vraag gaat over het BSN-nummer die ze nodig hebben om een bankrekening te openen. Sommige mensen raken in de war omdat de afspraak om zich in te schrijven bij de gemeente dezelfde afspraak is als waar ze een BSN-nummer krijgen,” zegt Janine. “Ze raken ook in de stress omdat ze deze afspraak moeten binnen vijf dagen na aankomst in Nederland moeten hebben. Anderen vragen zich af of ze zich ook bij de IND moeten registreren.”

Fietsen, openbaar vervoer, huur- en zorgtoeslagen van de belasting zijn andere veel voorkomende onderwerpen. Er zijn vragen die vaak terugkeren op bepaalde tijden, zoals aan het begin van het academisch jaar, wanneer veel internationale studenten vragen hebben over de Welcome Week.

Omdat sommige vragen lange antwoorden nodig hebben, besloot Janine een Veelgestelde Vragen Document te maken. “Het kost misschien wel veel tijd in het begin, maar daarna hoef ik alleen maar dat bestand te updaten en te delen”, legt ze uit.

Ze is niet van plan het document op een meer officiële manier te publiceren, maar ze heeft ‘m wel gedeeld met het team dat de Welcome Week organiseert, die ook een app en een website had gemaakt met een uitvoerige vraag-en-antwoord pagina – met veel overlap met Janines handboek. “De app is erg uitgebreid, en er zijn dingen waar ik het bestaan niet van wist, zoals een website om een huisarts te vinden. Als internationale studenten het mij vroegen, typte ik gewoon ‘huisarts’ in op Google Maps en zocht iets in hun buurt.” Ze juicht de initiatieven van de UU hierin toe. “De universiteit is er echt meer mee bezig, en dat is goed want de informatie was echt overal en nergens. Mensen raken nog steeds in de war.”

Dankbaar werk
Janine heeft niet een bepaalde tijd van de dag waarop ze vragen van internationale studenten beantwoordt; ze antwoordt gewoon wanneer ze binnenkomen en ze wat tijd over heeft. Natuurlijk is het soms wat hectisch, zoals wanneer meerdere mensen haar vragen sturen in drie verschillende WhatsAppgroepen en vijf anderen haar privéberichtjes sturen. “Ik moet me soms inhouden. Dan zeg ik tegen mezelf: ‘mensen kunnen best vijf minuten wachten, en ik hoef niet te haasten met typen, want dan maak ik misschien fouten.’”

Maar het maakt niet uit, want internationale studenten helpen is dankbaar werk voor haar. “Het is iets wat niet veel tijd kost, en het maakt mij blij om andere mensen blij te zien”, zegt ze. Haar oorspronkelijke doel om meer buitenlandse studenten te leren kennen, van toen ze de Discordserver ontdekte, is ook succesvol geweest. Ze heeft er twee goede vrienden gemaakt – en ze komen nog steeds bij haar uit als ze hulp nodig hebben. “Laatst nog vroeg een van hen – die uit Brazilië komt – wat de meest geschikte manier zou zijn om een Nederlandse docent te condoleren, wiens moeder was overleden. Wat is te veel? Wat is niet genoeg?”

Nederlanders en internationals moeten meer onderling contact maken
Hoewel Janine het leuk vindt om buitenlandse studenten te helpen, zou ze wel willen dat er meer Nederlandse studenten waren die hetzelfde deden. “Er zitten andere Nederlanders in de groepen, maar ik denk dat ik gewoon degene ben die het snelste reageert,” zegt ze. “Ik zie soms dat mensen zich aan me vastklampen omdat ik de enige Nederlander ben die ze kennen, en dan zijn ze al gauw van: ‘kunnen we vrienden zijn?’ en ik kan niet nog vijftig nieuwe vrienden erbij aan. Dus ik raad ze vooral aan om de Nederlanders in hun studie te leren kennen. Werk jezelf hun gesprekken in, zeg hallo, vraag of je Engels mag spreken. Ik weet dat dat eng kan zijn, of ongepast in je cultuur, maar in Nederland kan dat gewoon.”

Ook Nederlandse studenten zouden wat meer hun best mogen doen om contact te zoeken met internationale studenten. Ze denkt dat er twee soorten Nederlandse studenten zijn: zij die met iedereen wel een praatje maken en dus ook met internationals en studenten die voldoende hebben aan hun eigen groep van Nederlandse vrienden en niet zo snel contact zoeken met internationals. “Maar een international kan ook een leuke vriend zijn. Het enige wat je hoeft te doen om contact te maken, is overschakelen op het Engels. Als je niet zo zeker bent over je Engelse taalvaardigheden, dan is dat ook okay. Je kunt gewoon zeggen: ‘Hey, als ik niet duidelijk ben, laat me dat dan weten’. En vaak met ze spreken is trouwens een geweldige manier om je zelfvertrouwen in het Engels te laten groeien.”

Hetzelfde geldt voor de internationale studenten die Nederlands leren. Het wordt ze niet gemakkelijk gemaakt om in het Nederlands te blijven praten, omdat hun Nederlandse studiegenoten voor het gemak vaak snel overschakelen naar het Engels. “Ik raad de internationals aan om heel direct te zijn, en te vertellen dat je juist graag Nederlands wilt praten omdat je de taal wilt leren.”

“Het zou fijn zijn als Nederlandse en internationale studenten meer met elkaar zouden omgaan en een meer open houding naar elkaar zouden aannemen. Maar ik weet dat het moeilijk kan zijn om de eerste stap te zetten,” concludeert ze.

Ze denkt dat het moeilijk is om als universiteit iets te organiseren om Nederlanders en internationals te stimuleren meer met elkaar om te gaan. “Want je loopt het risico dat het zo’n gedwongen ding wordt. Als het gedwongen wordt, willen mensen het liever niet.” Ze heeft wel een tip voor de UU: zorg dat Nederlanders de app Goin’ kennen – een app die ontwikkeld is door studenten, voor alle studenten aan de UU, waar ze elkaar kunnen leren kennen op basis van bijvoorbeeld hobby’s, interesses en studie. “Mensen op WhatsApp vragen me altijd waarom er bijna geen Nederlandse studenten op de app zitten. Dat is omdat ze ‘m niet kennen!”

In september begint Janine met haar PhD in Diergeneeskunde, wat betekent dat deze Welcome Week haar laatste zal zijn. “Ik ben dan niet langer een student, dus ik weet niet of ik dan nog mentor mag zijn”, zegt ze. Maar een ding is zeker: ze gaat voorlopig de WhatsAppgroepen niet verlaten. “Ik hoop gewoon dat internationale studenten het hier naar hun zin hebben.”