In 2012 moet de Universitaire Bestuursdienst (UB&D) het met 7,7 miljoen euro minder doen dan op dit moment. Als gevolg daarvan zullen de komende drie jaar ruim vijftig fte (voltijd arbeidsplaatsen) in het Bestuursgebouw verdwijnen. Gedwongen ontslagen zijn niet uit te sluiten.

Dat was de kern van de boodschap die scheidend directeur Erwin Vermeulen maandagmiddag meedeelde aan de medewerkers van de Bestuursdienst. In de Megaronzaal in het Educatorium schetste de UB&D-directeur de stand van zaken rond de eind vorig jaar aangekondigde reorganisatie. Werd toen nog hoopvol gemeld dat de herschikking van functies vrijwel geen bezuinigingen met zich mee zou brengen, inmiddels is het financiële perspectief van de UU aanzienlijk somberder geworden.

Om onderwijs en onderzoek zoveel mogelijk te ontzien is aan de UB&D een forse ‘taakstelling’ opgelegd. Vermeulen maakte duidelijk dat al voor het eind van dit jaar een teruggang van vijf à tien fte moet zijn bewerkstelligd. Tot 2012 komt daar nog een tussen de 40 en 45 fte bij. Hoewel de teruggang voor het grootste deel via natuurlijk verloop zal worden bereikt, kon de UB&D-directeur gedwongen ontslagen niet bij voorbaat uitsluiten.
Gevolg van de reorganisatie zal een nieuwe en veel plattere organisatie zijn. De reorganisatie moet in de loop van komend najaar zijn beslag krijgen, waarna de nieuwe UB&D-organisatie op 1 januari van start kan gaan.

Al eerder was duidelijk geworden dat de Plasterk-overheveling (honderd miljoen van de universiteiten naar NWO) en het achterwege blijven van een compensatie voor de nieuwe cao voor Farmacie moeilijk te behappen zou zijn. Desondanks werd nog lange tijd gehoopt dat het departement de financiële problemen via de weg der geleidelijkheid zou kunnen oplossen. Een tekort van vier ton in het eerste kwartaal van 2009 sloeg die hoop de bodem in.

Volgens departementshoofd Ton de Boer is het verkleinen van de vaste staf via een reorganisatie de beste manier om op langere termijn een gezonde financiële toekomst voor het departement te waarborgen. “We hadden er ook voor kunnen kiezen om geen aio’s meer aan te stellen, maar we willen het onderzoek zo veel mogelijk ontzien.”

De Boer hoopt op korte termijn een reorganisatiecommissie samen te stellen, die wat hem betreft nog in juli een concept-reorganisatieplan moet presenteren. “Dat kan zo snel omdat we al langer nadenken over de toekomst.” Hij verwacht dat de nieuwe organisatie begin 2010 van start kan gaan. De medewerkers zijn via een brief op de hoogte gesteld.

UU moet 30,5 miljoen euro bezuinigen

De verontrustende prognoses staan in de kaderbrief die het college van bestuur heeft opgesteld. Normaal gesproken verschijnt in juni een kadernota met daarin de financiële randvoorwaarden voor de komende drie jaar. Gezien de geconstateerde tekorten en de onzekerheid over de toekomstige bijdragen vanuit Den Haag, besloot het universiteitsbestuur dit jaar alleen de kaders voor de begroting van 2010 aan te geven. Voor de twee daaropvolgende jaren worden slechts indicatieve cijfers aangegeven.

De universiteit heeft berekend dat volgend jaar een kostenreductie van bijna 17 miljoen euro noodzakelijk is. Vooralsnog is de schatting dat de lasten in 2012 met meer dan 30 miljoen, ruim zes procent van de rijksbijdrage, moeten zijn teruggebracht.

Vooral de faculteiten REBO, Bètawetenschappen en Geowetenschappen worden getroffen. Centrale onderdelen als de Bestuursdienst (UB&D) en de bibliotheek worden relatief nog zwaarder belast. Deze week werd bekend dat de opgelegde bezuiniging bij de UB&D leiden tot een verlies van 52 voltijdsbanen.

