De universiteit en Maxima: 'Mijn hart heeft ze nietgestolen'

"'You can't judge a book by the cover'", zegt cultureelantropoloog A. Robben. Robben, toevallig net bezig een boek teschrijven over Argentinie in de periode, is niet plat gegaan. "Mijnhart heeft ze niet gestolen", zegt hij. "Er heerst nu eenjubelstemming en er is meteen geen onvertogen woord meer." En haarpopulariteit zal zelfs nog toenemen denkt Robben. Hetcharme-offensief werkt heeft hij gemerkt. "Bij de slager en debakker hebben ze helemaal geen boodschap aan die vader. Daar vindenze het een leuk stel. "En", moet ook hij haar nageven, "ze spreektnu al beter Nederlands dan Bernhard na zestig jaar."

Toch behoudt Robben zijn twijfels. "Ze heeft gezegd dat zeafschuw heeft van die verdwijningen en martelingen. Maar ik vraagme af wat voor beeld ze werkelijk heeft van die periode. Of hetexcessen waren of dat het staatsterreur was. Dat beeld moet tochgevormd zijn door haar vader." Robben heeft zijn hoop gevestigd opde Tweede Kamer. "Daar zullen ze toch inhoudelijk in moeten gaan ophaar argumenten."

"Als ze eenmaal getrouwd zijn, vergeet iedereen alles over dievader", denkt Maria Baylac. Uitwisselingsstudente rechten Baylackomt uit Buenos Aires. Sinds januari is ze in Nederland ensindsdien is ze door iedere Nederlander die ze tegenkwamaangesproken over Maxima.

Baylac is trots op de Argentijns afkomst van Maxima en ook dekennis van het Nederlands heeft indruk gemaakt. "Dat is heelmoeilijk voor ons Argentijnen." Het is echte liefde is tussenWillem en Maxima, daar is Baylac van overtuigd. Maar er is meer."Hij wordt koning. Hij kan iedere vrouw ter wereld krijgen. Als hijzich voor haar dan al die moeilijkheden op zijn hals haalt, moethij wel echt van haar houden."

Op de kroeg van het van oudsher zeer koningsgezinde USC werd deverloving tijdens de vrijdagavondborrel op grote schermen vertoond.Er was Hollandse nieuwe, er werd Oranjebitter geschonken en deaanwezigen waren razend enthousiast over onze toekomstige koningin.Senaatslid Thom van Rijckevorsel noemt Maxima "vlot, charmant enaardig". We hadden het veel slechter kunnen treffen, vindt hij. "Zeis een wereldburger die een briljante toekomst opzij zet om bij onskoningin te worden. Ze gingen leuk met elkaar om en zij sprakfantastisch Nederlands." Van Rijckevorsel is ook zeer te sprekenover de manier waarop Wim Kok de vader heeft weggepoetst. "Heelcorrect en netjes opgelost."

Jurgen Swart

Hoe oubolliger de muziek, hoe beter de sfeer op hetlustrumfeest

Saxofoonkoningin Candy Dulfer moest afzeggen vanwegersi-klachten en niet alle genteresseerden wisten eentoegangskaartje te bemachtigen. Maar dat waren dan ook de enigeschoonheidsfeestjes van de UU-nite die afgelopen zaterdag ter erevan het 365-jarige bestaan van de universiteit plaatsvond. Defeestformule 'voor en door studenten' bleek d manier om er eengeslaagde avond van te maken.

Het is nog behoorlijk spannend, zo'n feestje. Na het dramatischverlopen lustrum van de hogeschool in september, dat letterlijk enfiguurlijk in het water viel, en de tegenvallendebezoekersaantallen van de andere universitaire lustrumactiviteitenvorige week, moet en zal de UU-nite een succes worden. "We hebbenveel overlegd met de organisatoren van het hogeschoollustrum overwat er bij hen is misgegaan", zegt Hanneke Roovers van delustrumcommissie. "Het belangrijkste verschil met dit feest is dater nu veel studenten bij betrokken zijn. Je moet het echt hebbenvan mond-tot-mondreclame." Roovers, studente recht, bestuur enmanagement, is daar zelf het levende en vermoeide bewijs van. Ze isal vanaf half acht 's ochtends op om alles in het Beatrixgebouwklaar te zetten en ze zal minimaal tot zondagmiddag doorgaan omalles ook weer op te ruimen.

Hoewel de kaartjes voor de UU-nite woensdag allemaal al opwaren, worden de zenuwen van de organisatoren nog behoorlijk op deproef gesteld aan het begin van de avond. De toegangskaarten zijnnamelijk gratis en het risico is dat die ongebruikt blijven. DeUU-nite staat dan wel aangekondigd als 'meer dan 365 minuten'feest, de meeste bezoekers gaan zoveel minuten niet halen.Studenten verschijnen nu eenmaal niet om negen uur 's avonds op eenfeestje. Als rond elven drommen studenten het Beatrixgebouw van deJaarbeurs naderen, is Roovers dan ook behoorlijk opgelucht. "Ik kannu alleen nog maar genieten."

Bij de ingang begint op hetzelfde moment de run op overgeblevenkaarten, omdat veel studenten zonder toegangskaart zijn gekomen inde veronderstelling dat die bij de deur nog wel te krijgen zijn.Als blijkt van niet, ontstaat er een zwarte mini-markt. Incidenteelwordt de prijs opgedreven tot twaalf gulden vijftig of daaromtrent."Ik had niet door dat het feest al was uitverkocht", zegt studentpsychologie Wout Bakker. "Ik hoop maar dat iemand nog een kaartjeoverheeft anders moet ik iets anders verzinnen voor vanavond."

Bij de ingang heeft de 25 man professionele security duidelijkopdracht gekregen de bezoekers grondig te fouilleren. "Veelbijzonders vinden we niet", zegt een van de security-mannen."Gewoon wat je bij elk feest tegenkomt: drugs en wapens." De meestebezoekers zijn duidelijk niet gewend aan zulke strenge controle envinden het maar onzin. Alsof studenten anders zijn dan anderepartygangers.

De feestcommissie maakt slim gebruik van de schaarste op dekaartenmarkt door nog wat personeelsleden te ronselen. "Dit was demanier om toch nog binnen te komen", zegt eerstejaars CKI RenkeMeeuwisse. Hij heeft als 'belangrijke opdracht' een uurtje liftboyte spelen. "Ik moet op de knoppen drukken en oppassen dat niemandhoger gaat dan de tweede etage. Verder krijg ik zes biertjes en eenT-shirt."

Rookkamer

Omdat het feest zich op drie verdiepingen afspeelt, is hetnergens overdreven druk. De eerste uren zijn alle aanwezigemedewerkers en studenten vooral bezig zich met de roltrap naarboven en met de lift weer naar beneden te verplaatsen om even eenblik te werpen in de vele zaaltjes waar iets te doen en te zien is.Beneden zijn de twee grootste zalen ingericht als Dance- enBand-area. Hier komen de grote publiekstrekkers, maar dat is paslaat in de nacht. Nu treden studenten op met rock-'n-rolldansjes endraaien dj-studenten hun beste plaatjes. Op de benedenverdiepingzijn verder talloze stalletjes met vette snacks. "Maar niemand gaatdus een tientje aan sate uitgeven", zegt een kritischeconsument.

Op de eerste etage is de casino van studentenhuis Willum, altijdaanwezig op feesten en gala's. Hoewel de inzet niet hoger mag zijndan een tientje, wordt er gespeeld met een fanatisme alsof het omveel grotere bedragen gaat. Naast het casino is een heusesocieteit, oftewel een rookkamer, gevestigd. Daar zit keurig in pakBoudewijn van der Stol, student rechten, met wat kisten sigaren.Als echte liefhebber is hij via via gevraagd om studenten bekend temaken met het fenomeen sigaar. "Het is jammer dat sigaren onderstudenten minder populair zijn geworden. Alsof het patserig is.Zelf rook ik na het eten bijvoorbeeld graag een dikke corona." Hetis opletten voor Van der Stol, want een van de spaarzame bezoekersvan de sociteit probeert gratis een sigaartje mee te bietsen. Delol voor de student rechten is om ook niet-studentikoze studentenaan de sigaar te krijgen. "Jammer is alleen wel dat ik van de avondverder niet zoveel meekrijg, of ik moet tijdelijk mijn tokoopdoeken." De indringende rook jaagt de meeste belangstellendenechter al de sociteit uit voor ze goed en wel binnen zijn.

Stagedive

Een stuk drukker is het bij de spaarzame toiletten. Met name bijde vrouwenwc's groeien de rijen aan. Al snel laten de dames zichniet meer kennen en claimen ook de mannenafdeling.

De tweede verdieping heeft weer zo haar eigen publiek. In de'students on stage'-zaal spelen studentenbands van verschillendeverenigingen. Per optreden verschijnen vooral fans van de eigenvereniging. Hado van Hasselt, eerstejaars CKI is de basgitarist vande band MIC die als laatste moet optreden. "Wij spelen rock, funk,triphop, zoiets. Allemaal eigen muziek. Ik ben nu nog nietzenuwachtig. We spelen op hetzelfde tijdstip als Wipneus en Pim,maar dat is juist goed. Iedereen die daar niet van houdt, komt dannaar ons. Bovendien hebben we toch onze eigen fans bij ons." Laterop de avond moet MIC het inderdaad vooral van de vaste fans hebben,maar die zijn dan ook echt enthousiast. Een van de aanwezigenprobeert zelfs een stagedive. Niet helemaal ongevaarlijk als ermaar zo'n honderd tot hondervijftig man publiek staat.

Klein kritiekpuntje van een van de opmerkzame aanwezigen is datde bierglazen op de tweede etage aanzienlijk kleiner zijn dan op deandere verdiepingen. Over de prijs van het bier zijn geen klachten.Daar heeft de feestcommissie een week van tevoren nog hard overmoeten onderhandelen met de Jaarbeurs. De prijs is toenteruggebracht van 3,50 tot 2,50. Anders wordt het nooitgezellig.

Veel dronken studenten lopen op het hele feest niet rond.Blijkbaar vinden velen dat niet gepast in zo'n keurige omgeving alsde Jaarbeurs. De security kijkt tevreden toe: "Alles gaat perfect.Eigenlijk dacht ik dat studenten allemaal vreselijke kakkers zijndie enorm veel zuipen, maar dat valt me reuze mee." Ook deaanwezige EHBO-mannen lopen wat doelloos rond met hun koffertjes.Zelfs de studentencrew, gewapend met oortelefoons, walkietalkies enfelgele shirts, hebben weinig meer om handen dan elkaar in telichten over het feit dat alles goed verloopt.

