Donderdagavond 30 oktober kreeg Kurk, bestaande uit de rechtenstudenten Menno Ploeg, Clemens Lokin en Duco van Lanschot, bij monde van juryvoorzitter Arno Gelder de plek toebedeeld. De finale vindt vanavond, vrijdagavond 31 oktober, plaats in de Groninger Stadsschouwburg.

De UU-studenten nemen het in de finale op tegen de Zaandammer Rayen G. Panday en, de eveneens uit Utrecht afkomstige HKU-student, Herman Otten. Over het optreden in de halve finale was Duco zeer te spreken: “Het ging goed. Heel goed. En dat terwijl we een dag voor de halve finale nog wat hebben omgegooid in onze show.”

Tegen middernacht zal bekend zijn wie in de voetsporen treedt van voormalige winnaars als Theo Maassen en Jochem Myjer.

RvV

Dat meldt het Eindhovense universiteitsblad Cursor. Goed Rekenonderwijs is vorige maand opgericht en verzet zich tegen het zogenaamde “realistisch rekenen” in het basisonderwijs. De stichting wordt gesteund door hoogleraren van naam, zoals de Leidse sterrenkundige Vincent Icke en de Utrechtse Nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft.

Bij realistisch rekenen worden sommen verpakt in verhaaltjes en moeten leerlingen vooral begrijpen waarom ze een bepaalde rekenmethode kiezen. Uit onderzoek zou blijken dat scholieren sinds de invoering van de methode minder goed scoren op basisvaardigheden zoals vermenigvuldigen en staartdelen. Realistisch rekenen wordt bovendien gezien als oorzaak van het slechte rekenniveau van de huidige generatie pabo-studenten.

Maar voorstanders verzetten zich tegen de negatieve beeldvorming. Die “kan leiden tot ondoordachte veranderingen in het rekenonderwijs”, aldus achttien hoogleraren deze week in een opinieartikel in NRC Handelsblad. Nederlandse scholieren scoren juist goed op rekenvaardigheden, stelt één van hen, de Eindhovense hoogleraar Koeno Gravemeijer in Cursor. Maar om met realistisch rekenen uit de voeten te kunnen, moeten docenten wel worden bijgeschoold. “Daarvoor was nooit geld, maar nu stelt het ministerie wel geld beschikbaar om de klok terug te draaien.”

Gravemeijer werkte bij het Freudenthal Instituut — onderdeel van de Universiteit Utrecht — mee aan de ontwikkeling van realistisch rekenen en plaatst vraagtekens bij de financiële steun aan de stichting Goed Rekenonderwijs.

HOP

De beurs voor promovendi staat niet gelijk aan een normaal salaris, maar er moet wel inkomstenbelasting over worden betaald. Bovendien moeten bursalen een inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet van 4,4 procent betalen. Daar tegenover staat bijvoorbeeld geen eindejaarsuitkering of vakantiegeld. Bij herhaling heeft bestuurder Marieke van den Berg van Abvakabo-FNV de RUG laten weten dat er geen rechtsgrond bestaat voor het bursalenstelsel, en dat het in strijd is met het Europees handvest voor onderzoekers.

Toch zegt een woordvoerder van de Rijksuniversiteit Groningen desgevraagd dat zijn instelling de zaak met vertrouwen tegemoet ziet. “Onze bursalen zijn geen werknemers. Ze geven geen les, maar leren een vak.” De vergelijking met een rechtszaak die de Universiteit van Amsterdam in 2006 verloor, zou daarom mank gaan.

Marieke van den Berg bestrijdt dit. “We hebben enquêtes gehouden onder Groningse bursalen en zijn tot de conclusie gekomen dat er wel degelijk sprake is van arbeid. Bursalen geven les, maken afspraken met hun afdeling over vakantiedagen en doen hun werk in een traditionele gezagsverhouding. De RUG doet haar uiterste best dat onduidelijk te houden, maar dankzij de informatie van de werkvloer hebben we een sterke casus.”

