‘Ik krijg het idee dat het kabinet tegen de jeugd is’

Huize Bertus Beer op de IBB is een “familiehuis”, aldus Thijs (26), student Informatica en de oudste bewoner. Tussen de bierkratten, het bijeengeraapte servies en de doorgezakte banken delen de vijftien huisgenoten lief en leed. Hoewel het huis “alto” is en ze zichzelf zien als een “waanzinnig linkse bubbel”, wonen ze er naar volle tevredenheid. “We vullen elkaar aan”, wordt er opgemerkt.

De huur, inclusief gas, water, licht en internet is zo’n 330 euro per maand. De meeste huisgenoten krijgen nog huurtoeslag, waardoor de huur rond de 290 euro uitkomt. Een koopje in een stad waar de gemiddelde kamerprijs in de particuliere markt 837 euro is. 

Het huis is van de SSH. “Mijn vorige huis was verschrikkelijk; dit is een verademing”, vertelt Cindy (22), student Media & Cultuur. “Daar betaalde ik twee keer zoveel huur, alles was beschimmeld en niets werd gerepareerd. Hier komt er snel iemand langs als er iets stuk is.” Morris (21), filmstudent, voegt toe: “Of het echt gerepareerd wordt, is een ander verhaal.” “Ze doen in ieder geval hun best”, concludeert Cindy.

De financiële situatie van de bewoners verschilt. “Ik ben geprivilegieerd”, zegt Morris. ”Mijn ouders ondersteunen me financieel en ik krijg nog basisbeurs. Daarbij rook ik niet en ga ik niet zo vaak uit, dus met de lage huur red ik het prima.”

Bastiaan (24), student Sociale Geografie, zit in de middenmoot: “Ik heb geen basisbeurs, maar leen bij DUO. Daarnaast betalen mijn ouders mijn huur en collegegeld, en soms krijg ik wat extra’s van ze. Maar als ik niet werk, moet ik aan het eind van de maand bij anderen aanschuiven voor het eten. Ik vind het knap hoe mensen zonder hulp van hun ouders het doen.”

Voor anderen is het lastiger. Biologiestudent Britt (22), die studievertraging heeft opgelopen, kijkt met zorg naar de toekomst. “Mijn aanvullende – en basisbeurs lopen dit jaar af, en mijn ouders kunnen niet bijspringen. Mijn studie is zwaar en heeft veel contacturen, dus ik kan niet veel werken. Dat merk ik, ook als ik boodschappen doe.”

Cindy is al verder in dat proces. “Ik heb geen enkel jaar basisbeurs gehad, en mijn aanvullende beurs loopt nu ook af.” Lenen bij DUO biedt weinig soelaas. “Daar kan ik na aftrek van collegegeld maximaal 750 euro per maand lenen, wat ik ook doe, maar voor al het extra’s ben ik nu aangewezen op mijn huisgenoten of vrienden. Gelukkig heb ik morgen een sollicitatie.”

Een deel van de bewoners van Huize Bertus Beer. Van links naar rechts: Morris (21), Thijs (26), Fitz (19) en Britt (22). Foto: Simon Huijben

Ondanks de financiële verschillen wordt niemand buitengesloten. “Als iemand geen geld heeft voor een uitstapje, zijn er altijd wel mensen die voorschieten”, zegt Bastiaan. Toch blijkt dit niet altijd een oplossing. “Niemand wil te veel in het krijt staan bij de rest.”

“Maar de meeste activiteiten die we doen zijn niet zo duur: thuis een film kijken of borrelen”, voegt Morris toe. “Ja, bier drinken kost geld, maar het valt mee. Het is niet dat we bij een zeilclub zitten of zo.” 

Rente op studielening.

Sinds dit kalenderjaar is de rente op studieleningen 2,56 procent, en dat baart zorgen. Cindy vreest dat de rente ”veel mensen gaat nekken”. Meer werken of minder uitgeven is niet voor iedereen een optie. “Ik geef al zo weinig uit”, zegt Cindy. “Ik koop geen bier en ben zelfs gestopt met het kopen van peuken, dus veel verder bezuinigen kan ik niet.” Thijs zegt: “Kunnen stoppen met lenen is een privilege. Dat kan ik niet, dus neem ik die rente maar voor lief.” 