Voor veel oudere studenten en medewerkers lijkt het feest vooraleen renie. Het is zien en gezien worden in de lounges en op deroltrappen. Lonneke Wouts, co-schapper geneeskunde: "Ik had nietverwacht dat ik zoveel mensen tegen zou komen die ik ken. Dat ishartstikke leuk. Alleen kan ik minder goed tegen drank dan vroeger,lijkt het wel. Ik zit nu aan mijn eerste Bailey's en ik voel het nual in mijn hoofd." Op de vraag welke gevoelens het lustrumfeest bijhaar losmaakt, zegt ze ironisch: "Natuurlijk vind ik het reuzebelangrijk om het lustrum van de universiteit mee te vieren. Datvindt toch iedereen hier."

Overduidelijk gaat het de meeste aanwezigen daar niet om. Zekomen voor een mooi feestje en voor de bekende artiesten. Met namena middernacht verplaatsen de meeste mensen zich naar de beganegrond waar de grote optredens nu beginnen. In de Dance-area gevenmoderne vj's met videowalls en lichten een keiharde show. Er wordtgedanst, maar niet echt massaal. Oudere aanwezigen komen daar albijna helemaal niet, afgezien van wat genteresseerden die dewetenschappelijk waarde van de jeugdculturen lijken teonderzoeken.

Later gaan meer beentjes van de vloer. Voor zowel studenten alsmedewerkers lijkt te gelden: hoe oubolliger de muziek, hoe beter desfeer. Iedereen wacht met smart op de saxofoonfamilie Dulfer. Eenkleine teleurstelling is dat dochter Candy in dezelfde week haarhele wereldtour, en dus ook het optreden bij de UU-Nite, heeftmoeten afzeggen vanwege saxofoon-rsi. Gelukkig is haar vader Hansdronken en ervaren genoeg om zelf de hele zaal te vermaken.

Berenboot

Maar het kan nog oubolliger. Het is al bijna bij drieen als hetdj-duo Wipneus en Pim het podium bezetten. Deze dj's zijn aljarenlang bekend in Utrecht, maar ze zijn door optredens op tv enin het land echt bekende Nederlanders geworden. Hun optreden, jarenzestig en zeventigmuziek afgewisseld met melige quotes enspelelementen, slaat nog steeds aan. Bij jong en oud. Ze hebbenzelfs echte groupies, te herkennen aan gekleurde pruiken, grotebrillen en flowerpower-bloesjes. Het is jammer dat het eerdereprogramma zo uitgelopen is, want nu hebben Wipneus en Pim maar eenkrap uurtje over. Maar zelfs in die korte tijd krijgen ze de helezaal mee met hun vaste ingredienten: geinige dansjes, gouden oudeplaten en uiteraard de danswedstrijd met als inzet een ansichtkaartvan de Berenboot.

Veel studenten mogen dan pas laat op de UU-nite verschenen zijn,weinig van hen gaan vroeger dan het allerlaatste liedje weg. En desfeer is opperbest. Er klinkt zelfs een luid gejuich als dj Wipneusdoor de microfoon roept: "Het is een eer hier te mogen spelen, voorde leukste universiteit van Nederland! Dat zeggen we natuurlijkoveral, maar nu menen we het echt." Zo slecht is het dus nietgesteld met de betrokkenheid van studenten bij de universiteit.Voor wat het waard is, natuurlijk, om vier uur 's nachts na eenpaar biertjes.

Christie Hofmeester

Ian Humphery-Smith over de chip-geneeskunde: 'Het is belangrijkom te weten welke eiwitten hun taak verzuimen of juist teenthousiast doen'

Alsof er een bom ontploft is, zo ziet de kamer van prof.dr. IanHumphery-Smith, eiwit-onderzoeker, er uit. Noch op zijn bureau,noch op de grote tafel is een plekje te vinden dat niet bedekt isdoor minstens drie lagen paperassen. Zijn borstzak puilt uit van deformulieren. "Ik kan het gewoon niet bijhouden", hij. Er komt nogalveel af op de Australische wetenschapper die in Utrecht eenfarmacie-leerstoel bekleedt. Hij is de spil van een ambitieusproject, de 'Human Proteome Organisation', kortweg HUPO.

Met HUPO wil Humphery-Smith 'alle' menselijke eiwitten (samenheten die het proteoom), naar schatting zo'n 300.000 tot eenmiljoen, in kaart brengen. Eiwitten zijn de werkpaarden van de cel,zij zorgen bijvoorbeeld voor de chemische reacties van onzestofwisseling. Veel medicijnen ontlenen hun werking aan het remmenof stimuleren van eiwitten. Cellen maken deze essentileverbindingen volgens het recept dat in ons DNA staat geschreven. Dewetenschappelijke tijdschriften 'Science' en 'Nature' publiceerdenhalf februari het receptenboek, de volledige letter-volgorde vanhet menselijke DNA. Daaruit bleek dat 'Homo sapiens' dertigduizendgenen heeft, slechts anderhalf keer zoveel als een fruitvliegje.Alle menselijke genen mogen dan nu bekend zijn, daarmee zijn we ernog lang niet.

Humphery-Smith: "Slechts twee procent van alle ziekten is hetgevolg van een afwijking in een gen. Voor alle andere ziekten ligthet een stuk ingewikkelder. Zoeken naar de oorzaak van kanker isdan ook onzin natuurlijk. Misschien wordt teelbalkanker welveroorzaakt door duizend afwijkende genen tegelijk, wie zal hetzeggen."

De crux schuilt in de 'produkten' van genen, de eiwitten. Om teweten wat er aan de hand is bij een ziekte, is het belangrijker omte weten welke eiwitten hun taak verzuimen of juist te enthousiastdoen. Bovendien kan een gen meerdere eiwitten maken. Hoewel allegenen nu bekend zijn, is het dus bij lange na niet duidelijk hoealle menselijke eiwitten er uit zien. Humphery-Smith: "Vroegerdachten we dat elk gen een eiwit maakte, dat blijkt een veel tesimpele opvatting te zijn, gemiddeld zijn het er misschien weltien. Daarnaast weet je nog niet zoveel als je een gen kent en heteiwit dat erbij hoort. Het is maar de vraag of zo'n eiwit eendominante rol speelt in de soep van alle moleculen in de cel."

Proteoom

Hier moet HUPO uitkomst bieden door het hele proteoom teontrafelen. Als HUPO klaar is en alle eiwitten bekend zijn, zal datde moderne geneeskunde op zijn kop zetten, daar is Humphery-Smithvan overtuigd. "'Personalized medicine' is de toekomst. Tweehonderdjaar geleden was een slechtziende blij met een paar geslepenglazen, een bril die zijn zicht iets verbeterde." Humphery-Smithspeelt ter illustratie een slechtziende na die een bril opzet, maarnog steeds onscherp ziet. "Tegenwoordig krijgt iedereen bij deopticien een bril op maat. Zo'n stap voorwaarts gaat de geneeskundenu ook maken."

Deze grote sprong voorwaarts wordt mogelijk dankzij deontwikkeling van de DNA-chip en de eiwit-chip. Deze chips stop jeniet in je computer, maar ze zijn straks de rechterhand van dearts. Op de DNA-chip kun je over twee jaar in een oogopslag aflezenwelke van de 30.000 menselijke genen actief zijn op een bepaaldmoment, in een bepaald weefsel. De eiwit-chip doet hetzelfde vooralle menselijke eiwitten, met de kanttekening dat de technologievoor deze chip nog niet af is en dat alle eiwitten nog niet bekendzijn. Maar straks hoeft een arts niet meer te gokken wat voorziekte een patint onder de leden heeft, hij kan het aflezen.

Humphery-Smith: "Een consult bij de huisarts zal straks nietmeer verlopen als: 'Hmm, dus u heeft buikpijn... Probeert u dezeblauwe pillen eens.' Nee, de chips vertellen straks direct welkegenen en eiwitten afwijken van het normale patroon. De patintkrijgt dan medicijnen die exact toegespitst zijn op zijnziektebeeld."

Toekomstmuziek, maar Humphery-Smith kent de melodie al uit zijnhoofd. Dat heeft ongetwijfeld te maken met zijn rol in HUPO:bedrijven en regeringen ervan overtuigen dat ze de boot niet mogenmissen. Het lobby'en gaat de Australier goed af. Gerenommeerdebiotechnologische bedrijven als Celera en GlaxoSmithKline enuniversiteiten als Harvard (Verenigde Staten) en Yamaguchi (Japan)nemen deel aan HUPO.

Meedoen betekent geld storten. "Inmiddels hebben we een miljarddollar in kas", zegt Humphery-Smith. Tevreden stelt hij vast: "Datis meer dan waar HUGO mee begon, het internationale consortium dathet menselijk DNA ophelderde. Zij startten met niks."

Daags voor HUPO van start ging, afgelopen februari, kreegHumphery-Smith het nog even spaans benauwd. "Enkele belangrijkebedrijven wilden toch niet meedoen met de organisatie, ze wildenhet onderzoek op eigen houtje gaan doen. Als een razende ben iktoen over de hele wereld mensen gaan bellen en op het laatst hebbenwe HUPO toch door laten gaan."

Kampen

Het is Humphery-Smith's grootste vrees dat grote bedrijven dekoek zelf willen houden. Met de kennis van het proteoom wordennieuwe therapin en medicijnen mogelijk waarmee veel geld mee valtte verdienen. Farmaceutische bedrijven likkebaarden bij diegedachte en zijn dus niet altijd even enthousiast om mee te doenmet een monsterverbond van concurrenten en universiteiten.

Humpery-Smith: "HUPO krijgt een commerciele basis en wordtgefaciliteerd door regeringen. Ik wil voorkomen dat er twee kampenontstaan zoals bij de ontrafeling van het humane genoom, waarcommercile onderzoekers tegenover publiekelijk gefinancierdewetenschappers stonden."

De commissie Wijffels adviseerde onlangs de regering 600 miljoengulden te investeren in het vakgebied van Humphery-Smith. Dewetenschapper is verre van onder de indruk. "Te let! Te let! Telet!", roept hij in gebroken Nederlands. "Landen als Spanje, Itali,Denemarken, noem maar op, hebben al lang zulke investeringengedaan! Nederland is te laat. Het werkte ook al niet mee met HUGO,dit keer mag Nederland de boot niet missen."

Deze oproep is geen opwelling van vervangend chauvinisme, maareen zakelijke overweging. Humphery-Smith wil natuurlijk graag datHUPO een winstgevende organisatie wordt. Bovendien zou het raarzijn als Nederland achterbleef, terwijl een van de drijvendekrachten achter de organisatie zetelt in een niet al te grote kamerop de tweede verdieping van het Wentgebouw.

Vanwege zijn rol in de organisatie is Humphery-Smith eenlogische kandidaat voor de positie van president of voorzitter vanHUPO. Tijdens de recente bijeenkomst van de organisatie van 2 toten met 4 april zou die gekozen moeten worden. Maar de onderzoekersuggereert dat hij geen zin in heeft om voorzitter te zijn. "Deafgelopen maanden heb ik me alleen maar met politiek beziggehouden, het was een nachtmerrie. Als voorzitter zou ik nog steedsalleen maar met politiek bezig zijn, terwijl ik een wetenschapperben."