De problematische situatie wordt volgens het college van bestuur vooral veroorzaakt door de kredietcrisis. In de kaderbrief wordt rekening gehouden met een daling van de rijksbijdrage van één procent in 2010 en twee procent in 2011 en 2012. Ook de overheveling van 100 miljoen euro basisfinanciering naar NWO (waarvan 13,3 miljoen ’van de UU’ was) en de nog steeds oplopende huisvestingslasten drukken op de cijfers.

De komende weken wil het college van bestuur samen met decanen gaan onderzoeken welke maatregelen tot de benodigde besparingen kunnen leiden. “De tekorten voor de komend jaren zijn dermate groot dat meer strategische keuzes noodzakelijk zijn”, schrijft het universiteitsbestuur in zijn kaderbrief. Elders op deze pagina’s stellen decanen voor een onmogelijke opgave te staan. Vooral het dure huisvestingsprogramma van de UU wordt gehekeld.

Mogelijk zal naar aanleiding van deze gesprekken ook het nieuwe ambitieuze Strategisch Plan van de universiteit worden bijgesteld. Na Prinsjesdag moet er voldoende informatie zijn om alsnog de beleidskaders voor de begrotingen van 2011 en 2012 vast te stellen.

Bètawetenschappen: ‘Molensteen’

“Onze faculteit moet volgend jaar vijf miljoen euro bezuinigen en in 2012 zelfs bijna negen miljoen”, zegt decaan Alfred Bliek van Bètawetenschappen. “Sorry, maar dat is voor ons niet te behappen.

“Een belangrijke oorzaak is de voortdurend stijgende huisvestingslasten. De universiteit heeft een ambitieus vijftienjarenplan voor de huisvesting opgesteld, maar het in stand houden van het gebouwenpark vergt veel meer middelen dan lange tijd werd gedacht. Daar heeft geen enkele faculteit in zijn begroting rekening mee kunnen houden. Nu het kostenplaatje duidelijk is geworden zitten we met een fors probleem. Voor mijn faculteit tendeert de huisvestingslast naar 30-35 procent van de facultaire eerste-geldstroom-begroting. Dat is een ondraaglijke molensteen. En dan kun je dat probleem wel over de schutting van de faculteiten gooien, zoals het college nu lijkt te doen, maar gevolg is dat onderwijs en onderzoek de dupe worden. Het is duidelijk dat de rek aan die kant er volledig uit is. Mijn mening is dat een probleem dat wordt veroorzaakt door de huisvesting ook in essentie daar moet worden opgelost.

“Of dat nog mogelijk is? Ik denk het wel. In De Uithof hebben we te maken met een excessief aantal gebouwen en gebouwtjes, je hoeft de plattegrond maar te bekijken en je constateert dat van efficiënte huisvesting geen sprake is. Daarvoor krijgen we nu de rekening gepresenteerd. Een deel van de gebouwen wordt weinig effectief benut, deels door de wijze waarop ze gebouwd zijn, deels doordat er leegstand is. De exploitatie van die gebouwen is bovendien excessief duur vanwege de ouderdom – energiekosten - en de kosten voor bewaking en portiers. In de Noordwesthoek doet zich dit probleem ook voor, zie bijvoorbeeld het Catharina Bleekergebouw en het Van der Graaff laboratorium. Die gebouwen drukken hard op onze begroting en ik denk dat we er best een paar kunnen sluiten. Dat scheelt niet alleen in de exploitatie, je bespaart zo ook op de toekomstige kosten van renovatie. Op dit ogenblik zijn we scenario’s aan het uitwerken om te zien wat er zou moeten gebeuren. Ik ga dit de komende weken zeker met het college van bestuur bespreken.”

