Bij de opening van het academisch jaar van de Universiteit van Amsterdam maakte hij duidelijk dat het hem menens is. Plasterk wil dat de overgang van bachelor- naar masteropleiding een belangrijk moment wordt waarop studenten nadenken over hun toekomst. “Ga je door met een masteropleiding in dezelfde richting als je bachelor, of ga je in een andere studierichting verder? Of heb je wel genoeg geleerd en wil je gaan werken?” Om daar meteen aan toe te voegen dat hij studenten die hun bachelordiploma hebben gehaald niet van de universiteit wil jagen. “Integendeel”.

De sociaal-democratische bewindsman betoonde zich aanhanger van de traditionele bestuuropvattingen van zijn christelijke medebewindslieden. Hij wil zich dienstbaar opstellen en niet de minister zijn die de universiteiten “eventjes komt vertellen wat voor moois hij heeft bedacht”. “En dan ga ik uit van subsidiariteit: leg iets zo laag in de organisatie als kan, en leg het zo hoog als het moet. Dat is mijn uitgangspunt, maar dat betekent niet dat ik niets hoef te doen. Er zijn wel degelijk zaken die ik als minister moet aanpakken.”

Als voorbeeld noemde hij de selectie en differentiatie in het hoger onderwijs. Hij zei daar graag mee verder te willen, op voorwaarde dat een universiteit of hogeschool onverminderd toegankelijk blijft met een schooldiploma. Hij herhaalde nog eens wat hij dit voorjaar al had aangekondigd, dat opleidingen met een numerus fixus voortaan zelf mogen weten hoeveel eerstejaars ze ‘decentraal’ – dus zelf – selecteren. En hij waarschuwde dat de instellingen geen hoge financiële drempels moeten opwerpen.

Oneens is hij het met het pleidooi van collegevoorzitter Karel van der Toorn van de Universiteit en Hogeschool van Amsterdam. Die pleitte in zijn speech voor meer private investeringen in dure topopleidingen, door het bedrijfsleven, maar ook door studenten zelf. Plasterk: “Wat krijg je nu als je die student meer laat betalen voor de studie? Waarschijnlijk gaat die nog meer bijbaantjes nemen die niets met zijn studie te maken hebben. Terwijl je de student die bereid is meer te investeren eigenlijk zou moeten belonen, ga je hem meer geld vragen. Ik ben een voorstander van marktwerking, maar alleen als die marktwerking werkt.”

HOP

De aanscherping van de benoemingsprocedure van hoogleraren was een van de vernieuwingen die Stoof aankondigde in zijn eerste rede ter gelegenheid van de opening van het Academisch Jaar. De rede van de vorig jaar aangetreden rector stond vooral in het teken van het streven naar een verdere verhoging van de kwaliteit van onderwijs en onderzoek.

Utrecht staat weliswaar vrijwel altijd in de bovenste regionen en vaak op de eerste plaats van de rankings die regelmatig langskomen, aldus de rector, “maar toch denk ik dat het nog beter kan en eigenlijk ook beter moet. Hoogleraren zijn, zoals wij weten, de sleutelfiguren op een universiteit. Het benoemingsbeleid van hoogleraren is dan ook bij uitstek een instrument dat kwaliteitsbepalend is voor onderwijs en onderzoek. Dit instrument kan verder aangescherpt worden.”

Op onderwijsgebied bevatte de eerste grote rede van de rector weinig nieuws. Hij benadrukte opnieuw dat er meer ruimte moet komen voor talentbeleid en dat moet worden gestreefd naar hogere bachelor rendementen. Met een rendement van 57% na vier jaar steekt de UU weliswaar met kop en schouders uit boven de landelijke collega’s, die niet verder komen dan gemiddeld 37%, maar de rector sprak de ambitie uit om dat percentage in Utrecht de komende tijd met gerichte maatregelen naar 70 te tillen.”

Om de kwaliteit van het Utrechtse onderzoek verder te verhogen gaat het college van bestuur nadrukkelijk gebruik maken van zogeheten bibliometrische analyses, kondigde Stoof aan. In die analyses wordt de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek bepaald aan de hand van het aantal malen dat een publicatie van een onderzoeker in een internationaal toptijdschrift wordt geciteerd. Hoewel lang niet alle onderzoekers overtuigd zijn van de waarde, sprak Stoof nadrukkelijk zijn vertrouwen in uit in dit instrument “dat, mits met de nodige voorzichtigheid gehanteerd, als de beste kwaliteitsparameter wordt beschouwd die we op dit moment hebben.”

Met deze en andere vormen van interne kwaliteitscontrole hoopt de rector een halt toe te roepen aan wat hij geërgerd het geld- en tijdverslindende systeem van visitaties noemde. “Onze overheid verlangt van ons dat er continu zeer veel duur betaalde visitatiecommissies met internationale experts in het hele land bezig zijn om op basis van extreem uitgebreide en gedetailleerde zelf-evaluatie rapporten de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek door te lichten", aldus de rector in de Domkerk. "Laten we de tijd en energie van onze goede onderzoekers niet verspillen met dergelijke uitgebreide evaluatieprotocollen door op deze manier voor derden werkgelegenheidsprojecten te creëren."