Humphery-Smith kwam twee jaar geleden naar Utrecht om aan defaculteit Farmacie de leerstoel 'proteomics' te bezetten (protein =eiwit). Hij bracht patenten mee voor machines die de produktie vande eiwitchip mogelijk moeten maken. Waarom beproefde de Australirzijn geluk in het kleine Nederland en niet de Verenigde Staten?"Een nieuwe biotechnologische toepassing, zoals in mijn geval deeiwit-chip, proberen te slijten aan Amerikanen 'is like sellingspaghetti to Italy'", verklaart hij zijn keuze voor Europa. EnNederland dan? "Vanuit zakelijk oogpunt wilde ik dicht bij de grotebiotechnologische bedrijven zitten, dus ik moest naar hetNoordelijk halfrond. Mijn oog viel op Nederland en deze leerstoel,waarvan er toen in de wereld nog niet zoveel waren."

Rinze Benedictus

Hij drinkt, rookt, grapt en kletst. En dat laatsteniet zo zuinig ook. Een interview met Utrechts beroemdsteexportproduct: politicus, cafehouder, zanger, liedjesschrijver enradiomaker Henk Westbroek. "Politiek levert niks dan ellendeop."

Hij staat bekend als liefhebber van cafes. Hij bezit ze enbezoekt ze. Tijdens de fotosessie, aan het eind van het interview,vertelt Henk Westbroek: "Ik kom vaak in cafes. Als mensen eenrondje halen, geven ze mij altijd als eerste mijn biertje. Ik hebze dat echt moeten afleren. Ze gaan raar tegen je doen, als jebekend bent. Dus ga je zelf ook weer raar doen. 'Ik ben heel gewoongebleven' is een uitspraak die ik niet geloof."

Tijdens het interview, hoewel gehouden in een van de kantoortjesboven zijn Stairway to Heaven, weet hij onvermijdelijk eencafe-sfeertje op te roepen. Westbroek drinkt, rookt, kletst, grapt,argumenteert en graait onophoudelijk in zijn grote voorraadweetjes, die hij opbouwde met het presenteren van hetradiospelletje Wat is waar?. Van een gesprek is nauwelijks sprake.Eerder van een optreden. Soms, midden in een anekdote, lijkt hijzich van geen publiek bewust. Geconcentreerd praten, oftewel metweinig woorden zoveel mogelijk zeggen; dat is wat Henk Westbroekgoed maakt in de bezigheden die hij heeft.

Gewend aan zijn eigen stem, zou je denken. Maar bij het testenvan het opnamerecordertje schrikt hij van zijn stemgeluid. "Mijnaccent, die lijzigheid, die hoor ik niet als ik zelf praat. Datwordt op een of andere manier gefilterd. Als ik mijn eigenantwoordapparaat aan de telefoon krijg, dan schrik ik me kapot.Tegenwoordig laat ik mijn vriendinnetje het maar inspreken."

Fascist

"In het interview met Vrij Nederland, waarin mij allerleiuitspraken in de mond werden gelegd die ik niet had gedaan, zei iktegen die journalist: Mensen die gek zijn vinden zichzelf vaak heelnormaal. Adolf Hitler bijvoorbeeld, of Dzjengis Kahn. Schreef hijop dat ik Adolf Hitler helemaal geweldig vond. Uitermate genant,want mensen spraken me er wel op aan. Al mijn politieke vijandensprongen er bovenop. De toenmalige burgermeester Opstelten meendeeen proces tegen mij aan te moeten spannen namens het hele bestuur,want zon halve fascist moest natuurlijk onmiddellijk de raad uit.En dat op kosten van de gemeenschap. Ja, dat is een geliefdzinnetje van mij; op kosten van de gemeenschap. Toen uiteindelijkdat hele proces niet doorging, omdat ze geen poot hadden om op testaan, kon de belastingbetaler opdraaien voor devoorbereidingskosten.

"Nu we met Leefbaar Utrecht in de raad zitten, proberen we deprivileges van raadsleden terug te draaien. Maar dat stuitnatuurlijk op veel weerstand. Mensen vinden privileges heelnormaal. Ik snap niet waarom Utrechtse raadsleden gratis naar FCUtrecht moeten kunnen. Bij de laatste nieuwjaarsborrel op hetstadhuis ging het anders. Het eerste drankje kreeg je gratis, envoor de rest moest je betalen. Vonden ze niet leuk. De meestegemeenteraadsleden waren al snel naar huis."

Altruisme

Er gaat geen dag voorbij, of Westbroek denkt: was ik maar nooitmet politiek begonnen. "Maar", zegt hij, "de politiek is overal.Het bepaalt of je mag neuken, of je op je brommer mag rijden, demanier waarop je geboren wordt; de politiek bepaalt uiteindelijkzelfs in welke lijkenzak je onder de grond gaat. Dus je kunt je ermaar beter mee bezig houden.

"Maar leuk is de politiek niet. En natuurlijk, in elk vak heb jeaardige en onaardige mensen, maar in de politiek is de kans dat jeeen aardige persoon tegenkomt beduidend kleiner dan bijvoorbeeld opde universiteit. Maar kom, we zijn niet kinderachtig, en als jeergens aan begint, dan moet je het ook afmaken. Dat ik politiekbedrijf is een bepaalde vorm van altruisme. Want wat heb ik erbijte winnen? Moet ik het doen voor die 2800 gulden per maand bruto?Als ik een avond ga zingen, verdien ik net zoveel. De wereld zit opdit moment vol met mensen die in de jaren zestig en zeventigopgegroeid zijn, en die hun schaapjes inmiddels aardig op het drogehebben. Die willen wel eens wat terugdoen voor de gemeenschap enrichten overal in Nederland lokale partijtjes op. Hoewel depolitiek me niks dan ellende oplevert, is het toch de moeite waard.We zijn langzaam maar gestaag bezig een totaal anderebestuurscultuur in Utrecht te creren. Voordat dat gelukt is zijn wetien, vijftien jaar verder, want systemen hebben de neiging omzichzelf in stand te willen houden. Ik zal het niet meemaken alspoliticus. Ik kijk het nog even aan; deze periode maak ik in elkgeval af. Als alles goed gaat, tenminste, want mijn gezondheid isook niet om over naar huis te schrijven."

De Utrechtse studenten hebben het volgens Westbroek net zo goedof slecht als studenten uit andere steden. De hoogte van de beurswordt door het rijk bepaald en over het bouwen van studentenflatsheeft de gemeente niets meer te zeggen, omdat dewoningbouwvereniging Mitros zes jaar geleden is geprivatiseerd."Mitros is nu alleen nog maar genteresseerd in het maken van winst,en dat gaat nu eenmaal sneller met het bouwen van villas dan methet verhuren van kleine studentenkamertjes. Ik werd zo ziek van decampagnevoerders van GroenLinks en PvdA, die tijdens een discussiemet studenten beloofden dat er meer studentenkamers gebouwd gingenworden, en de volgende dag tegen een groep werkende jongeren zeidendat er voor hen meer woningen zouden komen, terwijl ze er helemaalniks over te zeggen hebben.

"Wat dat betreft is de bemoeienis van de politiek 'van de wiegtot het graf' aan het afnemen, maar volgens mij is het eendodelijke weg die ze zijn ingeslagen. Voordat de NS verzelfstandigdwerd, reden de treinen k op trajecten waar wat geld bij moest, enbovendien redelijk op tijd. Nu is er geen enkele aanleiding voor zeom service te verlenen, want er zijn toch genoeg mensen die van detrein gebruik willen maken."

Stukgebeten

De liedjes voor zijn volgende cd zijn al klaar. Westbroek ("ikben nooit zon groot zanger geweest") zegt weinig invloed te hebbenop het muzikale en melodische vlak. "Ik schrijf een tekst en gaermee naar een componist. Dan leg ik uit wat voor sfeer ik wilhebben bij dat nummer. Vervolgens komt hij drie maanden later terugmet iets dat totaal anders is, dan wat ik bedoelde, maar meestalwel beter. Ik schrijf weleens een tekst, dan denk ik: mooie ballad.Dan komen ze met een up-tempo nummer aanzetten. Soms ben ikontevreden. Dan stuur ik het terug. Op mijn laatste album staat eennummer, De Zon, daar hebben drie componisten hun tanden opstukgebeten, en ik vond het allemaal niks.

"Over het algemeen gaan mensen graag met mijn teksten aan deslag, omdat ze metrisch altijd kloppen. Bij mij liggen de klemtonennooit verkeerd. Het is puzzelen, zon liedje, je probeert alles opzijn plek te krijgen. Het is wel te vergelijken met het maken vaneen beeldend kunstwerk. Jammer genoeg heb ik absoluut geen beeldendvermogen. Toch maak ik me altijd enorm druk om mijn platenhoezen.Omdat ik het zo slecht uitleg, snapt niemand hoe ik het wil hebben.Op de lagere school tekende ik altijd het schip van Sinterklaas,vanaf de zijkant. Dat vond ik wel makkelijk, ik kan het nu nog. Inde vijfde zei de juf: Zou je niet eens wat anders proberen? Diekeer heb ik reuze mijn best gedaan om een gezicht te tekenen, maartoen ik klaar was zei ze dat het een hele mooie tulp was geworden.Daarom houd ik ook veel meer van schilderijen dan van liedjes;omdat ik het zelf niet kan. Als ik een liedje hoor, denk ik alsnel: als ik me even kwaad maak, doe ik het beter."

David Mulder

Roeiende zoon met moeder als ploegcoach: 'Hem een op eencoachen, daar begin ik niet aan'

Neu, Triton-roeier Jurrien Rom Colthoff en coach Ans Gravesteijndenken niet dat er aanstaande zondag tijdens de Varsity eenbrandende concurrentie zal zijn tussen de Utrechtse verenigingenTriton en Orca. Het is gewoon een wedstrijd, je moet van iedereenwillen winnen, spreken zij in koor. Hun eensgezindheid is nietalleen een teken van een goede verhouding tussen pupil en coach:hier spreken ook moeder en zoon.

De eerstejaars natuurkundestudent Rom Colthoff komt uit in deOude Vier, het koningsnummer van de Varsity. Al vanaf septembermaakt zijn moeder deel uit van het coach-duo dat de ploegbegeleidt. Gravesteijn was zelf een succesvol Tritonroeister. In1976 werd zij vijfde op de Olympische Spelen, in de vier metstuurvrouw. Dat doen ze nu niet meer in wedstrijdverband bij devrouwen, dat vinden ze te zwaar, vertelt Rom Colthoff niet zonderenige trots.