In februari deed de vakbond nog een poging om minister Plasterk aan zijn zijde te krijgen. Die liet toen weten geen voorstander te zijn van het bursalensysteem, maar voegde er aan toe dat arbeidsvoorwaarden en personeelsbeleid een zaak zijn van de sociale partners.

HOP

Volgens berekeningen van de verenigingen levert alleen al de kapitaalinjectie van tien miljard euro in ING het rijk in 2009 zo’n 425 miljoen euro op.

Met dat geld kan het “fundament van onze economie worden verstevigd door het hoger onderwijs en onderzoek een impuls te geven”, schrijven voorzitters Noorda (VSNU) en Terpstra (HBO-raad) aan het kabinet. Dat zou betekenen dat “Nederland de kredietcrisis niet alleen doorstaat, maar er bovendien sterker uitkomt”.

HOP

Blijham heeft na 10 jaar voorzitterschap deze functie op eigen initiatief neergelegd. Miedema wordt, behalve decaan, vice voorzitter van de Raad van Bestuur.

Immunoloog Miedema (1954) studeerde aan de Rijksuniversiteit Groningen en was nadien onder meer verbonden aan het Centraal Laboratorium van de Bloedtransfunsiedienst. Hij werrkt sedert 2004 in Utrecht, als AIDS-specialist en als voorzitter van de Divisie Laboratoria en Apotheek van het UMCU..

AH

“De jury stond dit jaar voor een extreem moeilijke taak”, schrijft de Vereniging tegen de Kwakzalverij, “omdat zij moest kiezen tussen twee vrijwel gelijkwaardige kandidaten, de NCRV en de rector magnificus van de Vrije Universiteit, Lex Bouter.”

De NCRV heeft nipt gewonnen. Die omroep heeft het programma Uitgedokterd?! op de buis gebracht, waarin patiënten worden gevolgd die zijn uitbehandeld in “het reguliere medische circuit” en hun heil gaan zoeken bij de alternatieve genezers. De makers geven valse hoop, vindt de jury. Het grote bereik van het tv-programma gaf uiteindelijk de doorslag.

Epidemioloog Lex Bouter heeft metaonderzoek gedaan naar het nut van acupunctuur bij IVF-behandelingen en trad op als paranimf bij de promotie van een acupuncturist. Ook zou hij alternatieve geneeswijzen op de VU niets in de weg leggen. “Een man met twee gezichten, die de alternatieve geneeskunde bijna even serieus neemt als de reguliere”, aldus de jury. “Doctor Jekyll én mister Hyde: zoiets is leuk in de literatuur, maar in geneeskunde en wetenschap dient men met één mond te spreken.”

De Vrije Universiteit liet eerder weten “bijzonder verbaasd” te zijn over de nominatie. In een persbericht noemde ze Bouter een vooraanstaand en zeer ervaren methodoloog, en een krachtig pleitbezorger van ‘evidence-based medicine’, ook als het om acupunctuur gaat. Juist met dergelijk onderzoek kan kwakzalverij aan de kaak worden gesteld, meent de rector, die zo’n vijfhonderd publicaties op zijn naam heeft staan.

HOP

De vrouwenuniversiteit is “een mijlpaal in de geschiedenis van ons koninkrijk”, aldus de Saudische minister van Financiën. Ook nu kunnen vrouwen in Saudi-Arabie naar de universiteit, maar elk jaar zijn er meer inschrijvingen dan plaatsen. Het plan voor de speciale vrouwenuniversiteit bestaat daarom al jaren, maar kwam in het streng islamitische land tot dusver niet van de grond.

De Prinses-Noura-universiteit zal zich specifiek richten op opleidingen die vrouwen in Saudi-Arabië eigenlijk niet mogen volgen wanneer er ook mannen rondlopen, zoals geneeskunde, tandheelkunde en verpleging, meldt de Engelstalige internetkrant Arab News. Aan vrouwelijke artsen en verpleegkundigen is in Saudi-Arabië grote behoefte.

