'Ik had geen idee op wie ik moest stemmen, maar nu wel!’

Waarom is het belangrijk om te stemmen bij de Europese verkiezingen? Hoe beïnvloedt de EU ons dagelijks leven? Wat betekent het om een Europese identiteit te hebben? En wat zijn op dit moment de grootste uitdagingen op dit gebied? Deze en andere vragen kwamen vrijdag 31 mei aan bod tijdens Festival Europa, een evenement georganiseerd door de Universiteit Utrecht in samenwerking met de Bibliotheek Utrecht. Het evenement werd gehouden in aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement, die in Nederland op 6 juni plaatsvinden. 

Het evenement was gericht op het grote publiek, was gratis en alle activiteiten waren in het Nederlands. Hoewel het mogelijk was om je online te registreren, konden mensen ook gewoon binnenlopen. Volgens teamleider Dave van Toor hadden 900 mensen zich van tevoren ingeschreven, maar kwamen in totaal wel zo’n 3.000 opdagen bij bibliotheek Neude – terwijl de bibliotheek op een normale vrijdag maar duizend bezoekers trekt. Niet iedereen was speciaal gekomen voor het festival, want een beperkt deel van de bibliotheek was nog open voor reguliere activiteiten zoals boeken lenen, studeren of kranten lezen. Hoewel er wel degelijk studenten aanwezig waren op het evenement, was het grootste deel van het publiek "grijsharig".

Het festival heeft als doel om de Europese Unie op een aantrekkelijke manier te presenteren. Het programma kende daarom een verscheidenheid aan activiteiten die gelijktijdig plaatsvonden. In een van de zalen hielden UU-wetenschappers een half uur lang "TED"-achtige lezingen over hun onderzoek. Zo vertelde  Janneke Gerards, hoogleraar Fundamentele Rechten, dat het Europese recht nog niet geschikt is voor een samenleving met AI, terwijl UU oceanograaf Erik van Sebille sprak over plastic vervuiling in de oceaan en hoe de EU hier invloed op kan uitoefenen. In de grote zaal spraken columnisten, acteurs en schrijvers over onderwerpen als migratie, democratie en veiligheid. Ondertussen vertoonde de kleine bioscoop van de bibliotheek in Europa gemaakte films met het perspectief van vluchtelingen en boeren. Bezoekers konden ook deelnemen aan een "speeddate" met medewerkers van leden van de Europese Commissie en een escape room gebaseerd op een 18e eeuws heksenjachtverhaal.

Maar verreweg het populairste evenement was het debat met partijleiders gepresenteerd door  De Kiesmannen, een organisatie die mensen wil laten stemmen door evenementen en debatten te organiseren in de aanloop naar verkiezingen. De theaterzaal van de bibliotheek, die 180 zitplaatsen heeft, zat bomvol en veel bezoekers konden niet meer binnen komen.. "We moesten veel mensen teleurstellen," zegt Van Toor. Gelukkig werd het debat livestreamed en is de opname in zijn geheel  beschikbaar op de website van het festival.

De aanwezigen leken het evenement nuttig te hebben gevonden. "Ik had geen idee op wie ik moest stemmen, maar nu wel!" zei een van hen bij het verlaten van het theater. "Ik had een stemwijzer gedaan voordat ik hierheen kwam, maar dit maakt het een stuk makkelijker om een keuze te maken," zei een ander. "Een Nederlands-Japanse tv-ploeg die een item maakte over de EU-verkiezingen, waarvoor ze door verschillende landen waren gereisd, zei dat ons festival een van de grootste en meest diverse evenementen was die ze hadden gezien qua bezoekers en variatie," herinnert Pauline Phoa, een van de oprichters van het festival, zich.

Blogs over misvattingen
Wie meer wil weten over de EU kan zijn voordeel doen met een reeks blogsop de website van Festival Europa. Deze blogs zijn geschreven door UU-studenten en ontkrachten de belangrijkste misvattingen die studenten hebben over de EU, volgens een enquête die voorafgaand aan het festival werd gehouden.