Verbroedering bij lekkere Iftar maaltijd

Het is druk in het authentiek Ottomaanse restaurant La Cuisine Ottoman. Al vanaf zeven uur stromen de studenten binnen, maar tot 1 minuut over acht wordt er niks gegeten of gedronken. "De laatste minuten tellen we altijd af. Maar de ramadan gaat eigenlijk niet over eten, het gaat om het besef dat we het goed hebben. Deze maand brengt veel gezelligheid mee, dat vind ik veel belangrijker dan het vasten. We houden het vol door uit te kijken naar de avond, wanneer we samen met vrienden en familie gaan eten," vertelt Merve Uyar (20) hogeschoolstudent en commissielid.

Ook haar vriendin Hulya Erdogan (22) gaat het vooral om deze gezelligheid. "Op zulke avonden kan je veel nieuwe mensen ontmoeten". De Utrechtse studente is nog geen lid van Bosporus maar is wel van plan dit te worden. Volgens secretaris Hacer Ersoy is dit de gewenste uitkomst van de avond. "Verbroedering en ledenwerving zijn de redenen waarom we dit jaar weer een gezamenlijke Iftar hebben georganiseerd. Een avond als deze brengt mensen samen en levert nieuwe vrienden en leden op," aldus de 22-jarige Farmacie studente.

Terwijl er Turkse muziek op de achtergrond speelt, zijn alle studenten zo druk aan het praten dat ze bijna vergeten om hun typisch ottomaanse linzensoep op te eten. "Natuurlijk hebben we wel honger, maar ons lichaam is onderhand gewend aan het vasten, bovendien is het niet goed om nu snel te eten", verklaart Hulya.

Het enige dat deze avond ontbreekt, zijn de autochtone studenten. Dat valt Merve ook op. "Het is jammer dat er geen autochtone studenten aanwezig zijn. Maar ja soort zoekt soort toch?" Dat is volgens de bestuursleden ook één van de redenen waarom Bosporus is opgericht. "De Turkse en Nederlandse cultuur verschillen op sommige vlakken van elkaar en vooral tijdens de ramadan is het fijn als je elkaar begrijpt." Hoewel Hacer het jammer vindt dat er vanavond niet meer Nederlandse studenten zijn. "Wij staan open voor iedere student, Surinaams, Marokkaans, Nederlands maakt niet uit. Iedereen is welkom. Daarom zou het leuk zijn geweest als er meer mensen van andere culturen waren geweest."

Hulya en Merve praten hierover verder terwijl ze aan het hoofdmaal beginnen. "Het is jammer dat we zo langs elkaar heen leven in Nederland, begint Merve. " We zouden veel van elkaars cultuur kunnen leren en het gezellig met elkaar kunnen hebben", maakt Hulya af.

Wanneer het bord vol zoete baklava al bijna leeg is gesnoept, zijn Hulya en Merve het er over eens. "Misschien moeten we in de toekomst gaan samenwerken met Nederlandse studentenverenigingen en samen activiteiten opzetten. Dat zou geweldig en van essentieel belang voor onze samenleving zijn."

Voorzitter Sijbolt Noorda van universiteitenvereniging VSNU hekelt de daling van de onderwijsuitgaven per student. Hij noemt het "wrang" dat de universiteiten nog geen half jaar geleden ambitieuze inspanningsafspraken hebben gemaakt met de minister van OCW en desalniettemin volgend jaar minder geld krijgen. De VSNU is wel verheugd dat er aardgasbaten beschikbaar blijven voor onderzoek, maar betreurt het gebrek aan structurele financiering. Nederland investeert bij lange na geen drie procent van het BNP, wat volgens de Lissabon-doelstellingen in 2010 zou moeten gebeuren.

De studentenorganisaties reageren teleurgesteld op de onderwijsbegroting. Minister Plasterk heeft prachtige plannen met het hoger onderwijs, maar het mag vooral niet te veel kosten. LSVb-voorzitter Lisa Westerveld rekent voor dat het budget voor uitvalbestrijding per student neerkomt op een slordige 38 euro per student. En daarmee kom je er volgens haar niet. "Alleen met échte investeringen gaat de kwaliteit van het onderwijs omhoog. Van dit geld kan iedere student jaarlijks misschien een uurtje naar de studieadviseur."

