Waarom Oekraïne-deskundige Laurien Crump plotseling de UU verliet

Toen DUB afgelopen maart met Laurien Crump sprak, was ze een bezige bij. Ze was universitair hoofddocent Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen, had een leidinggevende rol bij University College Utrecht en zou bij het departement Geschiedenis & Kunstgeschiedenis van de UU net de leiding krijgen over meer dan 50 mensen die werken bij de afdeling Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen. Tijdens dat gesprek werd ze constant gebeld door journalisten die haar commentaar vroegen op de oorlog in Oekraïne. Ze reisde heen en weer tussen Utrecht (waar ze een kamer huurde), Hilversum (waar de meeste tv-studio’s zijn) en haar officiële woonplaats in de Achterhoek waar ze een huis deelt met haar echtgenoot en haar achtjarige zoon Tommy die geestelijk gehandicapt is en intensieve zorg nodig heeft.

Ze is nog altijd een bezige bij, maar woont en werkt nu in de Achterhoek. Sinds september is ze rector van het Christelijk College Schaersvoorde, een scholengemeenschap met vmbo, havo en vwo met vier locaties in de regio. Ze is verantwoordelijk voor 260 medewerkers en ongeveer 1600 leerlingen. Nogal een uitdagende baan: “Omdat de dichtstbijzijnde andere school 15 kilometer verderop ligt, moeten we alles op het hoogste niveau aanbieden. Er is gewoon geen andere keuze qua school”, zegt ze. Dit betekent een nauwe samenwerking met de gemeente en andere organisaties.

Voor Crump is een middelbare school geen onbekende omgeving. Ze heeft er zo’n tien jaar gewerkt waarvan ruim de helft van die tijd aan het Stedelijk Gymnasium in Utrecht. Twaalf jaar geleden begon haar carrière aan de UU waar ze haar dubbele doctoraat behaalde. Hoewel ze erg geniet van het leiderschapsaspect in haar nieuwe baan, mist ze haar werk als onderzoeker enorm. “Het voelt alsof er een ledemaat is geamputeerd – of misschien zelfs wel twee”,  zegt ze met een brok in haar keel. Ze hoopt dat ze de mogelijkheid heeft om ooit terug te keren naar de academische wereld, maar daarvoor moet de UU wel echt werk maken van het nieuwe Erkennen & Waarderen wat als uitgangspunt heeft om wetenschappelijk personeel op meer dan alleen het aantal publicaties te beoordelen. “Dan kan iemand als ik, een buitenstaander, ook interessant worden voor de universiteit.”

Waarom heb je besloten tot deze carrièreswitch?
“Het was niet iets wat ik had voorzien of gepland maar door een samenloop van omstandigheden ging ik eens goed nadenken over mijn werk. Zo was het huren van een kamer in Utrecht handig voor mijn werk, maar daardoor miste ik wel veel dingen die thuis gebeurden. Daarnaast werkte ik door mediaverplichtingen verschillende maanden 16 uur per dag. Dat bleek uiteindelijk niet meer haalbaar.”

“Ik wilde dus graag dichter bij huis werken. Ook omdat ik een verplichting voelde om iets terug te doen voor de gemeenschap die Tommy’s leven de moeite waard maakt. Daarnaast nam ik de aankomende veranderingen in mijn carrière in overweging. Hoewel ik het een eer vond dat ik de baan bij het departement Geschiedenis aangeboden kreeg, dacht ik: 'het is beter om nu te vertrekken dan tijd en energie te investeren in een nieuwe afdeling en vervolgens mensen teleur te stellen'.

“Op dat moment was ik mijn onderzoek waarvoor ik een Veni-beurs had gekregen, aan het afronden en naderde de deadline voor het aanvragen van een Vidi. Ik moest voor financiering zorgen omdat mij heel duidelijk was verteld dat een bepalende factor voor de verdere ontwikkeling van mijn carrière het hebben van promovendi zou zijn. Dus hoewel alles heel goed ging, voelde ik me een beetje in het nauw gedreven met die naderende deadline.