Wie, bij het horen over een coachende moeder, onmiddellijkvisioenen krijgt van tennis-meisjes, die tot grote hoogten wordengedreven door eerzuchtige ouders, is bij Gravesteijn en RomColthoff aan het verkeerde adres, zo blijkt. Gravesteijn laat depersoonlijke begeleiding van haar zoon over aan Geert-JanBeckeringh, de andere coach van de ploeg. Nee, hem een op eencoachen, daar begin ik niet aan, dat moeten we niet doen. Daar moetje niet bovenop gaan zitten, vindt zij. Maar ze heeft natuurlijkwel met hem te maken als lid van de ploeg. En dat is bestbijzonder, beaamt ze.

Natuurlijk is het soms anders dan met de andere jongens. Je benttoch op de een of andere manier alert op wat hij doet. Maar ik vinddat ik moet proberen om hem niet te bevoordelen of zo. Ik houdjuist wat meer afstand tot hem. Ook Rom Colthoff vindt het primadat zijn moeder de ploeg coacht, maar hem niet individueelbegeleidt. Ik zou het denk ik moeilijk vinden om naar haar teluisteren. Dat heeft niets te maken met haar capaciteiten, maar ikben sowieso niet iemand die klakkeloos alles overneemt van eencoach. Bovendien zou het thuis dan helemaal alleen nog maar gaanover roeien.

Draagzak

De kans dat de watersport onderwerp van gesprek is in huize RomColthoff is sowieso groot. Ook Rom Colthoffs vader en jongere broerkennen de boot van binnenuit. En het roeien blijkt deachttienjarige student letterlijk met de paplepel te zijningegoten. Toen hij net geboren was, coachte ik ook. Dan deed ikhem in een draagzak achterop mijn rug, en nam ik hem mee. In eersteinstantie zag het er echter niet naar uit dat het allemaal veelvruchten had afgeworpen. Toen Rom Colthoff op zijn achtste voor heteerst naar een roeikamp ging, was hij naar eigen zeggen duidelijkde slechtste. Je moest daar, om te laten zien wat je had geleerd,op het eind een achtje roeien. Ik was echt drie keer zo langzaamals de rest, en kreeg het laagste diploma. En de tweedaaropvolgende jaren was het hetzelfde liedje.

Er volgden uitstapjes naar verschillende andere sporten. Op zijnveertiende besloot hij het toch maar weer in een roeiboot teproberen. In tegenstelling tot zijn eerdere pogingen bleek hij nubeter opgewassen tegen de zware sport. Het ging zelfs zo goed, dathij werd gevraagd met een wedstrijdteam mee te komen doen. Hij hader helemaal niks over gezegd tegen ons. Maar het viel ons op dathij steeds zo moe van de trainingen thuis kwam. Pas toen bleek dathij met de wedstrijdroeiers mee deed, herinnert Gravesteijnzich.

Hoewel Rom Colthoff nooit werd gepushed om te gaan roeien, ishet duidelijk dat zijn moeder het leuk vindt dat haar zoon in haarvoetsporen treedt. Als ik mensen spreek uit mijn roeitijd, danhebben we het er wel eens over. En dan hoor je toch best vaak: goh,wat leuk dat die van jou ook is gaan roeien. Kenners zien welovereenkomsten tussen moeder en zoon, in de boot.

Na enig aandringen wil Gravesteijn wel kwijt dat ze denkt dathet vooral het 'bootgevoel' is, dat je intutief weet hoe zon bootlekker gaat lopen, dat zij herkent in haar zoon. Daar blijkt hijook al de vruchten van te hebben geplukt. De afgelopen twee jarenwerd Rom Colthoff respectievelijk derde en vierde bij deJunioren-Wereldkampioenschappen.

Zijn doel is om de komende tijd in de skiff voorin mee te roeienbij de Senioren B, de categorie voor roeiers onder de 22. Ik heb allaten zien dat ik dat kan, zegt hij daar zelf over. Maar eerstkomende zondag, zijn eerste optreden in de Oude Vier die overigenszo heet omdat de traditionele afstand van drie kilometer moetworden afgelegd. Moeder en zoon zijn het er over eens dat Triton definale moet kunnen halen.

Volgens Gravesteijn valt er verder weinig over te zeggen. Op hetAmsterdam-Rijnkanaal wordt alleen met de Varsity gevaren. Omdat hetwijd is, is het water meestal wilder dan wat ze gewend zijn. Hetligt er maar aan hoe de ploegen zich kunnen aanpassen aan dieomstandigheden. Rom Colthoff durft het wel aan om te zeggen dat eenvijfde plaats haalbaar moet zijn. Als de klassering hoger wordt,heeft de ploeg het echt heel goed gedaan, denkt hij. Je moet welreeel blijven. Er zijn ook ploegen met roeiers uit de zilveren vierin Sydney. Daar maakt hij zich dan ook meer zorgen over dan overzijn collegas van Orca.

Hanneke Slotboom

Varsity: 8 april 2001, Amsterdam-Rijnkanaal teHouten, Aanvang: 10.30u Toegang: 10 gulden, Buspendel: Houten NSStation- Varsityterrein vanaf 10.00u. Zie op internet: http://www.varsity.nl

Belangstelling voor lustrumactiviteiten laat te wensen over:'Het moet zich nog rondzingen'

Een keurig blond jongetje met een oranje voetbal onder zijn armbegint op een verlaten Domplein dinsdag om zeven uur aan zijn derdefelgekleurde pannenkoek bij de poffertjeskar.

De poffertjeskar van het jeugdlab, onderdeel van hetuniversiteitsmuseum, staat die dag van vier uur 's middags tot tienuur 's avonds in de snijdende wind voor de ingang van hetAcademiegebouw. Hij is neergezet om de jeugd op een speelse manierkennis te laten maken met de werking van de zintuigen. De kar maaktondanks de vrolijke lichtjes een wat troosteloze indruk. Hetenthousiasme van de medewerkers is echter hartverwarmend en datterwijl ze die middag ook al Utrechtse scholen langs geweest.

Ook het Academiegebouw zelf haalt die dinsdag bepaald niet devijfhonderd verwachte bezoekers. Het is de eerste uren zelfsuitgestorven. En ook in de kroegen rond het Domplein gebeurt nietveel. Daar geven leden van de studentenvereniging Sams op deze'Lijf-en-Ledendag' voorlichting over verslaving.

De geneeskundestudenten zitten met grote stapels foldertjes aaneen tafeltje. Ze zijn bewapend met een A4-tje met vier vragen oververslaving waaruit de weinige deelnemers als gokverslaafdedrankzuchtigen te voorschijn komen. Veel meer dan een diepgaandinzicht in het functioneren van de Utrechtse horeca opdinsdagmiddag, houden ze er niet aan over, maar hunstudievereniging maakt in ieder geval een goede indruk.

In een zaaltje boven in het Academiegebouw is een permanentefilm- en videovoorstelling. Iedere dag om vier uur draait daar defilm 'Hora Est'. Er kijken vijf bezoekers naar de documentaire diede universiteit in 1956 heeft laten maken, met als doel hettoenmalige universitaire leven te schetsen en -ook toen al- deuniversiteit dichter bij de samenleving te brengen. Hoofdpersoonvan de film is een man die in 1926 is afgestudeerd en dertig jaarlater een rondgang door de stad maakt en kennis maakt met detechnische vooruitgang op de universiteit. Het is een uitermatebezienswaardige film. De acteerprestaties werken af en toe op delachspieren, maar de jaren vijftig-beelden van stad en universiteitzijn een lust voor het oog.

Ook de lezingen rond het thema 'Lijf en Leden', hebben geenmassa's belangstellenden op de been gekregen. De zojuistgepromoveerde bewegingstechnoloog dr. Stegeman staat voor een legezaal klaar om zijn verhaal te doen over het schoolvak lichamelijkeopvoeding. Als op het aanvangstijdstip blijkt dat zijn dochter deenige belangstellende is, besluit Stegeman de boel af te blazen.Met enig cynisme meldt hij op zoek te gaan naar de organisatie omzijn boekenbon op te eisen. 'Er is hier ook geen studiebewegingstechnologie', zo verklaart Stegeman het gebrek aanbelangstelling.

Pedagogiek wordt in Utrecht wel gestudeerd. Maar toch staat ookde Utrechtse pedagoog Buisman anderhalf uur later voor een legezaal. Hij heeft gelukkig zijn vrouw meegenomen. Buisman heeft zelfsde overheadprojector al aangezet. De organisatie is er net op tijdbij om hem zijn fles wijn te overhandigen. Het moet toch een deukzijn in het ego, maar Buisman draagt het manmoedig. Hij isduidelijk van mening dat er te weinig ruchtbaarheid aan zijn lezingis gegeven maar verzoent zich met zijn lot. "Voor Stegeman vind ikhet erger", zegt hij, "die komt van buiten".

Ook het vuurwerk dat de festivalkrant heeft beloofd bij hetdebat van de Utrecht Debating Society blijft uit. De zaal is leeg.En de debaters besluiten om in het cafe maar eens te gaandiscussiren over de vraag waarom het lustrum niet leeft onderstudenten.

De selectie van FC Utrecht die met de dames van Odysseus in hetveelbesproken glazen paviljoenhuis zou trivianten, komt nietopdagen. Het glazen paviljoen met als adres Domplein 365 bis isbedoeld om het Utrechtse studentenleven te tonen aan de burgerij.De dames van Odysseus hebben hun plekje in het huis veroverd methet voorstel om met de Utrecht selectie een potje voetbaltriviantte spelen. De voorzitster van Odysseus weet te vertellen dat FCUtrecht vanwege het drukke programma in maart geen eersteelftalspelers wilde afstaan. Odysseus heeft die mislukking gemeldaan de organisatie, maar het voorstel is toch in de festivalkrantgekomen. Gelukkig is de krant ook door Utrecht-supporters nietgelezen, want er zijn geen teleurgestelde Utrecht-hooligans tebekennen in de buurt van het o zo kwetsbare glazen paviljoen.

De vrouwen van Oydsseus maken er zelf maar een gezellige boelvan in het huis. Ze zijn zeer te spreken over de catering en demuziek. Coach Joost de Bruin beschouwt drie uur lange samenzijn alseen belangrijk stukje teambuilding op weg naar het kampioenschap.De voetbalsters laten zich niet echt afleiden door het feit dat zevoor iedereen zichtbaar zijn in het huis. Veel burgers staan er opdeze koude dinsdagavond ook niet voor de ramen. In tegenstellingtot het weekend toen het winkelend publiek zich volgens deorganisatie stond te verdringen om een glimp op te vangen van destudenten in het huis.

"Het moet zich nog rondzingen", denken medewerkers van hetlustrumbureau over het gebrek aan belangstelling op deze dinsdag."De meeste mensen weten nog niet wat er allemaal te doen is." Deorganisatie verwacht in de loop van de week veel meer bezoekers. Zois het feest op zaterdag in de Jaarbeurs al bijna uitverkocht.