EH

Rebo-faculteit: ‘Draconisch’

“Een gigantische klap.” Dat is de reactie van Rebo-decaan Henk Kummeling op de aankondiging dat zijn faculteit over drie jaar 5,4 miljoen euro minder mag uitgeven. “Je praat dan over een zevende van ons budget. Het is dus volstrekt ondenkbaar dat we een dergelijke korting kunnen opbrengen door nog zuiniger te worden dan we nu al zijn. Het miljoen dat we volgend jaar abrupt moeten bezuinigen zal zeker niet op deze korte termijn te vinden zijn, en in 2011 en 2012 worden de teugels zo draconisch strak aangetrokken dat we geen enkele ruimte meer hebben om te manoeuvreren.

“Het grootste probleem is de huisvesting, maar daarnaast heb ik het gevoel dat de Raad van Toezicht wel erg strenge eisen stelt aan de solvabiliteit van de UU, of anders gezegd aan ons vermogen om onze schulden te kunnen blijven betalen. Gezien de waarde van ons gebouwenbezit zouden we best wat meer op de kapitaalmarkt kunnen lenen dan we op dit moment doen. Daar moeten we het de komende maanden echt nog eens goed over hebben.”

Vereerd?

“Jazeker. Ik kende het initiatief aanvankelijk niet. Maar toen ik hoorde dat de prijs vanuit de studenteninspraak kwam, vond ik dat een mooie gedachte. Ik heb wel hart voor de universitaire democratie.”

U vindt zelfs dat de opleidingscommissie brutaler mag zijn …

“Het kan inderdaad wat kritischer. Voor studenten is die commissie de enige plek waar ze formeel iets te zeggen hebben over hun opleiding. Als je vindt dat een opleidingsdirecteur verkeerde keuzes maakt, moet je dat daar laten blijken. Dat komt de kwaliteit van de opleiding ten goede. Deze prijs zie ik ook graag als een stimulans voor dat dualisme.”

Wat moet een goede opleidingsdirecteur in huis hebben?

“Ik denk dat een goede balans tussen luisteren en een koers uitzetten het belangrijkst is. Het is soms best lastig om die twee zaken te wegen. Zo stuitte dit jaar het plan om alleen voor het eerste jaar van Nederlands een semestersysteem in te voeren op veel verzet van docenten die niet met twee verschillende roosters wilden werken. Uiteindelijk ben ik op mijn schreden teruggekeerd.”

Neemt de universiteit de inspraak van studenten eigenlijk wel serieus?

“Dat denk ik zeker. Het ontbreekt deze universiteit naar mijn mening alleen aan een goed digitaal instrument waarmee we cursussen kunnen evalueren. Nu hebben we te maken met applicaties die ergerlijke foutmeldingen geven of vergeten reminders te sturen. De respons van studenten is mede daardoor vaak erg laag. Dus als ik om een cadeautje zou mogen vragen … ”

LinQ deelt u nu een voorbeeldfunctie toe. Terecht?

“Ach, ik denk dat er wel meer rolmodellen binnen de universiteit rondlopen. Zelf kijk ik op tegen de opleidingsdirecteur van Diergeneeskunde. Bij die opleiding is de kwaliteitszorg voor het onderwijs en de toetsing erg goed geregeld. Daar kan ik op mijn beurt nog wat van leren.”

”Mijn nieuws komt uit Duckstad: Donald Duck, de beroemdste inwoner, is 75 jaar oud geworden. In mijn boekenkast is zeker een meter gereserveerd voor de strips over de jarige eend: ik heb alle stripboeken.

“In oktober 1952 verscheen het eerste weekblad van Donald Duck in Nederland. Daar werden er toen twee- of driehonderdduizend gratis van verspreid, ik heb er toen ook één weten te bemachtigen. Die heb ik nog steeds, die allereerste. In het midden van het blad stond een puzzel. Wie de oplossing van de puzzel opstuurde, maakte kans op een Donald Duck-polshorloge. Natuurlijk heb ik meegedaan, maar ik ben helaas niet in de prijzen gevallen.