“Ik was bang dat de wens om als wetenschapper de oorlog in Oekraïne van context te voorzien in deze onzekere en verwarrende tijd ten koste zou gaan van het krijgen van financiering. Net zoals het leiden van zo’n grote afdeling, waar ik voorrang aan wilde geven. Ik vind het belangrijk om zoiets goed te doen. Maar ook deze taak leek ondergeschikt aan het begeleiden van promovendi. Ik ben erg enthousiast over het concept van Erkennen & Waarderen maar dat lijkt tot op zekere hoogte dus nog steeds een papieren tijger.

“Door dit alles realiseerde ik me dat er ook leiderschapsfuncties buiten de universiteit bestaan en dat ik nu moest kiezen want als ik met een Vidi of een nieuw boekproject zou beginnen - ik was al door verschillende uitgeverijen benaderd om over Oekraïne te schrijven - zou het bijna onmogelijk zijn om halverwege te stoppen want dan staan de mensen in je Vidi-project op straat. Ook aan een boekcontract zou ik vast zitten.

"Dat ik deze nieuwe baan heb gevonden was eigenlijk heel toevallig. Ik keek op de website Meesterbaan en zag de vacature voor directeur op een school op een half uur rijden van mijn huis. Ik heb tot het allerlaatste moment getwijfeld of ik moest solliciteren of niet. Toen dacht ik: ‘Ik schrijf gewoon een motivatiebrief en zie wel wat er gebeurt’. Het schrijven van die brief ging bijna vanzelf: ik kon me meteen voorstellen welke stappen ik als schoolhoofd zou zetten."

Hoe reageerden je collega’s op het nieuws?
“Ze hadden het totaal niet zien aankomen. Sommige mensen waren erg overstuur. Ik voelde me verschrikkelijk. Ik had mijn collega’s bij UCU al ongelukkig gemaakt door weg te gaan en ik wilde dit niet nog een team aandoen. Overigens weet ik zeker dat ze het zonder mij ook fantastisch zullen doen.

“Daarnaast had ik een uitgebreid internationaal netwerk en mijn buitenlandse collega’s waren erg van streek. Ik kreeg e-mails met de vraag of ik me ‘alsjeblieft wilde bedenken’ of ‘alsjeblieft in contact wilde blijven met de academische wereld’.

“En dan waren er nog de journalisten – van wie sommigen goede bekenden waren geworden. Ze begonnen me weer dagelijks te bellen na een redelijk rustige zomer. Ik heb nog nooit in mijn leven zo vaak nee moeten zeggen.

“Ik heb het gevoel dat ik mensen teleurstel en dat is het moeilijkste aan dit alles.”

Maar stel je jezélf teleur?
“Dat is een heel moeilijke vraag. Ik geniet heel erg van mijn nieuwe baan. Ik werk in een omgeving waar ik mijn ideeën over leiderschap meteen in de praktijk kan brengen en me ervan kan verzekeren dat mensen erkend worden en floreren. Ik heb een heel dankbare baan en ben geraakt door het warme welkom en het enthousiasme van mijn nieuwe collega’s. Maar tegelijkertijd voelt het alsof ik een ledemaat heb geamputeerd, of misschien zelfs wel twee. Mijn onderzoek was een deel van mij en dat ging op alle gebieden voor de wind. Als ik nu naar mijn boekenkast kijk voel ik me schuldig. Het is net of al die boeken me aanstaren. Het zal waarschijnlijk wel even duren voordat ik dat schuldgevoel kwijt ben.