De bezoekers zijn dinsdag gelukkig wel in redelijk groten getaleafgekomen op de 'Knowshow' in de Domkerk waarin wetenschappers vande universiteit vragen beantwoorden die leven in de samenleving.Maar de aanwezigheid van de naam Roland Giphart op de poster kaniets met die belangstelling te maken hebben.

Jurgen Swart

Trias Sportrevalidatie houdt wekelijks gratis spreekuur: "Baathet niet dan schaadt het niet"

Het hoeft allemaal niet zo erg te zijn als bij Ruud vanNistelrooy. Maar ook tijdens een eenvoudig partijtje voetbal metvrienden kun je stevig door je rug gaan. Voor studenten leverenblessures nog wat extra problemen op. Ze hebben vaak nog eenhuisarts bij 'hun ouders thuis' en stappen in Utrecht nietgemakkelijk naar een dokter.

Sportcentrum Olympos biedt voor dat probleem een oplossing. Daarkan de lichtgewonde of twijfelende student terecht. Defysiotherapeuten van 'Trias Sportrevalidatie' houden in eenprovisorisch ingericht kamertje aan het eind van een lange gangiedere dinsdagavond gratis spreekuur. Trias is gespecialiseerd insportfysiotherapie. Op de reguliere klantenlijst staat bijvoorbeeldde hele atletengroep van Hellas waaronder de nieuwe Utrechtseatletiekheld Patrick van Balkom.

Maar de fysiotherapeuten voelen zich niet te groot om degekwetste breedtesporter bij te staan. Begeef je onder de sportendemensen is het motto van de therapeuten van Trias. Het is eenservice die Olympos biedt aan alle studenten met een sportkaart.Het doel is laagdrempelige hulpverlening. De studenten moet heelgemakkelijk naar binnenstappen met pijntjes waar ze niet snel meenaar een huisarts gaan. De oorzaak kan een klein kwaaltje zijn,maar de fysiotherapeut kan ook een groot onderliggend probleemontdekken.

IJs

De meest voorkomende klachten zijn knie- en rugklachten. "Diestructuren hebben toch het meest te lijden", vertelt fysiotherapeutMark Brandsen. Voor Brandsen is overigens iedereen welkom,geblesseerd of niet. "Laat ze maar komen", stelt hij. "Ik heb hetliefst dat er helemaal niets aan de hand is."

Behandeld wordt er niet. De therapeuten bekijken, geven adviesof verwijzen door.

Probleemgevallen verwijzen de fysiotherapeuten in principe doornaar het Sport Medisch Advies Centrum.

De meeste klachten zijn niet al te ernstig. Tekenend is hetvoorbeeld van diergeneeskundestudent Rogier Bodewes. Bodewes heefttien jaar lang gehockeyed. Hij heeft in die tijd de nodigeblessures gehad, maar dat was allemaal in de categorie, gebrokenvinger, arm uit de kom, gat in het hoofd. Op dit moment is hijatleet bij de Utrechtse vereniging Phoenix en hij heeft last vanzijn knie. Verkeerde schoenen? Verkeerde manier van lopen? Hij wisthet zelf ook niet. Tijdens een bezoek aan zijn ouders is hij naarde dokter geweest. En die wist het ook al niet. Bodewes was na eenklein internetonderzoek zelfs beter op de hoogte dan zijn huisarts."En toen ben ik hier terechtgekomen. 'Baat het niet dan schaadt hetook niet', dacht ik." Er blijkt een pees in zijn knie ontstoken.Een paar dagen ijs en twee weken rustig aan doen is volgens defysiotherapeut de oplossing. Bodewes wordt niet doorverwezen, alshet pijn blijft doen, mag hij terugkomen.

Voormalig USAC-voorzitter Andy Kilian heeft last van zijnknieen. Geografiestudent Kilian is een paar dagen per week gids opUtrechtse Domtoren. Sinds kort heeft hij last van een vermoeidgevoel in de knieen. Kilian wil weten wat de risico's zijn voorzijn grote passie het bergbeklimmen. De therapeut ziet een spierachter de knieschijf als oorzaak. De remedie is een paar weken nietwerken en drie keer per dag ongeveer twintig minuten rekoefeningendoen.

Een paar weken later is de pijn bij Kilian grotendeelsverdwenen. De voorgeschreven rust heeft wonderwel gewerkt. Derekoefeningen bevielen hem minder goed. Daar is hij na een paardagen al mee opgehouden, "omdat het niet natuurlijk aanvoelde". Hijgaat snel weer een dag per week aan het werk. Als hij dan weer lastkrijgt, stopt hij met het beklimmen van de Dom. "Ik heb geen zin omde rest van mijn leven met mijn knieen bezig te zijn."

Kleine behandelingetjes wil de dienstdoend fysiotherapeuttrouwens wel even zelf doen. Domrenner Geert Scholma heeft bij eenonderling voetbaltoernooitje van de faculteit Natuurkunde eenvreemde beweging gemaakt. Sindsdien heeft hij last van zijn rug."Dat is niet goed, voelde ik meteen." Hij hoorde van eenmedesporter dat er gratis fysiotherapie te halen was. Hij komt evenlangs om te vragen of ze een oefening voor hem hebben. Als Scholmade behandelkamer uitkomt, kijkt hij toch een beetje moeilijk. "Hijheeft het meteen even losgemaakt. Dat deed goed veel pijn."

Maar soms zijn de problemen te groot voor een directe oplossing.Willemijn Jansen speelster van Odysseus 2 heeft last van haar heup.Jansen is een week of vijf geleden op een hard veld gevallen. Ze isal bij haar huisarts in haar oude woonplaats. Die wilde haar naareen fysiotherapeut doorverwijzen, maar dat wilde ze toen zelf nogniet. Maar Jansen heeft geen idee hoe lang zulke blessures 'horen'te duren. "Ik voetbal al vijf jaar en ik heb nog nooit ietsgehad."

De therapeut vermoedt dat haar bekken is gedraaid en verwijsthaar terug naar de dokter. Die constateert een geirriteerde heup enverwijst haar naar Trias. Er wordt een nieuwe, definitieve diagnosegesteld. Maar de aard van de blessure is nog steeds niet helemaalduidelijk. Ze doet nu oefeningen om de belastbaarheid van haar heupte vergroten. Maar een 'happy end' is nog niet in zicht.

Jurgen Swart

September 1996:

Burgemeester en wethouders van Utrecht stemmen na langeonderhandelingen in met plannen van de Universiteit Utrecht om deKromhoutkazerne om te vormen tot internationale campus. Omwonendenzijn niet onder de indruk: "Ach, we zien wel, ik weet niet ofstudenten minder tuig zijn dan soldaten."

Oktober 1996:

De verdubbeling van de temponorm door minister Ritzenveroorzaakt een slachting onder Utrechtse studenten. Maar liefsttwintig procent van de studenten is niet in staat om aan deverhoogde eis, 21 in plaats van 10 punten in het eerste jaar, tevoldoen. Twee maanden later blijkt pas echt hoe fnuikend het beleidvan Ritzen is. Honderden kinderen worden gedupeerd doordat destudentensinterklazencentrale ter ziele gaat als gevolg van de doorde temponorm veroorzaakte werkdruk.

November 1996:

Ingenieur Neutelings, ontwerper van het Minnaertgebouw,voorspelt dat er 'zeker architectuur-toeristen naar De Uithofzullen trekken' als zijn gebouw eenmaal af is. Zijn voorspellingzou uitkomen. In maart 2001 schrijft 'Volkskrant Magazine': "In eentijdsspanne van amper vijf jaar is De Uithof veranderd van eenplanologisch en sociaal rampgebied tot een bedevaartsoord voorarchitectuurliefhebbers." Hoofd van de afdeling bouwzaken Sikkemanoemt het Minnaertgebouw zelfs hitsig 'een tempel van genot' inhetzelfde artikel.

December 1996:

De rechter moet er aan te pas komen om de bouw vanstudentenflats in De Uithof veilig te stellen. De UtrechtseBiologen Vereniging had geprobeerd de bouw tegen te houden, omdatde flats pal naast het voor de biologiestudenten belangrijke'moerasbos' gepland staan. Daar huist onder meer de zeldzameringslang. Zonder resultaat. Een week later al beginnen draglinesmet het bouwrijp maken van de grond.

Februari 1997:

De visitatiecommissie geneeskunde velt een vernietigend oordeelover de studie. Te weinig feedback van docenten, een te zwarestudie en het geringe aantal keuzemogelijkheden worden als bezwaargenoemd. De faculteit schrikt zich wild en produceert twee jaarlater een splinternieuw en alom geprezen curriculum. Drie jaarlater herhaalt de gang van zaken zich bijna letterlijk in defaculteit Farmacie.

Februari 1997:

In diezelfde maand wordt duidelijk dat het college van bestuurzo tevreden is over zijn 'langdurig goed functioneren' dat hetzichzelf in het geniep een forse salarisverhoging heeft toegekend.Als het 'U-blad' de zaak aan het licht brengt en de landelijke perser daarna enthousiast bovenop springt, ziet het college zichtandenknarsend gedwongen om de verhoging terug te draaien.

Februari 1997:

De universiteit wint een kort geding tegen mannenblad'Penthouse'. Eerder dat jaar had 'Penthouse' de UU ensociaal-psycholoog Theo Sandfort van de werkgroep homostudiesbeschuldigd van het aanzetten tot seks met kinderen. 'Penthouse'wordt veroordeeld tot rectificatie van de bewuste artikelen, hetbetalen van 30.000 gulden aan Sandfort, en de verplichting zich inde toekomst van dergelijke aantijgingen te onthouden.

Maart 1997:

De omstreden kunstenaar en filmmaker Peter Greenaway ontvangteen eredoctoraat van de UU. De uitreiking is niet onbesproken,insiders omschrijven Greenaway als 'even geniaal alskinderlijk'.

Maart1997:

Rector magnificus Van Ginkel maakt bekend per 1 september indienst te zullen treden van de Verenigde Naties-Universiteit inTokio. Ook daar zal hij als rector de scepter zwaaien.

Mei 1997:

De universiteit krijgt een heuse Raad van Toezicht. Naastvoorzitter en Douwe Egberts-topman Jacques van Dijk, neemtvoormalig minister van Buitenlandse Zaken en 'royalty-papa' Hansvan den Broek plaats in de raad, waarin ook voor WNF-voorzitter EdNijpels een stoel is gereserveerd. Het zal ploeteren worden voor deraadsleden, die hun honorarium van twintigduizend gulden met'waarschijnlijk vier vergaderingen per jaar' bijeen moeten zien teschrapen.

September 1997:

De 'architectonische parel van De Uithof,' het Educatorium,wordt in gebruik genomen. De meningen zijn verdeeld over hetgebouw, dat in totaal 71 miljoen gulden heeft gekost. Klachten zijner vooral over de lange wachttijden bij de kantine, en over debetonnen 'oprit' naar de collegezalen ('misschien is dit debedoeling van de architect, maar ik vind het geen gezicht'). Ook dehinderlijke galm in de eetzaal wordt storend gevonden. Devoorstanders prijzen vooral de geluidsapparatuur, en de glazenvloer, die wordt gebruikt als illustratie bij psychologischeproeven.