EH

Het was voor het eerst dat in Utrecht naast de al langer bestaande prijzen voor uitmuntende docenten, ook prijzen voor verdienstelijke studenten werden toegekend. Met de twee prijzen wil de universiteit studenten stimuleren te presteren binnen en buiten hun studie.

Uitblinker in de categorie ‘bestuurlijke en of maatschappelijke activiteiten’ was Thekla Teunis, student Wiskunde en Taal- en Cultuurstudies. Zij begon als voorzitter van roeivereniging Orca samen met de gemeente Utrecht en twee woningbouwverenigingen het project ‘Sport op School’. De deelnemende organisaties hoopten kinderen in de wijk Hoograven aan het sporten te krijgen en de sociale cohesie in de wijk te bevorderen.

In het kader van het project hielpen Orca-leden basisschoolleerlingen met het ontwerpen van speeltoestellen. Het beste ontwerp – een klimrek in de vorm van een vliegtuig - komt daadwerkelijk in de wijk te staan. Een jury onder leiding van hoogleraar Sociale Geografie en Demografie Pieter Hooimeijer, toonde zich onder de indruk van het talent en de inzet van Thekla.

Marijn Stok ontving haar prijs voor een scriptie over de oorzaken van ‘emotioneel eten’, een gedragspatroon dat tot obesitas kan leiden. Met deze scriptie voltooide ze haar masteropleiding Psychological Health Research.

Marijn concludeert dat vooral de wijze waarop mensen met negatieve emoties omgaan bepalend is voor hun eetgedrag. Tijdens een experiment bleek dat proefpersonen die hun emoties onderdrukten bij het bekijken van nare filmbeelden, daarna veel behoefte hadden aan troostrijk en calorierijk voedsel.

Proefpersonen die geleerd was een afstandelijke houding aan te nemen om negatieve emoties te voorkomen, hadden dat veel minder. De jury onder leiding van oud-rector Willem Hendrik Gispen noemde de formulering van de vraagstelling en de uitvoering van het experimentele werk “uitmuntend”.

In totaal kwamen er 45 voordrachten binnen voor de twee studentprijzen, 16 voor de categorie ‘beste scriptie’, 29 voor de categorie ‘bijzondere verdiensten’. De winnaars ontvingen, naast een beeldje, een geldbedrag van 1500 euro.

XB

Lees het achtergrondartikel dat het Ublad eerder dit jaar schreef over het Orca-project:
http://www.ublad.uu.nl/WebObjects/UOL.woa/4/wa/Ublad/archief?id=1032725

De wetenschappers hebben een MRI-scan van Plasterks hersenen gemaakt, terwijl ze hem beelden toonden en geluidsfragmenten lieten horen. De reacties van zijn hersenen zijn veelzeggend, aldus de onderzoekers.

Maandag 1 september presenteren zij hun resultaten, na de openingsrede van CvB-voorzitter Karel van der Toorn. Vervolgens zal Plasterk een toespraak houden. Als dat tenminste nog nodig is. Wie weet maaien de onderzoekers hem het gras voor de voeten weg en voorspellen ze zijn hele speech.

De gedachtelezers in kwestie zijn Victor Lamme (hoogleraar cognitieve neurowetenschap), Arnold Smeulders (hoogleraar informatiesystemen) en Johan van Benthem (universiteitshoogleraar logica).

HOP

Uit een rondvraag van de website blijkt dat Van Rooy ondermeer wordt gewaardeerd vanwege de Utrechtse opmars in de verschillende onderwijs- en onderzoeksrankingen. Respondenten noemen de nieuwe academische pabo als voorbeeld van de Utrechtse kwaliteitsimpulsen. Ook het voorzitterschap van de CDA-selectiecommissie voor toekomstig politiek talent geeft de Utrechtse topvrouw aanzien.

Nieuwe nummer 1 in de ScienceGuide-ranking is de voormalig rector van de Universiteit Twente Frans van Vught, vooral vanwege zijn vooraanstaande rol als lid van de denktank van de voorzitter van de Europese Commissie Barroso. Minister Plasterk heeft het hoger onderwijs nog niet kunnen overtuigen van zijn dadendrang. Hij staat op plaats 10.

De Utrechtse universiteitsprofessor Frits van Oostrom, nummer 1 in de vorige editie, viel na zijn afscheid van de KNAW weg uit de top 10. Zijn opvolger, de Amsterdamse fysicus, Robbert Dijkgraaf kwam met stip binnen op 2.

XB

Meer info: www.scienceguide.nl

In mei vroeg de redactie van de nieuwsbrief de lezers naar hun verwachtingen aangaande de prestaties van het Nederlands elftal. Acht procent dacht dat Nederland moeiteloos Europees kampioen zou worden, terwijl liefst twintig procent onze mannen toch minstens de halve finale zag halen.

Tegenover deze optimisten stonden echter 46 procent realisten, die de droeve afloop al vroeg voorzagen. Zij onderschreven de stelling: 'Nederland ligt er snel uit'. Resteert de vraag wat de laatste 26 procent ervan vond. Die stemde, vermoedelijk met veel enthousiasme, op de door de redactie aangegeven vierde keuzemogelijkheid: ‘Wat kan mij dat voetbal schelen’.