“Die eerste uitgave, dat was wat! De oorlog was net achter de rug en er was gewoonweg niet veel voor de jeugd. We mochten thuis meteen een abonnement. Die Donald Ducks werden door ons helemaal versleten en er werd om geknokt wie ‘m het eerst mocht lezen. We wachtten meestal niet eens tot ie in de bus viel: we wisten waar de bezorger woonde, Spijker heette die jongen. Gingen we op de dag dat ie de bladen rondbracht alvast naar zijn huis om het blad zelf op te halen.

“Ik zal binnenkort genoeg tijd hebben om al die strips weer eens te lezen. 25 juni ga ik met prepensioen. Ik zal nog wel bezig blijven met elektronica: thuis een beetje klussen aan tv’s en dvd’s. En vliegtuigen bouwen: ik doe graag aan modelbouw. Ja, en lezen dus, in boeken over elektronica en in strips. Ik denk dat ik zo’n 1400 stripboeken heb staan. Van alles wat: Suske en Wiske, Kuifje, Buck Danny, dat is een strip over vliegeniers. Maar van Donald Duck heb ik het meest. Er ligt nu, naar aanleiding van zijn verjaardag, een speciale uitgave - een glossy - van hem in de winkel. Die zal ik zeker aan mijn verzameling toevoegen.”

Het was een merkwaardige bijeenkomst, de door de jubilerende Utrechtse Biologen Vereniging georganiseerde avond over het hoger onderwijsbeleid. Eindelijk dachten de studenten de kans te krijgen om de minister ter verantwoording te roepen voor de hopeloos tekort schietende financiering van het hoger onderwijs, maar de als altijd minzame Plasterk liet de kritiek onaangedaan over zich heen komen en zette en passant een paar misverstanden recht. “Dat onderwijs bij dit kabinet een ondergeschoven kindje is, is aantoonbaar onjuist. Bij de start van dit kabinet is 7 miljard extra uitgetrokken, waarvan 3,2 miljard voor OCW.”

Plasterk gaf decaan Bliek van Bètawetenschappen gelijk dat de kenniseconomie wel een zetje in de rug kan gebruiken. “Daarom presenteren wij met Prinsjesdag een lange termijn groeipad voor de kennissector. Natuurlijk, binnen het Innovatieplatform zijn we het er snel over eens dat er eigenlijk meer geld in de kenniseconomie gestopt moet worden, maar zo zal elke minister zijn of haar wensen hebben. In het regeerakkoord zijn duidelijke afspraken gemaakt en daar houd ik mij aan. Het zou een mooie boel worden als ik nu opeens ging zeggen dat onderwijs meer geld moet krijgen.”

Even schoot de minister uit zijn slof. Dat was toen collegevoorzitter Yvonne van Rooy hem voor de voeten wierp dat de bekostiging per student in Nederland al jaren daalt, in weerwil van wat de universiteiten bij de start van de bama was toegezegd. “Vergelijk dat eens met Duitsland, waar de overheid 18 miljard in het hoger onderwijs steekt.”

Die kritiek beviel Plasterk niet erg. “Ik vind dit een beetje gemakkelijk scoren, Yvonne, en het klopt ook niet wat je over de bama zegt. Destijds is door de universiteiten een herverdeling van het onderwijsbudget afgesproken. De Vereniging van Samenwerkende Universiteiten heeft daar zijn handtekening onder gezet, net trouwens als onder de overheveling van honderd miljoen naar NWO. Ik vind het misplaatst als lokale bestuurders die een bezuiniging moeten verdedigen, daar dan later over gaan klagen.” Dat de minister gemakshalve voorbij ging aan het feit dat er door de stijgende studentenaantallen wel degelijk sprake is van een lager bedrag per student, bleef in de rommelige discussie verder onbesproken.

Naar het Malieveld

Van Rooy had ook verder geen gemakkelijke avond. Voordat de minister arriveerde kreeg zij het aan de stok met de studenten van het comité ROUW. Die hadden haar om steun gevraagd voor hun demonstratie in Den Haag van aanstaande maandag, maar volgens de collegevoorzitter was de actie daarvoor te kleinschalig. “Ik heb jullie geadviseerd om een brede actie op touw te zetten, met de LSVb en het ISO. Er zijn 300.000 studenten in Nederland, dan moet je daar maandag niet met een handjevol staan. Ik heb lang genoeg in de politiek gezeten om te weten dat je een effectieve strategie moet volgen en niet alleen je spierballen moet laten zien, hoe sympathiek ik jullie actie ook vind.”