December 1997:

De aankoop van het Kromhout-terrein blijkt dertig miljoen meerte kosten dan was voorzien, deelt het college van bestuur droogjesmee. De Universiteitsraad ontsteekt in woede en weigert zelfs debegroting goed te keuren. Maar een maand later is alles weer koeken ei. Het college steekt de hand in eigen boezem en de U-raad weetniet hoe snel ze het college zijn zin moet geven.

Januari 1998:

De landelijk bekende hoogleraar psychologie Piet Vroon wordtdood in zijn woning aangetroffen. Over de doodsoorzaak wordt geenmededeling gedaan, maar bekend is dat hij de laatste maanden vanzijn leven in een labiele toestand verkeerde. Vroon was zowel eenpopulair auteur als een begenadigd docent, herinnerde een van zijnstudenten zich. "Hij zei altijd: stop je boeken maar weg en danpraatte hij bijna twee uur onafgebroken zonder dat je je ook maareven verveelde."

Mei 1998:

Na acht -vooral voor universiteiten en hogescholen lange- jarenkeert Jo Ritzen niet terug als minister van onderwijs. "Acht jaarwas eigenlijk al te lang," zegt voorzitter Meijerink van devereniging van universiteiten VSNU in een reactie op het vertrekvan Ritzen, die wordt opgevolgd door de liberaal Loek Hermans.

Oktober 1998:

Stevige lof van de 866 hoogleraren die hebben deelgenomen aaneen onderzoek van weekblad 'Elsevier'. Het merendeel van henbeoordeelt Utrecht als de beste onderzoeksuniversiteit vanNederland. Hoe curieus het nog steeds gesteld is met deveelbezongen band tussen onderzoek en onderwijs, blijkt alsstudenten Utrecht in dezelfde maand tot slechtsteonderwijsuniversiteit uitroepen.

Oktober 1998:

Nog geen maand na de opening blijkt studeren aan het UniversityCollege toch niet zo'n pretje als aanavankelijk was gedacht. Destudiebelasting blijkt zo groot dat studenten een 'inhaalweek'krijgen om de opgelopen achterstand in te lopen. Maar dat luktgemakkelijk en in het voorjaar van 2000 beleeft Utrecht zijn eerste'graduation day'.

Oktober 1998:

Het universitaire automatiserongsbedrijf ACCU wordt totontsteltenis van het personeel 'om niet' aan Cap Gemini verkocht.Het personeel verzet zich lang en verbeten tegen de overname, maarmoet het moede hoofd een jaar later in de schoot leggen. Als troostkrijgen zij een fraaie stropdas.

November 1998:

Alle promovendi moeten voortaan een beurs krijgen, vindt eendoor het college van bestuur ingestelde adviescommissie. Hetvoorstel valt vrijwel nergens in goede aarde en belandt mededankzij krachtige oppositie van de Universiteitsraad al na een halfjaar in de prullenmand. Precies het tegendeel van het advies wordtuiteindelijk Utrechts beleid: alle promovendi worden aio. Tot zoverhet nut van adviescommissies.

Januari 1999:

Het nieuwe ontwerp voor de bibliotheek wordt gepresenteerd. Eenklein probleem is de Uithof Inn, het door sommigen geliefde en dooranderen gehate bruine cafe, dat op het bouwterrein een tikkeltje inde weg staat en dus moet verdwijnen. Maar eigenaar Fred Bohmsweigert. "Het prestige gaat de heren kennelijk boven deleefbaarheid", roept hij pathetisch uit. Na een lange en bitterewoordenstrijd ruimt Bohms op 1 april het veld. "Als ze ons haddenwillen houden, hadden ze echt wel een plek voor ons gevonden", zegthij treurig.

Februari 1999:

Voor de medewerkers van de bedrijfsbeveiliging is assistentieverlenen op de universitaire parkeerterreinen een leerzameactiviteit. Vooral op het gebied van ziekteleer steken ze heel watop. Dit door de scheldpartijen van het AZU-personeel dat ze moetenwegsturen van de parkeerplaats van sportpark Olympos.

Maart 1999:

Prins Pieter Christiaan van Oranje studeert in Utrecht af alsmeester in de rechten. In een exclusief interview met het 'U-blad'geeft de prins zijn neef Willem-Alexander een gratis cursus 'omgaanmet de pers'. De prins, die vooral bekendheid genoot als dj in deWoolloomooloo en als keeper van Kampong 12, slaagt erin om tweepagina's lang niets opmerkelijks te zeggen.

April 1999:

Tot ergernis van alles wat Triton is, winnen de 'knorren' vanOrca de traditionele Varsity. Het is de tweede maal sinds 1983 datde niet-corporale vereniging aan de wedstrijd meedoet en ook detweede keer dat ze wint. "Ze doen alleen maar mee als ze zekerweten dat ze gaan winnen", klagen de Tritonen. "Maar roeien gaattoch om winnen?" reageren de Orcanen verbaasd. in 2000 doen ze voorde derde keer mee, en winnen weer.

Mei 1999:

De eerste verkiezingen onder de nieuwe wet MUB geven eendramatisch lage opkomst te zien. Slechts dertien procent van destudenten neemt de moeite om te stemmen voor een U-raad zondermacht.

Juni 1999:

Studenten gaan het liefst in Frankrijk op vakantie om daar in dezon te liggen en een vakantieliefde op te scharrelen. Dat blijktuit een groots 'U-blad' vakantie-onderzoek. Meest vreemde uitkomst:Vrouwen (20 procent) gaan vaker vreemd dan mannen (13 procent). Demannen laten het zich aanleunen, zo blijkt uit de woorden vanMichiel ten Broek. "Liefde? Ik zoek het niet op, het overkomtme."

Augustus 1999:

Het Utrechtse biotechnologiebedrijf U-BiSys krijgt tien miljoengulden van drie grote financiers voor het uittesten van eenmogelijk nieuw geneesmiddel tegen darmkanker. Een probleem is nualleen nog het gebrek aan ruimte. "We hebben een optie op ruimte inhet bedrijfsverzamelgebouw, maar tot nu toe zit er niet veel vaartin dat project", aldus een sombere directeur Logtenberg.

September 1999:

Het college van bestuur presenteert vol trots een maquette voorhet lang verwachte bedrijfsverzamelgebouw dat zeventig miljoen moetgaan kosten. "Nog een jaar en dan kan Utrecht zich weer meten metTwente, Groningen en Leiden", roept rector-magnificus Voormaopgewekt. Vier maanden later wordt het project afgeblazen. Deoorzaak: financile problemen in het Academisch Ziekenhuis. Een jaarlater maakt het inmiddels tot Crucell omgedoopte U-BiSys bekend dathet vanwege het ruimtegebrek in Utrecht naar Leiden verhuist.

September 1999:

Als opvolger van vertrekkend collegelid Lieteke van VuchtTijssen zoekt de Raad van Toezicht volgens het profiel naar eenfinancieel kundige vrouw met overal voelhorens. In januari 2000wordt Wim Kardux benoemd.

September 1999:

Rector Harry Voorma verricht de officile opening van facultyclub Helios door met een biljartkeu een ballonnetje door teprikken. Feestredenaar Paul Schnabel constateert dat in het alenige tijd draaiende pand alles in orde is. Jammer alleen dat ernauwelijks bezoek komt.

Oktober 1999:

Utrecht eindigt weer eens als dertiende en laatste in deKeuzegids Hoger Onderwijs met als rapportcijfer 6.91. De Utrechtsestudenten blijken vooral ontevreden over de college- ententamenzalen. Het college van bestuur heeft er schoon genoeg vanom jaarlijks in de gids voor paal te staan en start in november hetproject Hoger op de Ranglijst. De ingreep heeft meteen succes. In2000 krijgt Utrecht een 6.95 en stijgt naar de twaalfde plaats.Maar omdat Wageningen te klein is geworden om nog te wordenmeegeteld, blijft de UU nog steeds nummer laatst.

November 1999:

Studente account-management Anouk wordt de nieuwe bewoonster vanhet Big Brother-huis. Anouk speelt hockey, drinkt bier en woont inhuize Herrie. Een paar weken later krijgt het arme kind echterheimwee en stapt dus maar weer op. Als winnaar Bart later inUtrecht in een forum optreedt wordt haar naam niet genoemd. Bartblijkt de hele zaak inmiddels spuugzat te zijn. "Als ik ditallemaal van tevoren had geweten, had ik nooit aan Big Brothermeegedaan."

November 1999:

Nooit meer tentamens in de Vechtsebanen, besluit het college vanbestuur na de desastreuze resultaten van de 'Keuzegids' en de'Elsevier'-enquete. Waar ze dan wel gehouden moeten worden, is nogniet duidelijk. Korte tijd later doen de studenten weer tentamen inde Vechtsebanen.

December 1999:

Medicus Richard van der Linden ontdekt dat shampoo ruwweghonderd keer goedkoper kan worden geproduceerd dan op dit momentgebeurt. Zijn ei van Columbus: produceer de stofjes die zorgen voorde antibacteriele werking niet langer op basis van het menselijkafweersysteem, maar gebruik er de afweerstoffen van kamelen oflamas voor. Die hebben namelijk veel eenvoudiger moleculen.

Februari 2000:

Het Uithofcafe komt definitief tegenover het Educatorium,kondigt Huisvesting aan. Het Koolhaas-plan voor een sherrybar inhet Educatorium is te duur. Achthonderd medewerkers uit hetCentrumgebied laten in een enquete weten een simpel bruin cafe metnet iets minder biervlekken dan de betreurde Uithof Inn voldoendete vinden, maar directeur huisvesting Sikkema staat op eenfastoenlijk gebouw.

Maart 2000:

Dierverzorger Arnold Gaasenbeek vertoont na de alternatieveElfstedentocht in Finland bevriezingsverschijnselen aan zijnvoeten. Hij vreest zelfs even dat een aantal tenen geamputeerd moetworden. De schade valt mee en twee jaar later blijkt dat de rustGaasenbeek goed heeft gedaan. In de winter van 2001 rijdt hij vakerin de prijzen dan ooit tevoren.

April 2000:

Alle faculteiten moeten overstappen op een systeem met vijfblokken van acht weken, meldt het college van bestuur. Groteinstemming in de betafaculteiten, waar dit systeem al naartevredenheid functioneert. Des te groter is de verbazing als hetcollege twee jaar later opeens kiest voor een systeem van vierblokken van tien weken. Consistent beleid, hoor je de betasdenken.