EH

De nieuw ingestelde ‘Advanced Investigator Grant’ van de European Research Council is bedoeld voor onderzoekers die zichzelf hebben bewezen als onafhankelijke onderzoeksleiders. Met een bedrag van maximaal 2,5 miljoen euro (in uitzonderlijke gevallen maximal 3,5 miljoen euro) krijgen zij vijf jaar de kans om nieuwe innovatieve onderzoeksprojecten te starten.

In totaal werden in deze eerste ronde 404 projecten op het gebied van de alfa- en gammawetenschappen ingediend, waarvan ruim tien procent in de prijzen viel. Voor Nederland waren onderzoekers uit Eindhoven (stadsstudies), Nijmegen (linguïstiek) en de twee Amsterdamse universiteiten (hersen- en cognitieonderzoek) succesvol.

Eerder deze week werden de Europese 'Vici's' in het domein Natuurwetenschappen en Techniek bekend gemaakt. Daar werden 105 van de 997 aanvragen gehonoreerd. Een van de gelukkigen was de Utrechtse klimaatonderzoeker Jaap Sinninghe Damsté. In het najaar volgen nog de toewijzingen in het domein Levenswetenschappen. Daarvoor zijn 766 aanvragen binnengekomen.

EH

Het talent van de drie rechtenstudenten bleek eerder dit jaar al: ze wonnen het jaarlijkse Intercorporaal Cabaret Festival. Momenteel werkt ‘Kurk’ hard aan het afronden van hun show die ze in de Groninger Stadsschouwburg gaan opvoeren. Clemens: “De komende twee weken gaan we veel repeteren. We willen wat aan de show sleutelen en er moet nog een sketch geschreven worden.”

Ervaring met optreden heeft ‘Kurk’ onder andere opgedaan tijdens UIT: “De UIT-lopers kregen een rondleiding door het pand van USC, waarna ze in het theaterzaaltje boven konden kijken naar onze voorstelling.”
6 oktober staat een try-out gepland in het Werftheater aan de Oudegracht. Wat kunnen de toeschouwers verwachten? “Liedjes, dans, toneelspel. Het zal wat studentikoos en dus grof zijn. Maar alles met een knipoog.”

Meer over het Groninger Studenten Cabaret Festival en kaarten voor de try out op: http://www.gscf.nl/

RvV

Vooral de belangstelling voor de 257 beschikbare zelfstandige woningen is opvallend. Veel studenten die nu een kamer huren op een van de andere SSH-complexen hebben interesse in een van de 257 woningen. Deze hebben niet alleen eigen voorzieningen als badkamer en keuken, maar geven de huurder bovendien recht op huurtoeslag. Tot dusver kwamen bij de SSH Utrecht liefst 1241 reacties binnen.

Voor de 56 beschikbare studentenkamers meldden zich inmiddels 908 belangstellenden. Bij deze kamers worden de voorzieningen gedeeld door vier bewoners.

Ook de driekamereenheden voor 'vriendengroepen' vinden gretig aftrek. Bijna 90 groepjes van drie studenten willen in aanmerking komen voor de 20 beschikbare eenheden.

Verhuurder SSH Utrecht spreekt van een overweldigende belangstelling die bewijst dat de populariteit van De Uithof als woongebied nog steeds groeiende is.

De nieuwe bewoners kunnen tussen oktober en januari hun intrek gaan nemen.

XB

De ‘gedragscode omgangsvormen docenten en studenten’ die de Universiteit Leiden op 1 september invoert, wil “een kader scheppen voor een goed, veilig en stimulerend werk- en studieklimaat, waarbij docenten en studenten op respectvolle wijze met elkaar omgaan.”

De AbvaKabo-fractie van de universiteitsraad ziet er nog altijd niets in. “Fatsoen laat zich niet afdwingen”, meent woordvoerder Hendrik Kaptein, universitair hoofddocent rechtsfilosofie. Voor zover hij weet was er in Leiden geen enkele aanleiding om de gedragscode in te voeren. Hij noemt het een voorbeeld van de “nieuwe truttigheid” bij de Universiteit Leiden, waar eerstejaars het zomernummer van studentenblad Propria Cures niet kregen omdat het onfatsoenlijk zou zijn. “Alles wat met seks te maken zou kunnen hebben, lijkt hier verboden en strafbaar te worden gesteld.”

Het meest storend in de code vindt zijn fractie de informatieplicht van docenten om een intieme relatie met een student te melden bij hun leidinggevende. Op vragen naar de mogelijke rechtspositionele consequenties antwoordde collegevoorzitter en rector Paul van der Heijden de raad dat dit niet aannemelijk is, maar in het uiterste geval niet valt uit te sluiten.

Kaptein: “Als de universiteit een werknemer weg wil hebben, wordt het schenden van de informatieplicht misschien als argument gebruikt. Maar een rechter die dat onder ogen krijgt zal het terzijde schuiven.”

HOP