“Mijn vertrek voelt ook een beetje ironisch. Toen ik begon aan mijn promotieonderzoek over het Verdrag van Warschau dachten mensen dat ik gek was geworden. ‘Oost-Europa? De Koude Oorlog? Militaire geschiedenis? Klassieke diplomatie? Wat ouderwets! Waarom zou je dat in godsnaam gaan doen? Wil je werkloos worden? Tegenwoordig heeft de hele wereld het over Oost-Europa, militaire geschiedenis en diplomatie.

“Destijds voelde het niet eng om het middelbaar onderwijs in te ruilen voor de universiteit omdat ik wist dat ik ieder moment terug zou kunnen, terwijl ik me nu onder druk gezet voel: als ik ooit terug wil naar de universiteit, kan dat dan wel?”

Dus je ziet jezelf nog wel een keer terugkeren in de academische wereld?
“Ik hoop langere tijd op deze school te werken – in elk geval voor de periode van een generatie leerlingen, misschien wel langer. Ik voel me sterk verbonden met de school, de leerkrachten en de ondersteunende medewerkers, maar ook met de leerlingen en hun ouders. Ik wil dat de school een plek wordt waar iedereen zich fijn, veilig en gestimuleerd voelt en sociaal betrokken wordt. Ook wil ik de opleiding richting de universiteit verbeteren en er een veel meer naar buiten gerichte instelling van maken. Als dat lukt, sluit ik een toekomst in de academische wereld niet uit. Ik zou een jojocarrière niet erg vinden.

“Laten we hopen dat Erkennen & Waarderen tegen die tijd realiteit is geworden. Laten we ook hopen dat het hebben van een gehandicapt kind tegen die tijd gezien wordt als divers zijn. Als mensen het hebben over diversiteit en inclusiviteit op de universiteit wordt deze categorie meestal vergeten. Maar er zijn zoveel dingen die ik niet kan doen door de zorg voor mijn kind – zoals het bijwonen van alle congressen. Ik moet ook gewoon behoorlijk veel tijd thuis zijn, om dingen te doen als luiers verschonen en Tommy helpen aankleden of zelfs om het leven in het algemeen te begrijpen. Ik heb een permanent slaaptekort omdat Tommy slaapproblemen heeft. Met zorg voor het thuisfront wordt geen rekening gehouden in de hele onderzoeksfinanciering. Ook wordt hierover op de universiteit nauwelijks gesproken, waardoor veel ouders met gehandicapte kinderen helemaal afhaken.

“Alle discussies over diversiteit zijn ongelooflijk belangrijk, maar ik hoop dat diversiteit in een bredere zin wordt begrepen, want dat zou voor mij een groot verschil hebben gemaakt. Ik hoop dat zowel diversiteit en inclusie als Erkennen  & Waarderen in de breedst mogelijke zin geïnterpreteerd zullen gaan worden."

Heb je nog advies voor andere academici die een drastische carrièreswitch overwegen?
“Het is goed om te onthouden dat de universiteit niet het middelpunt van het universum is. Er zijn nog veel meer mensen en organisaties die uitdagingen bieden, waar je je vaardigheden goed kunt inzetten. In sommige opzichten heb ik in de laatste twee maanden veel meer geleerd dan in de jaren daarvoor.

“Ik heb echt genoten van mijn tijd bij de UU, van de academische wereld. Maar het is ook heel makkelijk om je volledig te verliezen in de waan van de dag: ‘wat is de deadline voor de volgende financieringsronde?”

“Ik zou ook graag wat advies meegeven aan universiteiten: wees nog opener naar de buitenwereld. De universiteit zou er veel bij winnen als ze mensen aanneemt die ervaring hebben met die wereld daarbuiten.  Ik ben erg onder de indruk van de deskundigheid van de mensen in mijn nieuwe werkomgeving. Het moet voor mensen makkelijker worden om tussen verschillende organisaties en de universiteit te bewegen. Maatschappelijke impact is tweerichtingsverkeer: het gaat er niet alleen om dat de universiteit impact heeft op de maatschappij, maar ook dat de maatschappij impact heeft op ons."