Nieuwe cursus Nederlands voor aankomende internationale studenten is een blijvertje

De beginnerscursus is gratis en richt zich op de typische gesprekken die internationale studenten hebben in de eerste dagen die ze in Utrecht zijn. In totaal namen 584 studenten deel aan de cursus die online te volgen was. Shamar James was één van de studenten die voor zijn aankomst in Nederland al wat Nederlands wilde leren spreken. Shamarm die als ingenieur in de energie-industrie werkte in Jamaica, kwam bij de UU terecht, toen hij op zoek ging naar een Engelstalig master in Energy Science.  “Er zijn niet veel programma’s die een duurzame aanpak bieden. In de Caraïben, waar ik vandaan kom, hebben we te maken met de ergste effecten van klimaatverandering.” Er was slechts één probleem: hij sprak geen woord Nederlands. “Ik wist niet eens hoe ik hallo moest zeggen”, grinnikt hij.

Hij wist wel dat hij het zou overleven met alleen Engels, maar hij bedacht dat wat Nederlands leren zijn aankomst en integratie wat makkelijker zou kunnen maken. Toen hij zich inschreef bij de UU was de universiteit juist een proef gestart met een voorbereidende cursus Nederlands, die online en gratis aangeboden zou worden voor alle internationale studenten die voor een bachelor,  master of uitwisseling voor het eerst naar Nederland kwamen. De nieuwkomers konden kiezen uit twee varianten: een zelfstudievariant en een begeleide. Shamar koos de tweede optie, net als 183 anderen. De overige vierhonderd volgnde de zelfstudievariant.

De inhoud voor beide groepen was dezelfde: er waren zeven wekelijkse modules over thema’s als openbaar vervoer, boodschappen doen, de weg vrage, en de Nederlandse cultuur en samenleving. Er was een wekelijkse opdracht en de studenten werden aangemoedigd om met elkaar in het Nederlands te praten in chatrooms. In tegenstelling tot de studenten die de zelfstudie kozen, gingen de studenten in de gemodereerde variant gezamenlijk door de studiestof geholpen door een begeleider uit Utrecht.

Deze studenten werden opgedeeld in groepen, waarvan enkele weer de optie hadden om wekelijkse via Teams contact te hebben met de begeleider. Deze gesprekken, die ongeveer twee uur per stuk duurden, waren niet verplicht, maar Shamar was er regelmatig bij, omdat er altijd interactieve activiteiten werden aangeboden die hij nuttig vond, zoals quizzen of presentaties. “Het was geen enorme tijdsinvestering”, zegt hij.

Begeleiden van nieuwe studenten
Tara Seyedi, een Zweeds-Iraanse bachelorstudent die als studentassistent werkzaam is voor het Warm Welcome team, was de begeleider van Shamars groep. Ze zegt dat de groepen die een wekelijks Teamsgesprek hadden veel gemotiveerder waren, en een grotere kans hadden om de stof bij te houden.

Tara spreekt zelf geen vloeiend Nederlands, maar ze had de hulp van twee andere Nederlandse begeleiders. “Elke moderator begeleidde twee à drie groepen die uit zo’n twintig tot dertig studenten bestonden die in dezelfde tijdzone woonden.” Tara’s Teamssessies richtten zich op ‘fun facts’ over de universiteit en de faciliteiten van de UU; de andere twee moderators richten zich op de taal.

Aanvankelijk voelde Tara zich geïntimideerd door het idee een groep masterstudenten te moeten onderwijzen. “Ik had nog nooit iemand lesgegeven, laat staan mensen die ouder zijn dan ik”, zegt ze. Maar dat gevoel ging snel weg. Na een paar sessies kreeg ze een goed idee van wat de studenten wilden weten, en hoe ze kon zorgen dat ze aan hun behoeften tegemoetkwam. Aan het eind van de cursus werden deelnemers gevraagd om feedback. Die wordt nu gebruikt om toekomstige versies van de cursus te verbeteren. Ook werd de cursisten gevraagd of ze meer taallessen zouden willen volgen.