Ook Merel van Wanrooij van het ISO is nauwelijks onder de indruk van het hogeronderwijsbudget. Zij noemt de sector "een ondergeschoven kindje" dat niet de prioriteit krijgt dat het verdient. "Meevallers uit de studiefinanciering gaan naar de kinderopvang en extra investeringen voor leraren worden betaald door verhoging van het collegegeld", stelt ze. Flinke verbeteringen in het hoger onderwijs zullen dus wel op zich laten wachten. En dat vindt ze jammer: "Plasterk moet alle zeilen bijzetten om het hoger onderwijs op peil te houden."

Internationale studenten in Rotterdam wonen noodgedwongen in toercaravans, bericht Erasmus Magazine deze week. In andere steden spelen vergelijkbare problemen. "Een meisje mailde dat ze al drie weken in een auto sliep", vertelt Bob de Greef van de Groninger Studentenbond. Circa zeventig buitenlandse studenten uit Wageningen zijn gehuisvest in Hoenderloo, dertig kilometer verderop, met zes personen per drie slaapkamers. En ook in Utrecht verblijven op dit moment nog mensen op de camping of in Bed & Breakfasts. USF Studentenbelangen en het Erasmus Student Network hebben inmiddels contact gehad met verschillende studenten, maar zeggen geen zicht te hebben over de omvang van de problematiek. Internationaliseringsmedewerker van de universiteit Femke van der Geest weet ook dat voor sommigen nog geen goede oplossing is gevonden, maar ze is niet ontevreden over de wijze waarop de toewijzing van kamers is verlopen. "Studenten konden dit jaar voor het eerst zelf online een kamer van de SSH uitkiezen. Ze krijgen niet langer een kamer toegewezen. Dat lijkt redelijk goed te zijn gegaan. Maar als een student laat is met aanmelden dan kan hij misgrijpen. We zeggen tegen die student dat hij ook kan reageren op het reguliere aanbod van de SSH en op het particuliere woningaanbod. Maar dat vindt verder buiten ons gezichtsveld plaats."

Volgens woordvoerder Karin Smeets voldoet de SSH aan de vraag die universiteit en hogescholen hadden neergelegd. "Wij huisvesten nu 900 studenten, van wie 600 van de universiteit. Er hebben zich bij ons nog zo'n 25 studenten aangemeld die op de bonnefooi naar Utrecht waren gekomen."

Toch weten alle betrokkenen dat het lastig is om goedkope kamers te regelen voor internationale studenten. Remco de Maaijer, directeur van Kences, het samenwerkingsverband van studentenhuisvesters: "Ze moeten gemeubileerd zijn, studenten moeten ze binnen een dag kunnen betrekken en je weet nooit hoeveel er precies nodig zullen zijn."

Volgens De Maaijer moet er snel iets gebeuren aan de omvang van het kameraanbod. "Want als we op deze manier doorgaan, trekken we te weinig buitenlandse studenten en behoort Nederland over tien jaar niet meer bij de landen met de snelst groeiende kenniseconomie. In China lachen ze hier om."

HOP/XB

Chemotherapie

Veni, vidi, vici

Onderzoeksfinancier NWO gaat meer kansen creëren voor onderzoek dat de grenzen van pelijke disciplines overschrijdt. Uit recent aangekondigde veranderingen in de toekenningsprocedure van de veni-, vidi- en vici-subsidies blijkt dat er brede 'domeinpanels' worden ingevoerd die onderzoeksvoorstellen zullen beoordelen die het net niet haalden in de rondes van de acht smallere 'gebieden'. Ook wordt de commissie om disciplineoverschrijdend onderzoek te beoordelen in ere hersteld. Andere veranderingen zijn dat bij de toewijzing van subsidies meer wordt gekeken naar de toepasbaarheid van onderzoeksresultaten en dat hoogleraren niet langer vooraf afspraken met hun universiteit hoeven te maken. De bedragen van de drie subsidies gaan omhoog.

Dingen en woorden

Dit is oude grond, de tijd is hier vertraagd / al zijn momenten liggen hier voorbij / te wezen, de chaos van eeuwen, gestapeld / gelaagd en tot orde geraakt.

