Welke plannen hebben de studentenpartijen voor de UU?

De studentleden van de Universiteitsraad van 2024-2025 hebben de eerste vergaderingen gehad. Duidelijk is dat ze niet allemaal op een lijn liggen. DUB legt de studentleden van drie partijen een aantal vragen voor. 

Moet de universiteit haar banden met Israëlische universiteiten verbreken? De universiteit werkt aan een ethisch beleidskader voor een ethische beoordeling van nieuwe samenwerkingen. Met wie wil de UU wel en niet samenwerken? De aanleiding daarvoor was de kritiek op contacten van de UU met de fossiele industrie. In het ethisch kader wordt naar meer zaken gekeken zoals mogelijke schendingen van mensenrechten. Dit kan van belang zijn voor de huidige samenwerkingen met Israëlische instanties. Afgelopen zomer werd bekendgemaakt dat de samenwerkingen door konden gaan en dat er bij de onderzoeken geen risico was op een verslechtering van de mensenrechtensituatie. Bij een aantal samenwerkingen moest er meer informatie worden opgevraagd om tot een goed oordeel te komen.

Koko Byalkov van Vuur: “Ik persoonlijk denk niet dat een academische boycot de oplossing is voor de crisis in Gaza. De UU moet wel kritischer kijken naar alle banden die zij heeft met andere universiteiten, instanties en bedrijven. We zijn benieuwd naar het ethisch beleidskader waar de UU aan werkt. We willen dat alle UU’ers, met hun verschillende achtergronden, zich vertegenwoordigd voelen door de universiteit. Een afweging aan de hand van een ethisch beleidskader doet meer recht aan de diversiteit van onze gemeenschap dan het verbreken van alle banden. Zowel nieuwe als bestaande samenwerkingen zouden getoetst moeten worden aan dit ethische beleidskader. Onderzoek moet altijd ethisch, moreel juist en duurzaam zijn en een betekenisvolle bijdrage aan de samenleving hebben. Op basis van deze criteria moet ook besloten worden of samenwerkingen met Israëlische universiteiten door kunnen gaan.”

Sammie Verhoeven van PvdUS: “We vinden het goed dat de UU haar samenwerkingen met Israëlische universiteiten onderzoekt. Het is belangrijk om gehoor te geven aan de demonstranten en zorgvuldig te kijken naar de impact van de samenwerkingen. We zijn van mening dat de UU consequent moet handelen bij verschillende conflicten en zo haar samenwerkingen moet evalueren. We wachten voor nu het onderzoek van de universiteit over samenwerkingen met Israëlische universiteiten af. De UU moet goed kunnen onderbouwen of ze samenwerkingen stopzetten of niet. Op die manier kan de universiteit als instituut neutraal blijven. We vinden academische vrijheid heel belangrijk, maar er zitten ook grenzen aan. Indien samenwerkingen bijdragen aan oorlogsvoering en discriminatie, moet deze meteen verbroken worden. We willen dat het universiteitsbestuur het evaluatierapport met alle Israëlische samenwerkingen snel openbaar maakt.” 

Sven Hospers van VSP: “Op de universiteit moeten we het gesprek blijven voeren over de samenwerkingen met Israëlische instellingen en het conflict zelf. De universiteit heeft de taak om het hierover te hebben: om het open debat te voeren en de academische vrijheid te waarborgen. We vinden niet dat de universiteit samenwerkingen moet verbieden. Zij moet hierover geen beslissingen nemen. De UU kan door samen te werken invloed uitoefenen. Een ethisch beleidskader biedt inzicht in wat het onderzoek inhoud en waaraan het bijdraagt. Dat is relevant om te weten, maar het kader moet niet gebruikt worden om samenwerkingen te verbieden. Het is aan de politiek om te bepalen welke samenwerkingen niet kunnen, zoals het bij Russische samenwerkingen is gegaan. Het is aan onderzoekers zelf om te bepalen of ze met een organisatie of bedrijf willen samenwerken.”