De verwachting is dat de nieuwe universiteit de doorstroom van vrouwen naar de arbeidsmarkt zal bevorderen. Afgestudeerde meisjes vinden nu meestal geen baan, omdat ze in het openbaar niet in contact mogen komen met mannen.

Dat moet anders, is de consensus. Progressieve commentatoren bepleiten om mannen en vrouwen vaker gezamenlijk te laten studeren en werken. Anderen willen de segregatie juist uitbreiden: meer banen en opleidingen speciaal voor vrouwen. Met de opening van de Prinses Noura-universiteit kiest de regering voor het laatste.

HOP

Wageningen en TNO gaan samen het Kenniscentrum Innovatieve Toxicologie oprichten. “Ik hoop dat het centrum genoeg geld krijgt om een deel van de oplossing uit te werken”, reageert Ouwehand. "Mogelijk kunnen we met dit soort intiatieven dierproeven uiteindelijk helemaal afschaffen. Alternatieve testmethodes geven vaak preciezere uitkomsten dan dierproeven, dus het zoeken ernaar is niet alleen in het belang van het dier: ook de mens wordt er beter van.”

Er komt steeds meer aandacht voor alternatieven voor dierproeven. In Nijmegen is het 3R Research Centre opgericht, dat onderzoekers helpt om alternatieven voor dierproeven te vinden: soms zijn die alternatieven er al, maar weten de betrokken onderzoekers dat niet. Verder is recent het programma Assuring Safety without Animal Testing bij Senternovum ondergebracht.

“Dierenleed is maatschappelijk steeds minder aanvaardbaar”, vindt ook het kabinet. In de eerste helft van 2009 organiseert het ministerie van VWS een conferentie over de alternatieven voor dierproeven.

HOP

Het AUC is een gezamenlijk project van de UvA en de Vrije Universiteit (VU). Begin deze maand raakte de oprichting in een impasse toen de Centrale studentenraad van de UvA tegen het plan stemde: zij eiste meer inspraak voor studenten. Die is nu gegarandeerd.

In het managementteam van het AUC wordt een student toegevoegd die in direct contact staan met AUC-decaan Marijk van der Wende. Hij heeft geen instemmingsrecht, maar zal naar verwachting wel invloed kunnen uitoefenen. Bovendien zal de directie straks regelmatig overleg voeren met de AUC-studentenraad.

HOP

Dhonukshe, die werkzaam is in de groep van Spinozawinnaar Ben Scheres, deed zijn ontdekking tijdens experimenten met het hormoon auxine. Deze stof speelt onder meer een belangrijke rol bij de vorming van plantenwortels uit stamcellen. Om zijn taak te kunnen uitoefenen moet de auxine, die hoofdzakelijk wordt gevormd in jonge bladeren, door de plant heen naar de wortels worden getransporteerd.

Tijdens zijn onderzoek, dat hij deels in Utrecht en deels aan de Universiteit van Gent uitvoerde, ontdekte Dhonukshe welke genen en eiwitten er verantwoordelijk voor zijn dat het transport van de auxine door de plantencellen soepel verloopt. Toen hij zo'n 'moleculaire schakelaar' uitzette, bleek het transport van auxine, zoals verwacht, sterk af te nemen. In plaats daarvan hoopte het zich op op de plekken waar het gevormd wordt. Op die plaatsen, waar normaal bladeren ontstaan, zag de Utrechtse post-doc nu wortels groeien.

Volgens Dhonukshe, die zijn ontdekking afgelopen weekend publiceerde in een Advance Online Publication van het tijdschrift Nature, is hiermee een belangrijke stap gezet in de richting van het gericht beïnvloeden van de architectuur van planten. Het lijkt nu mogelijk te zijn geworden om in de toekomst bijvoorbeeld de vertakkingen van wortels en scheuten van een plant te sturen of om vruchten op een bepaalde plaats van de plant te laten groeien. Op die manier zou de opbrengst van landbouwgewassen verhoogd kunnen worden, waardoor een efficiënter gebruik van landbouwgronden mogelijk wordt.