Warm welkom
Ja, antwoordde Shamar. Wat begon als een middel om zijn nieuwe stad een beetje te leren kennen, leidde tot een diepere nieuwsgierigheid naar de Nederlandse taal. Toen hij in september in Nederland aankwam, bracht hij zijn lessen meteen in praktijk - al moest hij wel wat zenuwen overwinnen om het kleine beetje Nederlands te gebruiken dat hij geleerd had. “In het begin was ik wat terughoudend, omdat ik het idee had dat ik er een potje van maakte, vooral wat m’n uitspraak betrof. Maar het voelt wel goed als ik kan uitvogelen waar mensen het over hebben, of wanneer mensen me vertellen dat ze het waarderen dat ik Nederland probeer te praten.” De informatie over de Nederlandse cultuur en samenleving was ook handig: “Het standbeeld van Nijntje herkende ik uit de les, maar in het algemeen wist ik door de cursus een beetje wat ik kon verwachten.”

Internationaliseringscoördinator Patience Gondwe van de directie Studenten, Onderwijs & Onderzoek is blij om dat te horen. Dat was precies wat de universiteit gehoopt had toen het deze cursus bedacht, zegt ze. Hoeveel geld er in de cursus is geïnvesteerd, wil ze liever niet zeggen “Door de cursus hoopten we dat eerstejaars internationale studenten zich al een beetje verbonden zouden gaan voelen met hun nieuwe land. We wilden ervoor zorgen dat ze zich niet verdwaald voelden als ze hier aankwamen. De cursus is een eerste stap om ervoor te zorgen dat ze zich betrokken en welkom voelen.” Ze voegt toe dat de UU de begeleidde versie van deze cursus nogmaals aan gaat bieden voor studenten die deze winter naar de universiteit komen, met de intentie om het uiteindelijk tweejaarlijks aan te bieden - in de zomer en in de winter. “Afgelopen zomer was het een proef. We willen de evaluaties gebruiken om de cursus te verbeteren.”

Shamar zegt dat hij “absoluut” meer Nederlands wil leren – hij heeft zelfs bij taleninstituut Babel gekeken of er een cursus is die aansluit bij wat hij zoekt. “Mij is verteld dat de universiteit nu werkt aan cursussen op hogere niveaus, maar ik heb er verder nog geen informatie over ontvangen.”

Er wordt inderdaad gewerkt aan andere cursussen, zegt Gondwe, maar Shamar zal nog even geduld moeten hebben. “We willen graag de toegankelijkheid van cursussen Nederlands verbeteren. Het is een verantwoordelijkheid van de UU om haar internationale studenten te ondersteunen; daarom hebben we de afdeling Nederlands van de faculteit Geesteswetenschappen gevraagd om cursussen te ontwikkelen op beginnersniveau A1 en A2, en het iets hogere niveau B1. Deze cursussen zullen naar verwachting in de lente starten. Later willen we ook voor gevorderden B2, C1 en C2 cursussen toevoegen, zodat we cursussen op elk niveau kunnen aanbieden.”

Het is nog niet duidelijk of de hogere niveaus gratis zullen worden aangeboden en zo niet hoe duur ze zullen zijn. Volgens Gondwe worden ideeën hierover besproken zodra de cursussen ontwikkeld zijn. Daarna zal een voorstel naar het universiteitsbestuur worden gestuurd ter goedkeuring.

In de tussentijd leert Shamar de taal en de stad beter kennen. Laatst zei een ober ‘alsjeblieft’ toen hij een biertje serveerde. Dat snapte Shamar niet goed, want hij had geleerd dat ‘alsjeblieft’ ‘please’ betekende, en begreep de woordkeuze van de ober niet. Later besefte hij dat alsjeblieft ook in andere situaties wordt gebruikt, als in ‘please, take it’ of ‘there you go. Toen had hij weer wat geleerd.