Universiteitsraad Utrecht 2024-2025. Foto: UU

De Universiteitsraad bestaat uit twaalf personeelsleden (de personeelsgeleding) en twaalf studenten (de studentgeleding). Jaarlijks kiezen studenten nieuwe vertegenwoordigers. Bij de afgelopen verkiezingen in mei kregen Lijst Vuur en de Partij voor de Utrechtse Student (PvdUS) beide vijf zetels. Lijst Vuur heeft van oorsprong haar wortels meer liggen bij de studieverenigingen en PvdUS bij de studentenverenigingen. Nieuwkomer de Vrijmoedige Studentenpartij (VSP) kwam met twee zetels in de raad. De conservatief-nationalistische partij profileert zich als een partij die een rechts tegengeluid wil laten horen. 

Voor Lijst Vuur zitten fractievoorzitter Koko Byalkov, Lieke Fokker, Leonie Gerth, Sven Elbers en Saban Caliskan in de raad. Voor Caliskan is het zijn tweede jaar in de U-raad. Vanwege zijn inzet voor het Gazaconflict werd hij met voorkeursstemmen opnieuw verkozen. Voor de PvdUS zitten fractievoorzitter Sammie Verhoeven, Kai van Willigen, tevens voorzitter van de studentgeleding, Orlando Weering, Anne Minjon en Pien van der Meij in de raad. Voor VSP zitten fractievoorzitter Sven Hospers en Manon Vianen in de raad. 

Hoe moet de universiteit komende jaren verder verduurzamen? De universiteit heeft als doel om in 2030 CO2-neutraal en ‘zero waste’ te zijn. Zo stopte ze in 2023 bijvoorbeeld met papieren wegwerpbekers in koffieautomaten. Sindsdien moeten UU’ers hun eigen koffiebeker meenemen. Ook wil de universiteit de biodiversiteit op de campus vergroten. Onlangs diende de Universiteitsraad (zonder de VSP) een nota (solis-id verplicht) in voor klimaatvriendelijke langeafstandsreizen. Hoe moet de universiteit komende jaren verder verduurzamen?

Orlando Weering van de PvdUS: “We onderschrijven het doel van de UU om in 2030 CO2-neutraal te zijn. De UU doet op dit moment onvoldoende om het doel te behalen en wij willen een versnelling van de energietransitie. Het is verleidelijk om vanwege de bezuinigingen minder aan duurzaamheid te doen, maar verduurzaming is te belangrijk om vooruit te schuiven. De universiteit heeft hierin een voorbeeldfunctie en het is voor de universiteit ook een kans om creatief en innovatief te verduurzamen. Door te verduurzamen kan er ook bespaard worden. Papieren bekers zijn afgeschaft, waardoor er minder afval is. Dat is een kostenbesparing en helpt het klimaat. We zijn geen voorstander van 100 procent plantaardige kantines, momenteel kunnen de vegan lunches die aangeboden worden op de UU nog verbetering gebruiken.” 

Manon Vianen van VSP: “We vinden dat de UU zich moet richten op haar primaire taken onderwijs en onderzoek en het is niet haar taak om te verduurzamen. Er komen grote bezuinigingen aan en de prioriteit moet liggen bij het verzorgen en verrichten van hoogwaardig academisch onderwijs en onderzoek. Wij onderschrijven het doel van de UU om in 2030 CO2-neutraal te zijn niet en hebben ons als enige partij niet geschaard achter de nota over klimaatvriendelijke langeafstandsreizen van de Universiteitsraad. Het is aan medewerkers zelf om te kiezen hoe ze willen reizen. Als medewerkers willen vliegen, moet dat gewoon kunnen. We willen ook dat er in de kantines veel vlees blijft liggen en zijn tegen plantaardige kantines. Ook omdat die erg duur zijn. Er moeten wel vegetarische en veganistische opties zijn voor de studenten die dat willen, maar studenten moeten zelf kunnen kiezen wat ze willen eten.”