Dat leek SP-kamerlid Jasper van Dijk het ideale moment voor een fraai staaltje demagogie: “Maar mevrouw Van Rooy, als u zo redeneert, gebeurt er nooit iets. U heeft net een prachtig pleidooi gehouden voor beter hoger onderwijs. Deze studenten staan aan uw zijde. Wat let u om op zijn minst hun manifest te ondertekenen?” Applaus uit de zaal. “Ik begrijp u niet”, riep een wanhopige student. “U heeft ons gezegd dat we steun moesten zoeken bij ISO en LSVb. Dat hebben we gedaan en nu is het weer niet goed. Wat moeten we nu nog doen om uw handtekening te krijgen?”

Maar Van Rooy hield voet bij stuk. “Ik vind het fantastisch dat jullie opkomen voor het onderwijs, maar het gaat er niet alleen om een actie te entameren, het gaat erom resultaat te boeken.” Ineke Roeling van Rouw besloot het onvermijdelijke te accepteren. “Laat mij u dan nu uitnodigen om er in september, vlak voor Prinsjesdag, wél te staan, samen met de LSVb, samen met het ISO.” Die uitdaging kon Van Rooy moeilijk negeren. “Ik ben consequent. Als jullie in september tot een echt gezamenlijke aanpak komen, dan zul je de VSNU en dus ook alle universiteiten aan je zijde vinden.” “Daar houden we u aan”, klonk het strijdlustig uit de zaal.

De studentenvereniging UVSV laat er geen misverstand over bestaan: dit jaar bestaan ze 110 jaar en alles wordt uit de kast gehaald om dit aan de man te brengen. Niet alleen worden hele UVSV-studentenhuizen in de lustrumkleuren paars en wit geverfd, de studentes hielden 4 juni ook een echte modeshow op de club. Op de catwalk zagen de UVSV’ers eigen leden paars en witte kleren showen. Zien hoe de vrouwen van de vereniging heupwiegen? Check: www.ublad.nl/video

Re-registration with the University

Non-EU/EEA students who also need to apply for an extension of their residence permit can ask for their re-registration to be processed with priority. Please hand the form in at the Student Services desk and let them know you need proof of enrolment for the IND.

Residence permit extensions

The International Office would like to remind all non-EU/EEA students who are continuing their studies next year that they need to apply for an extension of their residence permit.

For instructions and forms, please visit www.uu.nl/visa > Extension of the residence permit. Some students may receive a form in the mail from the IND. However, this form is in Dutch, so you may want to use the one available on our website instead.

Get vaccinated at the Uithof

Going abroad on business? Taking a holiday in Egypt or Turkey? Don’t take any unnecessary health risks. KLM Travel Clinic in the Bestuursgebouw at the Uithof has a special department where students and employees can go for vaccinations, health advice, travel necessities and advice on hygiene, food- and water use and sun burn prevention.

Vaccines are in stock and can be administered straight away. Prescriptions for malaria profylaxis and (medical) care necessities are directly obtainable. Think, for instance, of anti-mosquito gear, impregnated mosquito nets, tick extractors and wound treatment kits.

KLM Travel Clinic is part of KLM Health Services, which has provided occupational health and safety services to Utrecht University since 2007. The travel information given is in accordance with the guidelines of the LCR, Landelijk Coordinatiecentrum reizigers advisering (National Coordination Centre for Travelers Health Advice).

For consultations, information and fees, phone 030-2532666 or 035 6880300, or visit www.klmtravelclinic.nl

Coming up

19 June: Final Party ESN. Party one last time with all the wonderful people you met during your stay in Utrecht. From 11 p.m. till the early hours of Saturday morning, at Dock 154 (Oudegracht a/d Werf 154). Tickets are 3 Euros if bought in advance and 4 Euros at the door. If you don't have a ticket yet, please make sure you arrive before 1.30 am; after that tickets will no longer be on sale.