April 2000:

Pijpen, doe je dat nou met of zonder condoom? Dat was het themadat journalistiekstudente Marije Sietsema behandelde in haar columnin de 'Playboy'. Niet de column wekte opwinding, maar debegeleidende naaktfotos van Marije, die haar kleren uittrok in hetkader van het bijvak freelance voor gevorderden. De Hogeschool vanUtrecht was 'not amused', maar Marije wist van de prins geen kwaad."Ik heb gewoon aan de opdracht gedaan: werk verkopen", sprak zijmet ogen vol gespeelde onschuld.

September 2000:

Studentenvereniging Veritas raakt in opspraak door een incidenttijdens de groentijd, waarbij een kampleider een sigarettenpeuk opde arm van een 'feut' uitdrukt. Geschrokken stelt hetVeritas-bestuur een commissie van wijze oud-leden samen om de zaakte onderzoeken. Een half jaar later concludeert de commissie dateen 'bitse' groentijd mag blijven bestaan. Ouderjaars mogenaspirant-leden echter niet meer betasten en besmeuren. Ook hetdenigrerende woord 'feut' is voortaan taboe.

Oktober 2000:

Huize Ooftstraat 13/13bis heeft de dubieuze primeur van heteerste studentenhuis te zijn dat preventief geruimd wordt. Vijfstudenten worden op straat gezet omdat hun huis niet brandveiligis. Aanleiding is een offensief van de gemeente tegen huisbazen dieweigeren iets aan hun panden te doen. Met name de brand in deWittevrouwenstraat in 1999 heeft de gemeente aan het schrikkengemaakt. Alle huizen met zes of meer bewoners worden aangepakt. Dehuisbazen zijn de schuld, de studenten worden de dupe.

November 2000:

In de Universiteitsbibliotheek wordt de eerste Utrechtse lady Pgeinstalleerd. De emancipatie schrijdt nu echt met rasse schredenvoort. Ook vrouwen kunnen voortaan staande plassen. Voor mannen isin de bibliotheek uit milieu-overwegingen een waterloos toiletaangelegd. Dat de UB is uitgekozen voor deze doorbraken op hetplasfront hangt samen met de naderende nieuwbouw in De Uithof, legtde afdeling Huisvesting uit. Nog geen drie maanden later wordtbekend dat die nieuwbouw vijftig miljoen gulden duurder wordt.

November 2000:

Uit een Eindhovens onderzoekrapport blijkt dat laptops studentenniet asociaal maken. Wat dan wel de oorzaak is, vertelt het rapportniet.

December 2000:

Na jaren van gekanker krijgt de universiteit eindelijk eenuniform kopieersysteem. De wirwar aan lokale kopieerkaarten wordtvervangen door een universiteitsbreed te gebruiken chipkaart. Dedaadkracht van het college van bestuur blijkt sterk beinvloed doorde klachten van studenten in onder meer de 'Elsevier'-enquete. "Deergernis van studenten zit heel diep", heeft een ambtenaar van hetcollege inmiddels ontdekt.

Erik Hardeman, Armand Heijnen en GerbenTimmer

'Genant om namens Nederland in de veiligheidsraad tezitten'

Zijn laatste post was de meest prestigieuze, maarzeker niet de gemakkelijkste. De Utrechtse alumnus Peter vanWalsum, alom geroemd als een van Nederlands zeldzame topdiplomaten,was twee jaar lang VN-ambassadeur. Aanstaande zaterdag houdt hij deuniversiteitsdaglezing.

"Hij is de allerbeste en daarom stuur ik hem naar New York."Minister van Buitenlandse Zaken Jozias van Aartsen deed twee jaargeleden de benoeming van Peter van Walsum als ambassadeur bij deVerenigde Naties af als een uitgemaakte zaak. Toch kwam debeslissing van Van Aartsen als een verrassing. Niet dat er iemandtwijfelde aan de kwaliteiten en verdiensten van de carrirediplomaat(volgens CDA-fractieleider De Hoop Scheffer, zelf afkomstig uit dediplomatieke dienst, was Van Walsum van absolute A1-klasse), maarmen was er toch vanuit gegaan dat deze, nu hij depensioengerechtigde leeftijd naderde, als ambassadeur in Duitslandaan zijn laatste klus bezig was. Bovendien had de zittendeambassadeur Ramaker, met kloek diplomatiek spel Nederland een vande niet-permanente zetels in de Veiligheidsraad bezorgd. Eenenkeling vermoedde dan ook politiek-strategische overwegingen vande VVD-minister. De nieuwe ambassadeur onderhield immers al sindszijn studententijd warme vriendschapsbanden met toenmaligVVD-leider Bolkestein.

In zijn boek 'Verder met Nederland' dat Van Walsum begin ditjaar na zijn pensionering liet verschijnen is niets te lezen overhet politieke gekrakeel rondom de benoeming. Daarvoor blijft VanWalsum waarschijnlijk toch te veel diplomaat. Het boek stelt ookanderszins teleur. 'Verder met Nederland' blijft vooral beperkt toteen wat merkwaardige verzameling pamflettistische, vluchtigeuitspraken over provo's, Den Uyl, de kerk, en het Nederlandsestreven naar een communautair Europa. In zijn inleiding stelt hij:'Het is een politiek boek, en periodes die achteraf beschouwd voormijn politieke oordeelsvorming van weinig betekenis zijn geweest,sla ik over. Enigszins tot mijn verbijstering stel ik vast dat dithet geval is voor vrijwel mijn hele studententijd'.

Hoewel ook in het deel van het boek dat gewijd is aan hetNederlands lidmaatschap van de Veiligheidsraad anekdotes ofpersoonlijke ervaringen vrijwel ontbreken, is dat hetlezenswaardigst. Al is het maar ter duiding van nieuwsberichten diede afgelopen twee jaar bij tijd en wijle over Van Walsumverschenen.

Kristalhelder

Voor de burgemeesterszoon Van Walsum (zijn vader wasburgemeester van Rotterdam) betekende de oekaze van Van Aartsen eenweerzien met het land dat hij tijdens een vakantie na het behalenvan zijn kandidaats rechten in Utrecht had leren kennen. Direct nazijn afstuderen werkte Van Walsum bovendien een jaar in New Yorkvoor NBBS, toentertijd een amateuristische studentenreisorganisatieonder leiding van, jawel, Frits Bolkestein. Begin jaren zeventigzou de oud-senator van het Utrechtsch Studenten Corps nog eens inthe Big Apple neerstrijken, nu als eerste secretaris van deNederlandse VN-missie.

Als hoofd van de Nederlandse delegatie werkte Van Walsum op debekende eigenzinnige wijze. Van Walsum liet zich weinig gelegenliggen aan de conventie dat het ministerie instructies schrijft endat de ambassadeur deze vervolgens uitdraagt. Niet zelden nam VanWalsum zelf het initiatief tot een voorstel en volgde Den Haaggedwee zijn lijn. Toch zijn negatieve geluiden over de manierwaarop Van Walsum de Nederlandse belangen in de Veiligheidraadheeft verdedigd ver te zoeken. Medewerkers roemen zijn 'gevoel voormachtspolitiek' en zijn gave 'principes en belangen in evenwicht tehouden'. Ook zijn collega-ambassadeurs zijn onder de indruk. DeBritse VN-ambassadeur Greenstock in 'NRC-Handelsblad': 'Peter iskristalhelder, zegt wat hij denkt, maar niet onbeleefd en het iseffectief.'

Het enige dat opvalt is dat Van Walsum in zijn tijd alsVN-ambassadeur een moeizame verhouding met de Tweede Kamer en deNederlandse pers onderhield, volgens PvdA- Kamerlid Koenders vooraldoor 'zijn superieure houding'. Zelfs na Van Walsums 'finest hour'in New York ging het mis. Het lukte hem in september 1999 alstijdelijk voorzitter van de Veiligheidsraad de goedkeuring van deraad te krijgen voor een vredesmacht voor Oost-Timor. Metuitgekiend handelen wist hij het gedaan te krijgen dat Indonesiinstemde met een internationale strijdmacht. De kritiek van enkelepartijfracties en niet-gouvernementele organisaties dat Nederlandgedurende de crisis te aardig zou zijn geweest voor Jakartaverstomde aanvankelijk terstond.

Voor minister Van Aartsen was het Nederlandse succesnummertjeechter aanleiding enkele Tweede Kamerleden te bestempelen totleunstoeldeskundigen die zich een te gemakkelijk en te emotioneeloordeel vormden aan de hand van CNN-beelden. De boot was helemaalaan toen Van Walsum zelf in 'de Volkskrant' liet weten zich nietzoveel van de kritiek te hebben aangetrokken. 'Ik wist waar ik meebezig was. (...) Dus dan ga ik niet voor de televisie allerleidingen roepen alleen om de Kamer te behagen.' Het kwam volgens deambassadeur nooit meer helemaal goed met de Kamer.

Vredesoperaties

Nog enkele keren zou er een botsing volgen. Vooral het voorstelvan Van Walsum om een bataljon Nederlandse militairen naar hetgewelddadige Sierra Leone te sturen viel absoluut niet in goedeaarde. Het is nog steeds niet duidelijk hoe het geheime codeverkeertussen de VN-ambassadeur en het ministerie over deze zaak op straatis komen te liggen, maar een golf van verontwaardiging was hetgevolg. De commotie gold vooral n argument van Van Walsum. Hijstelde dat een snelle deelname aan een vredesmissie noodzakelijkwas om een einde te maken aan het Srebrenica-syndroom dat Nederlandzichzelf, naar de mening van Van Walsum ten onrechte, hadopgelegd.

In 'Verder met Nederland' stelt Van Walsum teleurgesteld te zijndat alle aandacht zich richtte op zijn uitspraken over Srebrenicaen dat zijn belangrijkste argumenten om te pleiten voor eenNederlandse deelname aan UNAMSIL onderbelicht bleven. Nederland hadnaar de mening van Van Walsum een voorbeeldfunctie kunnenvervullen. Volgens de ambassadeur brengen 'double standards' deVN-solidariteit in gevaar. 'VN-vredesoperaties hebben geen toekomstals er aan de afzijdigheid van de gendustrialiseerde wereld geeneinde komt. Het is een illusie te denken dat VN-operaties blijvendkunnen functioneren volgens een formule waarbij het westen het gelden de derde wereld het bloed fourneert.' De uitzending van soldatenvoor slechts zes maanden naar Eritrea wordt door Van Walsum alsniet meer dan een schaamlap beschouwd.

In interviews beklaagde Van Walsum zich na de controverse overSierra Leone over de Nederlandse hang naar een maatschappelijkdraagvlak voor deelname aan vredesmissies. De VN-ambassadeur steldebovendien dat hij eenvoudigweg het Nederlandse buitenlandbeleiduitvoerde. In nota's van Buitenlandse Zaken en Defensie wordenvredesoperaties in de nieuwe internationale constellatie tot debelangrijkste taak van het Nederlandse leger verheven. Nederlandzou in staat moeten zijn vier vredesoperaties tegelijkertijd tevoeden met een bataljon, zo werd vastgelegd. Van Walsum in 'deVolkskrant': Het is toch niet vreemd dat iemand die namensNederland in de Veiligheidsraad zit voorstelt de eigendoelstellingen waar te maken. In het 'Algemeen Dagblad': Ik heb hettijdens het nemen van besluiten over vredesmissies vaakbuitengewoon gnant gevonden om namens Nederland in deVeiligheidsraad te zitten.