Fitz (19) die ook Biologie studeert, zegt dat hij het “prima redt”en krijgt een basisbeurs, maar wijst op de kloof tussen beleid en realiteit. “De overheid kan wel roepen dat de gemiddelde student het redt met een bijbaantje en een bijdrage van ouders, maar de gemiddelde student is geen synoniem van elke student. Als je daar dan als overheid op gaat sturen, naai je daar een hoop studenten mee.” Thijs voegt toe: “Ik ben van de pechgeneratie, dus heb nooit een basisbeurs gehad. Toen ik maximaal leende en een paar dagen per week werkte, lukte het me nog steeds niet om te sparen. En als er onverwachte kosten kwamen, wat moest ik dan? Die lening blijft gewoon staan, ook als je moet stoppen met studeren.”

Uit de Prinsjesdagplannen blijkt dat het kabinet doorgaat met de invoering van de langstudeerboete. Studenten die meer dan een jaar uitlopen in hun bachelor of master gaan 3000 euro extra collegegeld betalen. 

”De boete maakt me bang”, zegt Britt. “Mijn studie rondt niemand op tijd af.” Fitz vult aan: “Ik ken maar twee mensen die dat doen.” Doordat hun studie Biologie voor een groot deel uit keuzevakken bestaat, die niet altijd tegelijk gevolgd kunnen worden, loop je al snel vertraging op, zeggen ze. “Die boete gaat mijn studiekeuze belemmeren; ik zou volgend jaar graag een specifiek vak volgen, maar dan loop ik uit waardoor ik een vijfde studiejaar moet gaan doen en dus die boete moet gaan betalen. Dus kies ik nu maar voor een ander vak dat minder goed bij me past.”

Britt wilde volgend jaar stagelopen in Mozambique, maar zit nu al in haar vierde studiejaar. De stage zou gaan meetellen voor de boete. Cindy stelt dat veel van haar studiegenoten geen master meer durven te doen vanwege de boete. “Ik zit in de cultuursector - nou niet bepaald een sector met de beste baankans, dus het terugbetalen van alleen de lening wordt al moeilijk.” 

Het kabinet stelt dat studenten een prikkel nodig hebben om hun studie snel af te ronden. “Dit hoor ik vaker", zegt Thijs, ‘”vooral van mensen die acht jaar over hun studie hebben gedaan. Maar tegenwoordig wordt ook verwacht dat je naast je studie aan je CV werkt. Zo’n boete verhoogt de druk op studenten alleen maar.”

Bastiaan zou graag zien dat studenten een jaar langer over hun studie mogen doen zonder boete, “dan is er ruimte om te kijken hoe je jezelf wilt ontwikkelen, daar is nu geen ruimte meer voor.”

Toch zorgt de krapte op de woningmarkt er paradoxaal genoeg voor dat sommige studenten langer willen studeren. “Bij de SSH is het veel goedkoper wonen dan op de particuliere markt, maar je moet wel ingeschreven staan voor een studie. Het collegegeld weegt dan niet op tegen de lage huur”, zegt Thijs. Omdat hij het huis langzaamaan ontgroeit, kijkt hij naar woningen in de vrije sector, maar vindt dat “waanzinnig deprimerend”. “1500 euro huur voor 30 vierkante meter, dat is toch belachelijk?” Dus waarschijnlijk blijft hij nog wel even. ‘”Je wordt de verbitterde, chagrijnige huisgenoot”, grapt Fitz.

Het kabinet wil 1 miljard  bezuinigen op het hoger onderwijs, waarvan 35 miljoen euro voor rekening van de Universiteit Utrecht komt. Ook wil het kabinet de instroom van internationale studenten beperken. Cindy vindt de bezuinigingen vervelend, “maar minder internationale studenten betekent ook minder druk op huisvesting”. Fitz denkt daar anders over: “Ze willen dat je dat denkt, maar internationale studenten vormen maar een klein deel van het probleem.”

Thijs vindt de bezuinigingen “te gestoord voor woorden”. “Ik krijg het idee dat het kabinet tegen de jeugd is, ook door de extra belastingen op de cultuursector en de bezuinigingen op het OV.”

De studenten denken dat de bezuinigingen ook invloed zullen hebben op de onderwijskwaliteit. “Als er nog minder contacturen komen voor bijvoorbeeld het schrijven van een scriptie, wordt dat erg taai”, denkt Cindy. Toch is dat niet voor iedereen een probleem. “Bij biologie hebben we gerust 30 contacturen per week. Als dat iets minder wordt, is dat niet zo erg”, stelt Fitz. 

Dat het kabinet heeft beloofd de onderwijskwaliteit de komende jaren ‘te herstellen,’ maakt weinig indruk. Britt zegt: “Ze zeiden ook dat we rentevrij konden lenen, en dat is ook niet gebeurd.”