Studenten U-raad willen verbod op 'papieren' opdrachten

Studenten Nienke Prins en Sarah van Driel van de Universiteitsraad hebben het universiteitsbestuur gevraagd om papieren inleveropdrachten te verbieden en om docenten te verplichten de opdrachten digitaal na te kijken De voordelen? Het is duurzamer, een stap vooruit in de digitalisering van het onderwijs, het bespaart de studenten tijd én het bespaart studenten en de universiteit ook een boel printkosten.

Nienke Prins (Foto Ruben Steendam) en Sarah van Driel (Foto Wieke Eefting)

Het duo heeft een nota hierover geschreven die onlangs besproken werd in de U-raadscommissie Onderwijs, Onderzoek & Studenten. In de nota staat dat het vooral bij de faculteiten Bètawetenschappen, Geowetenschappen en Sociale Wetenschappen nog gewoon is om een opdracht op papier in te leveren. In het nabije verleden wist ook de Rebo-faculteit hier wel raad mee. Initiatiefnemer Nienke Prins vertelt dat ze als eerstejaars Rechten vaak een opdracht in tweevoud moest inleveren samen met 700 andere eerstejaars. Dat is weinig duurzaam en niet van deze tijd, vindt ze. Juist haar verontwaardiging hierover zorgde ervoor dat ze geïnteresseerd raakte in beleid, wat uiteindelijk resulteerde in een plekje in de U-raad. “Duurzaamheid is groter dan ons en de UU. Dit verbod is een goede kans om niet alleen papierverspilling tegen te gaan, het zendt ook een boodschap uit aan iedereen. Ik hoop dat studenten door ons voorstel en door de implementatie ervan door het CvB zich bewuster worden van het effect van printgedrag op het milieu.”

Dit sentiment deelt Fred Wiegant, die onder andere evolutiebiologie doceert en in het verleden zijn studenten ook vroeg opdrachten op papier in te leveren. “Maar dat doe ik al enige tijd niet meer. Voor het milieu is alles digitaal natuurlijk beter.” Voor hem zijn de voordelen van een geprint stuk dat hij dan niet op een scherm hoeft te kijken, je op papier gemakkelijk dingen kan onderstrepen of aantekeningen in de kantlijn kan maken en dat je het werk overal kan lezen. Hij geeft toe dat het misschien een ding is van de oudere generatie, waaronder hij zichzelf ook schaart. “Het gebruik van papier zit nog wat meer in ons systeem.”

Voor studenten is papier iets van het verleden
De studenten zijn het digitaal inleveren meer gewend dan het schriftelijk inleveren. Muriel Motaleb, ook rechtenstudent en studentlid van het departementsbestuur Rechtsgeleerdheid, komt nog wel eens een papieren opdracht tegen (“vier keer in drie jaar tijd”). Dat wordt steeds minder, wat ze erg fijn vindt, omdat het naast een flinke milieubesparing ook veel praktischer is. “Vorig jaar moesten we op een vrijdagochtend een take-home tentamen geprint inleveren in een bak bij de receptie. Voor studenten die niet in Utrecht wonen, is dat natuurlijk niet ideaal en ik kan me daarnaast herinneren dat er ook een flinke rij voor de printer stond tot minuten voor de deadline!” 

Voor studenten lijkt het papieren tijdperk al beëindigd, zo observeert Ben de Pater, universitair hoofddocent bij Geowetenschappen. Hij vraagt zijn studenten nog geregeld om werkstukken op papier in te leveren. Om er zeker van te zijn dat de studenten zijn feedback lezen, stuurt hij het werkstuk via de post naar hen terug. Om bij het cijfer te komen, moeten ze het hele stuk doorbladeren. “Dat heb ik ingevoerd omdat slechts een klein aantal studenten hun werkstuk bij me kwam ophalen, terwijl je juist leert van de feedback.”

Om te zorgen dat De Pater het werkstuk naar het goede adres stuurt, moeten de studenten hun werkstuk in een aan zichzelf geadresseerde envelop inleveren. “Maar ze bleken het lastig te vinden hun naam en adres op de juiste wijze op een envelop te schrijven, daar slaagt ongeveer 20 procent niet in. Die kreeg ik in het verleden als onbestelbaar terug. Tegenwoordig teken ik op het bord een envelop en laat zien hoe je daar een goed postadres opzet. En dan nog moet ik soms adressen opnieuw schrijven.”

Toch mogen sommige opdrachten van De Pater wel digitaal ingeleverd worden. De docent print ze zelf uit, omdat hij aan het eind van een periode vaak ongeveer 300.000 woorden heeft om na te kijken. Dat vindt hij niet comfortabel op een scherm. Het milieuprobleem van printen valt mee, zegt hij. “Papier kan zeven keer worden gerecycled voordat de vezels zo kort zijn dat dat niet meer kan.”

Een verbod op papier is niet nodig
De docenten vinden een verbod op ‘papieren werkstukken’ niet nodig. Volgens hen is het al een aantal jaar de tendens om digitaal te werken. Ook Bald de Vries ziet dat zo, als docent én als jurist. “Ik zie liever een nudge dan een verbod. Te zeggen dat die docenten dan de papers zelf uitprinten, vind ik ook wat ver gaan. Daar kunnen we slimmer over nadenken.” Ook Laurens van Meeteren, docent bij Biologie, is het daarmee eens. “Het verbieden lijkt me een betutteling die we als docenten niet nodig hebben. Stimuleer het alternatief, laat mooie voorbeelden zien hoe het kan maar ga niet allemaal extra regels optuigen met verboden.”

Dat docenten digitaal ingeleverd werk zelf printen, is volgens Nienke niet de bedoeling. In eerste instantie stonden er ook voorstellen voor ‘digitale nakijktools’ in de nota om hun voorstel ter ondersteuning van hun verzoek. “Maar op aanraden van de Personeelsgeleding heb ik dat er weer uit gehaald omdat iedere docent anders nakijkt en het daarom niet goed is om ze aan de tools te verplichten.”

Nienke hoopt dat het universiteitsbestuur snel werk maakt van het afschaffen van ‘papieren opdrachten’. De UU kan een voorbeeld nemen aan de universiteit in Tilburg die in 2014 al was begonnen met het terugdringen van de papieren opdracht. Sinds juli 2019, zegt Nienke, worden daar alle opdrachten alleen digitaal ingeleverd en dat tot tevredenheid van docenten en studenten. Ze denkt ook dat deze aanpassing niet veel weerstand zal ondervinden, omdat ook de docentengroep verjongt. Maar ook de ‘oudere’ generatie is al een stuk digitaler geworden zegt docent Wiegant. “Ik lees liever een papieren boek, maar op vakantie gaat voor het gemak toch de e-reader mee.”

20.041 UR Nota Afschaffen opdrachten op papier inleveren.pdf