Het gebeurt niet vaak, een hoogleraar die tijdens een oratie een gedicht van eigen hand voordraagt. Maar vorige week sprak dat vanzelf, want bij het horen van de naam Esther Jansma zullen meer mensen zeggen 'is dat niet die dichter?' dan 'is dat niet die hoogleraar dendrochronologie?' Haar onderzoek betreft de jaarlijkse groeivariatie van bomen ten behoeve van de datering van historische vondsten. Maar, word je als dichter niet als vreemde eend in de wetenschappelijk bijt beschouwd? "Nee', zei Jansma, "binnen deze universiteit kijkt niemand me peinzend aan met boven het hoofd een tekstballon: Een wetenschapper die gedichten schrijft?! Dingen en woorden mogen hier bij elkaar bestaan. Ook daarom voel ik me in Utrecht op mijn plaats."

Rutger de Graaf (28), pershistoricus

"Mijn onderzoek gaat over de ontwikkeling van de lokale journalistiek. Ik heb daartoe een steekproef genomen van bijna 1800 pamfletten en 27.000 krantenartikelen uit de 19de eeuw uit 's-Hertogenbosch en Groningen, waarbij ik als een van de eersten systematisch heb geturfd over welke onderwerpen werd bericht.

"Ik heb veel in archieven gezeten en het was behoorlijk wat werk, maar het was leuk om te doen, vooral om al het authentieke materiaal in handen te hebben.

"Opvallend was de vorm die het nieuws in die tijd aannam. Het waren berichten en aankondigingen, maar ook vaak liedjes, gedichten en prenten. Af en toe moest ik mezelf inhouden om niet al die pamfletten van soms honderden bladzijden helemaal te lezen, maar soms kon ik het niet laten. Eén pamflettenreeks staat me nog heel goed bij, van katholieken in Den Bosch die in opstand kwamen tegen hun ondergeschikte positie in het protestantse Nederland. Je kon de emoties voelen, ik kon me echt verplaatsen in die mensen.

"Wat ik grappig vind, is dat pamfletten in de 19de eeuw min of meer dezelfde rol speelden als nu het internet. Wat men tegenwoordig volkomen ongecontroleerd kan schrijven op een website of in een blog, meldde men toen in een pamflet."

"Achteraf terugkijkend op je gedrag na het drinken van een hoop alcohol, weet je minder goed wat er is gebeurd, dat is iedereen die wel eens te veel heeft gedronken wel bekend. Dat je niet onthoudt dat je kotsend boven de wc hebt gehangen, is ook heel goed voorstelbaar. Dat wil je je niet zo nodig herinneren, liever denk je aan de leuke gebeurtenissen die eraan vooraf gingen. Dat kan te maken hebben met wat we in de psychologie cognitieve dissonantie noemen, de neiging de negatieve effecten van je gedrag goed te praten en de positieve naar voren te halen."

Klinkt als weinig nieuws. Wat maakt het Britse onderzoek dan interessant?

"Het experiment lijkt het effect van cognitieve dissonantie enigszins uit te sluiten. De onderzoekster werkte met twee groepen. De experimentgroep kreeg een grote hoeveelheid alcohol te drinken en de controlegroep bleef nuchter. Beide groepen liet ze dezelfde emotioneel getinte beelden zien, foto's die de emotie aanspreken. Dat heeft dus minder te maken met je eigen gedrag op dat moment, maar meer met de manier waarop je brein registreert. Vervolgens ging ze na wat de mensen zich herinnerden. Toen bleek dat de experimentgroep de foto's die ze zagen in dronkenschap nauwelijks terug konden halen, terwijl ze juist de beelden die ze zagen vlak ervoor extra goed hadden ingeprent, beter zelfs dan de controlegroep. De conclusie van de psychologe is dat alcohol de herinneringen versterkt aan emotionele gebeurtenissen vóór de echte dronkenschap die meestal positief zijn, en dat de veelal negatieve herinneringen van tijdens je dronkenschap beschadigd raken."

Wat betekent dat voor het effect van alcohol?