Sven Hospers en Manon Vianen van VSP. Foto uit privécollectie

Sven Elbers van Vuur: “We staan achter het voornemen van de UU om in 2030 CO2-neutraal te willen zijn. De komende jaren zal het financieel minder goed gaan met de universiteit en dat zal wellicht ook invloed hebben op haar duurzaamheidsambities. Ook bij bezuinigingen moet de UU blijven verduurzamen. Er moet goed gekeken worden naar de kosten van duurzaamheidsmaatregelen en waar er het meeste CO2 op kan worden bespaard. We moeten ook naar andere dingen kijken, zoals de vliegreizen die UU’ers maken. Medewerkers en studenten zijn ervan doordrongen dat het anders moet. Voor Vuur is het overgaan op plantaardige kantines een mogelijkheid om te verduurzamen, maar we zien ook de nadelen van volledig plantaardig. Voor mij staat voorop dat het eten in de kantine betaalbaar blijft, omdat studenten het niet zo breed hebben.”

Hoe internationaal moet de universiteit zijn? Het kabinet wil studiemigratie aanpakken en verengelsing van het onderwijs inperken. De UU liet begin dit jaar weten hier werk van te willen maken en onderzocht of de vier Engelstalige bacheloropleidingen ook een Nederlandstalige track kunnen krijgen. De voertaal van de UU is tweetalig. Ondanks de knelpunten wil de UU nog steeds een internationale universiteit zijn. 

Pien van der Meij van PvdUS: “Het is voor onderwijs en onderzoek belangrijk dat het internationale karakter van de universiteit behouden wordt. We staan niet achter het beleid van het huidige kabinet om de internationalisering te beperken, maar we zijn ook geen voorstander van meer internationale studenten. Er is op dit moment een woningtekort en het is belangrijk om een woonplek te hebben om goed te kunnen studeren. We vinden dat de UU van internationale studenten kan eisen om goed voorbereid aan de studie te beginnen en daar hoort een woonplek ook bij. Anders moet de universiteit zeggen: dan werkt het niet. We zijn geen voorstander van een numerus fixus op voor een aantal Engelstalige bacheloropleidingen. De toestroom van internationale studenten is aan het stagneren en we vinden het daardoor niet nodig om het beleid hierop aan te passen.”

Foto van de fractie Vuur met van links naar rechts Sven Elbers, Saban Caliskan, Lieke Fokker, Leonie Gerth en Koko Byalkov. Foto eigen collectie

Lieke Fokker van Vuur: “Vuur heeft internationalisering en Engelstalig onderwijs altijd hoog in het vaandel staan. We willen graag uitdragen dat iedereen welkom is aan de UU. De onderwijskwaliteit moet daarbij wel leidend zijn. Het is logisch dat de voertaal van Engelstalige opleidingen wordt aangepast als het werkveld Nederlands is. Al vind ik het jammer om te zien dat soms Engelstalige opleiding kort de kans krijgen om te slagen. We zijn niet voor minder internationale studenten. Ik ben van mening dat het universitaire onderwijs niet alleen bedoeld is voor Nederlandse studenten, maar ook voor mensen uit het buitenland. We zijn niet blind voor de moeilijkheden die internationalisering met zich meebrengt. We willen daar wat aan doen en vinden het geen reden om internationalisering in te perken. Nederlandse en internationale studenten mengen soms lastig, ook vanwege de taalbarrière. Betere begeleiding en meer Nederlandse cursussen aan internationale studenten aan te bieden, kan hierbij helpen.” 

De Universiteitsraad bestaat uit drie commissies: Financiën, Huisvesting ICT en Duurzaamheid (FHID) met vicevoorzitter van het universiteitsbestuur Margot van der Starre, commissie Onderwijs, Onderzoek & Studentenzaken (OOS) met rector Henk Kummeling en Strategie, Personeel en Organisatie (SPO) met collegevoorzitter Anton Pijpers. Elke commissie behandelt een aantal onderwerpen. Vier studentleden en vier personeelsleden nemen in elke commissie plaats. In elke commissie nemen ongeveer vier studentleden en vier personeelsleden plaats.