Licht op seks

Vaccin tegen HIV

Verschillende in het lichaam aanwezige antistoffen kunnen een effectieve bescherming bieden tegen een infectie met het HIV-virus dat aids veroorzaakt. Dat blijkt uit het onderzoek waarop Ann Jones Hessell deze week in Utrecht promoveerde. Antistoffen zijn eiwitten die een belangrijke rol spelen in de bescherming van het lichaam tegen bacteriën en virussen. Van een aantal van deze stoffen was weliswaar al bekend dat ze het HIV-virus kunnen neutraliseren, maar Hessell ontdekte in haar onderzoek naar vier antistoffen dat voor een effectieve bescherming tegen besmetting met het virus veel lagere concentraties volstaan dan tot nu toe werd aangenomen. Dat is van belang omdat het gaat om concentraties die door een vaccin opgewekt kunnen worden. Haar studies geven dan ook aanleiding tot optimisme over de kansen op de ontwikkeling van een effectief vaccin tegen HIV, aldus Hessell.

Grote glazen

Proefpersonen bij wie op een computerscherm de woorden ‘drinken’ of ‘dorst’ worden ‘geprimed’, dat wil zeggen dat de woorden zo kort opflitsen dat ze niet bewust worden waargenomen, zijn niet alleen meer gemotiveerd om water te drinken, ze schatten een foto van een glas water ook groter in dan andere proefpersonen. Het verschil kan oplopen tot vier centimeter als de eerste groep ook nog meer dorst heeft. Dat ontdekte Martijn Veltkamp tijdens zijn promotieonderzoek naar de invloed van onbewust aangeboden prikkels. Dat mensen door onbewust aangeboden prikkels tot gedrag gemotiveerd kunnen worden, was al langer bekend. Opmerkelijker is dat het onderzoek aantoont dat de manier waarop wij de wereld waarnemen in dienst staat van de doelen die wij nastreven, zelfs al zijn wij ons niet bewust van hun oorsprong.

Het immuunsysteem is het complex van stoffen dat het lichaam beschermt tegen indringers. Eén van de oudste onderdelen ervan is het complementsysteem. Dat bestaat uit een dertigtal eiwitten die een kettingreactie in gang zetten met als doel om bacteriën en door virussen aangetaste cellen te doden. Het complementsysteem werkt echter niet feilloos; het kan op hol slaan en valt dan ook gezonde cellen aan. Gevolg zijn auto-immuunziekten zoals reuma en multiple sclerose.

Om de structuur en de werking van de eiwitten in het complementsysteem tot in detail te kunnen bestuderen zochten chemici Jin Wu en Piet Gros naar een mogelijkheid om de kettingreactie stop te zetten, precies op het moment waarop een cel wordt voorzien van het label ‘schadelijk, moet uit de weg worden geruimd’.

Zij kregen daarbij hulp uit onverwachte hoek. UMC-immunologen Suzanne Rooijakkers en Jos van Strijp konden hen namelijk uit de doeken doen dat de bacterie Staphylococcus aureus voor dit doel een truc heeft bedacht. De bacterie gebruikt het eiwit SCIN om de kettingreactie op het bedoelde moment te verstoren. Zo voorkomt hij dat het immuunsysteem de boodschap krijgt om hem uit de weg te ruimen.

Met behulp van SCIN konden nu ook Wu en Gros de reactie op het gewenste moment stopzetten. Dat gaf hen de mogelijkheid om de structuur van de onderdelen van het complementsysteem op dat cruciale moment van de reactie in kaart te brengen. Bovendien werd duidelijk hoe SCIN precies te werk gaat. Volgens de Utrechtse onderzoekers is er sprake van een doorbraak in het onderzoek naar de werking van het immuunsysteem. Hun ontdekking werd op 7 juni gepubliceerd in het vooraanstaande tijdschrift Nature Immunology.