"Het is een interessante bevinding omdat die het verslavend effect van alcohol zou versterken. Als de rottigheid en nadelen van te veel drinken heel sterk zijn, dan laat je het de volgende keer wel uit je hoofd om zo dronken te worden. Maar dit afschrikmechanisme werkt niet als de alcohol die negatieve herinneringen verdringt en je vooral de positieve zaken herinnert. Onduidelijk is hoe dit mechanisme tot stand komt, maar dit vind ik ook minder interessant dan het gevolg: de menselijke neiging om het weer te doen."

Zijn er andere onvermoede effecten van alcohol die het gebruik ervan ongemerkt stimuleren?

"Jazeker, wij laten ons erg beïnvloeden door het gezelschap waarin we verkeren. Mijn Utrechtse collega Zeena Harakeh onderzocht dit voor roken, maar het effect geldt evengoed voor drinken. Als je in een omgeving bent waar veel wordt gerookt of gedronken, ga je zelf ook meer roken of drinken. Hierbij speelt imitatiegedrag een belangrijke rol. Vroeger dachten we dat dat kwam door expliciete druk van je omgeving. Vrienden die je drankjes aanbieden en zelfs opdringen, iets waarvan je moet leren er 'nee' tegen te zeggen. Maar inmiddels weten we dat het proces anders verloopt: als je omgeving drinkt, drink je zelf ook meer. Dat hoeven niet eens je allerbeste vrienden te zijn, ook drinkende medestudenten om je heen die je nog nooit hebt gezien stimuleren je eigen alcoholgebruik. Wat het door de Britse onderzoekster gevonden effect betreft, misschien is het interessant eens kritisch naar jezelf te kijken wat er gebeurt als je drinkt, of je bijvoorbeeld ook negatief gedrag verdringt waar je vrienden je later op wijzen. In wetenschappelijk opzicht betekent zo'n experiment met n=1 niet zoveel, maar het kan helemaal geen kwaad je van dit soort mechanismen bij jezelf bewust te zijn."

Op zijn werkkamer in De Uithof moet fysisch geograaf Gerben Ruessink lachen om die wel erg suggestieve aankondiging. Hij onderzoekt met een Vidi-subsidie het gedrag van zandbanken, omdat kennis daarvan van groot belang is voor een beter begrip van de processen in ondiepe kustwateren en dus voor een effectieve kustverdediging. In dat kader gebruikt hij onder meer geluid.

"Maar", zegt hij, "in ons geval gaat het om ultrageluid, dus je moet niet denken dat je in het programma een zandbank te horen krijgt. Wij plaatsen bij eb speciaal daarvoor gebouwde apparatuur in zee, en meten bij vloed. De apparatuur zendt tachtig keer per seconde een signaal uit en uit het teruggekaatste geluid kunnen wij de hoeveelheid zand in het water afleiden. We meten waterkolommen van een meter hoog met een omtrek van een vierkante decimeter zo op elke vijf millimeter hoogte door. Dat betekent dus dat we per waterkolom per seconde 16.000 datapunten binnenkrijgen."

Gecombineerd met informatie over de waterbeweging, geven die data de onderzoekers een goed beeld van het gedrag van het zand, maar de televisiekijkers zullen dinsdag vooral videobeelden te zien krijgen, aldus Ruessink. "Het programma is opgenomen in Hotel Huis ter Duin in Noordwijk, waar op het dak een video-installatie van ons staat, die permanent opnamen van de branding maakt. De directie vindt dat prima maar één keer hebben we problemen gehad. Toen Bill Clinton in het hotel kwam logeren, vonden zijn veiligheidsmensen die camera's van ons maar niets. Alles moest van het dak af."

De drie goede vrienden Rabbe Borchert, Dolf Boeschoten en Wilfred Allers besloten een jaar geleden onder het genot van een biertje om het nieuwe speelse vervoermiddel naar de Domstad te brengen. Rabbe en Dolf zaten toen aan het eind van hun universitaire studie Economie en hun oude vriend Wilfred was al ondernemer. "We hadden de tuk tuk in Amsterdam zien rijden en dachten: wat daar kan, kan hier ook. Dus zijn we naar Bangkok gevlogen, kochten een tuk tuk en verscheepte die naar Nederland." Het bedrijf Easytuk was geboren.