In zijn boek vatte Van Walsum de oorzaak van de wrevel die hijals ambassadeur in New York twee jaar heeft gevoeld jegens deNederlandse politiek kernachtig samen. Volgens hem was vooral deNederlandse nadruk op preventieve diplomatie en wederopbouwhiervoor verantwoordelijk. Nederland schuwde legertaken. 'DeVeiligheidheidsraad is nu eenmaal de politieagent van de VerenigdeNaties. Wie die taak onsmakelijk vindt, moet er niet in gaanzitten."

Xander Bronkhorst

De universiteitsdaglezing van Peter van Walsumis op 31 maart om 10 uur in de Domkerk. Als coreferent zal optredenprof.mr. C. Flinterman. Aanmelden kan tot en met vrijdag op tel2533550. De entree bedraagt 15 gulden inclusief lunch.

Practische toepassingen hebben zijn warmebelangstelling. Maar fysicus Alfons van Blaaderen is vooralaangesteld voor het theoretische onderzoek naar colloiden, oftewelvloeistoffen waarin deeltjes zweven. "We begrijpen nu beter wat ergebeurt als water bevriest."

Stel je rijdt met je auto op een hobbelige weg. De schokkenworden weliswaar opgevangen door je schokdempers, maar omdat diezijn afgestemd op een vlakke weg, vlieg je bij tijd en wijle tochnog de halve auto door. Het zou ideaal zijn als je auto wasuitgerust met slimme schokdempers, die wisten dat zij nu even extrahun best moesten doen.

Dit lijkt misschien 'sciencefiction', maar in feite wordt al eenpaar jaar gexperimenteerd met zulke schokdempers, zegt prof.dr.Alfons van Blaaderen met een glimlach. De clou is dat in de veereen colloidale vloeistof (zie kader) is aangebracht tussen tweeelektroden die voortdurend registreren welke druk door het wegdekop de wielen wordt uitgeoefend. Hoe groter die druk, hoe sterkerhet opgewekte elektrische veld. Dat maakt krachten vrij die ervoorzorgen dat de aanvankelijk vrij door de vloeistof bewegendecolloidale deeltjes kop-staart gaan zitten. De vloeistof in deschokdemper wordt op een hobbelige weg dus stropiger en gaat zichmin of meer als een vaste stof gedragen. Gevolg is dat de spanningin de veer en daarmee dus ook zijn dempende werking groterwordt.

De slimme schokdemper is een van de vele recente vindingen diegebruik maken van de eigenschappen van de snel in populariteittoenemende colloiden. Maar hoewel de natuurkundige wereld delaatste tijd gonst van de nieuwe toepassingen, is Van Blaaderen ineerste instantie naar Utrecht gekomen voor het doen vanfundamenteel onderzoek, zo hield hij de toehoorders van zijn oratietwee weken geleden voor. Het colloidale domein, het gebied waarnatuurkunde, scheikunde, biologie en technologie elkaar ontmoeten,is in de visie van de vorig jaar benoemde fysicus allereerstinteressant omdat het zon bruikbaar model vormt voor processen opatomair en moleculair niveau.

Van Blaaderen: Neem een alledaags verschijnsel als het bevriezenvan water. Je zou denken dat we inmiddels wel weten wat er metH2O-moleculen gebeurt als water bevriest. Maar dat valt tegen.Moleculen zijn zo klein dat we hun gedrag met de huidige technischemogelijkheden nog maar heel gedeeltelijk kunnen volgen. Nu is hetmooie dat colloid-deeltjes zich in veel opzichten exact hetzelfdegedragen als atomen en moleculen. Maar ze zijn wel een keer ofduizend groter en we kunnen ze dus veel gemakkelijker bestuderen.Daardoor vormen ze ideale modelsystemen voor onderzoek naargebeurtenissen in het atomaire en moleculaire bereik.

Speciaal voor dit doel worden in het UtrechtseOrnstein-laboratorium tal van colloid-deeltjes ontworpen metspecifieke eigenschappen. Meestal is glas het hoofdbestanddeel,terwijl in de kern of in een flinterdunne schil eromheen een kleinehoeveelheid van een fluorescerende kleurstof wordt aangebracht. VanBlaaderen: Als we die glasbolletjes in een vloeistof brengen en welaten het zo gevormde colloidale systeem een bepaald procesondergaan, dan kunnen we dankzij de fluorescerentie op elk momenttijdens dat proces de plaats van de glasdeeltjes en daarmee dedriedimensionale structuur van het systeem vastleggen.

Met een speciaal voor dit doel - in Utrecht - ontwikkeldemicroscoop hebben wij zo als eerste groep ter wereld vantienduizenden deeltjes in een colloidaal kristal alle cordinaten indrie dimensies bepaald. Met de technieken waarover we nu beschikkenis het onmogelijk om dezelfde informatie te krijgen over de positievan atomen en moleculen in een gewoon kristal. Maar dankzij deovereenkomst tussen de twee soorten processen begrijpen we nu ookbeter hoe kristallisatie in een moleculair systeem werkt, of metandere woorden wat er gebeurt als water bevriest.

Transistoren

Extra belangrijk voor Utrecht is de verwachting dat hetcolloid-onderzoek meer inzicht zal geven in de manier waaropeiwitten kristalliseren, beklemtoont Van Blaaderen. Het bepalen vande driedimensionale structuur van een eiwit en dat is belangrijkwant juist die structuur bezorgt het eiwit zijn specifiekewerkzaamheid in het lichaam is onmogelijk als we het eiwit niet ingekristalliseerde vorm tot onze beschikking hebben. Op dit momentkunnen medisch biologen een heleboel klassen van eiwitten echternog niet kristalliseren. Als wij hen op basis van inzichten uit onscolloid-onderzoek zouden kunnen helpen met het maken vaneiwit-kristallen, dan zou dat dan zou dat van groot belang zijnvoor het Utrechtse bio-medische onderzoek en daarmee een prachtigvoorbeeld zijn van het nut van interdisciplinaire samenwerking.

Hoewel hij zijn hart heeft verpand aan fundamenteel onderzoek,kan Van Blaaderen voor zijn komst naar Utrecht werkzaam in de Bellresearchlaboratoria van de Amerikaanse telefonie-gigant AT&Tniet ontkennen dat de toepassing blijft trekken. Met enthousiasmespreekt hij over slimme schokdempers en over op colloid-chemiegebaseerde elektronische inkt die het mogelijk moet gaan maken datkrantenlezers hun krantje in de nabije toekomst niet meer op eenbeeldscherm, maar rechtstreeks op een kunststof krantenpaginakunnen downloaden.

Een van de 'hottest items' in de wereld van de colloiden is despeurtocht naar zogeheten fotonische kristallen. Zij vormen deheilige graal van de datacommunicatie, die moeten gaan helpen de nunog naast glasvezels aanwezige elektronica te vervangen door een oplicht gebaseerde technologie. Op dat vlak speelt Utrecht, samen metAmsterdam, een vooraanstaande rol in de wereld.

Van Blaaderen: Cruciaal in de huidige elektronica zijntransistoren, schakelaars voor elektronenstromen die het doorgevenvan elektrische energie reguleren door elektronen met bepaaldegolflengtes de doorgang onmogelijk te maken. Gegeven het snelstijgende gebruik van de glasvezel gaat licht de rol vanelektriciteit in het datatransport overnemen. En dat betekent dusdat er transistoren voor licht zullen moeten komen.

De werking van transistoren berust onder meer op de overeenkomsttussen de afstand van de atomen in het materiaal en de lengte vangolven met een bepaalde energie. Nu heeft licht een veel groteregolflengte. Om daarvoor transistoren te maken, heb je dusmaterialen nodig met een veel grotere afstand tussen de deeltjes,Het zal dan ook niemand verbazen dat colloidale kristallen goedekandidaten blijken te zijn voor de nieuwe generatietransistoren.

Opaal

Van Blaaderen loopt naar een kast en haalt er wat stukjes uitvan een glinsterend gesteente. Kijk, de natuur heeft het ons infeite al voorgedaan. Dit is een stukje opaal, een natuurlijkcolloidaal kristal, waarin licht van bepaalde golflengtes niet doorkan dringen en dus wordt weerkaatst. Vandaar dat het zo fraaischittert. Dat heeft ons gestimuleerd om kristallen te gaan makenmet soortgelijke eigenschappen.

Vorig jaar hebben Canadese onderzoekers voor het eerst eencolloidaal fotonisch kristal gemaakt, waardoor infrarood licht werdteruggekaatst en sindsdien heeft er zich een soort goudkoorts vanmateriaalonderzoekers meester gemaakt, waarbij sprake is van tweescholen die in de race zijn voor de beste aanpak.

Van Blaaderen: De meest gangbare aanpak is die waarbij eenfotonisch kristal met technieken uit de chipstechnologie laag voorlaag wordt opgebouwd. Wij hebben in Utrecht gekozen voor een andereaanpak. Wij drogen onze kristallen en proberen de colloiden viaallerlei trucjes in de goede formatie te krijgen. We rekenendaarbij op het zelforganiserend vermogen van colloiden, zoals datook in opaal zichtbaar is. Ik denk zelf dat onze aanpak het meestveelbelovend is, omdat die veel simpeler is. De conventionelemethode is heel ingewikkeld en heel duur, maar het probleem voorons is wel dat de industrie erachter staat omdat er al een heelmachinepark voor bestaat. In dat opzicht hebben wij eenachterstand, maar toch vind ik het realistisch om te denken dat dekansen op dit moment fiftyfifty liggen. De race is bepaald nog nietgelopen.

Erik Hardeman

Colloiden

Colloidale vloeistoffen zijn vloeistoffen waarin deeltjes zwevenmet een omvang van een micrometer (een duizendste millimeter) totenkele nanometers (een miljoenste millimeter). De deeltjes zijngroot genoeg om licht te verstrooien, waardoor colloidalevloeistoffen er nooit helemaal helder uitzien, maar nog wel zoklein dat ze zich onttrekken aan de zwaartekracht. Vandaar dat eenschep zand in water geen colloidale vloeistof is.

De kleinste colloidale deeltjes zijn eiwitten met een omvang vaneen paar nanometer, de grootste bevinden zich in verf. Anderebekende voorbeelden van colloidale vloeistoffen zijn bloed en melk.Het hoeft bij colloidale systemen overigens niet per se omvloeistoffen te gaan. Ook rookdeeltjes in de lucht enluchtbelletjes in een vloeistof kunnen een colloidaal systeemvormen.