Het trio heeft nu drie tuk tuks in de stad rijden, twee extra voertuigen zijn al onderweg naar Utrecht "Het loopt heel goed, we hebben steeds meer werk. Iedereen reageert heel positief en we krijgen veel media aandacht." Naast vervoermiddel, zijn de tuk tuks ook rijdende reclamezuilen en kunnen ze worden gehuurd voor evenementen. Ook wordt er onderhandeld met de VVV voor het maken van stadtours. Bovendien zijn de drie, die zelf in het weekeinde nog achter het stuur zitten, nu ook baas van tien studenten die voor hen als chauffeur werken. Wilfred: "Dat totaalplaatje is wat zo leuk is aan dit bedrijf."

Het duurde even voordat de tuk tuks in Utrecht mochten rijden. Eerst moesten de driewielers worden gemoderniseerd om aan de Europese regelgeving te voldoen. Maar daardoor heb je nu wel een kleurrijke driezit met gordels en verwarming. "Eigenlijk is het een auto,'' vertelt Wilfred, "Er zit een Daihatsu-motor in en er zit een nummerplaat op.'' Maar de tuk tuks hebben maar drie wielen, zijn open en hebben een brommerstuur. Dolf: "Je hebt een rijbewijs nodig om er in te mogen rijden, maar qua besturing lijkt het meer op een motor want je geeft gas met je rechterhand, linksonder zit de koppeling en rechtsonder de rem."

Volgens Easytuk zijn de Thaise auto's een gat in de markt. "Het is een aparte ervaring om in een tuk tuk te rijden, verder is het nieuw en goedkoop." In de binnenstad kan je de karretjes als een taxi aanhouden. Voor een ritje betaal je 3,50 euro voor één persoon en daar komt een euro bij per extra passagier. Voor een extra zone komt er 2 euro bij ongeacht het aantal personen. De karretjes rijden vooralsnog van twaalf tot twaalf; in het weekeinde een uurtje langer. Rabbe die eigenlijk alleen zijn scriptie nog moet schrijven, vertelt waarom: "We willen niet alleen maar dronken studenten vervoeren. Het moet wel veilig blijven". Kritiek van taxibedrijven hebben ze nog niet gehad: "De Utrechtse taxibedrijven zijn niet geïnteresseerd in onze korte ritjes."

Een ritje per tuk tuk door de binnenstad trekt veel bekijks. Verschillende mensen toeteren en het kleine vrolijke karretje wordt toegeroepen met een "Wauw wat mooi". Hoofden draaien om terwijl de driewieler over de Oudegracht slingert. "Wel je gordel om doen", adviseert Dolf, die vandaag chauffeert. "Net als in een auto moet je een gordel om hebben".

Hoe kan dat nou, Nico Paolino?

"Tja, dat vragen wel meer mensen zich af. Het Utrechts Nieuwsblad belt mij om de haverklap op, want veel buspassagiers vinden het lastig dat de klok stil staat. Maar ik kan er niets aan doen, want dit is een huurpand. In februari was ons verteld dat de eigenaar een nieuw binnenwerk had besteld, maar later werd dat weer ontkend. Dus ik weet het nu ook niet meer."

U onderhoudt het contact met de eigenaar, mevrouw Mia de Groot van Vastgoed en Campusontwikkeling. Kunt u duidelijkheid scheppen in deze hoogst verwarde situatie?

"Ja zeker. Het probleem zit hem in een kapot onderdeel dat niet meer in de handel is. De vorige eigenaren hebben zich er nooit druk over gemaakt, maar sinds een klein jaar is het pand in het bezit van Metroprop Vastgoedbeheer en daar doet men nu serieus zijn best om dat onderdeel alsnog ergens te vinden."

En als dat niet lukt?

"Dan moet er een nieuw besturingssysteem worden aangeschaft, maar ik weet niet of Metroprop daartoe bereid is, want dat zal in de papieren gaan lopen."

Kan de UU dat als huurder dan niet eisen?"

"Nou nee, want we huren wel het gebouw, maar niet de klokkentoren."

O, wat grappig. Maar zo'n klok die nu al zo lang stilstaat is toch een blamage voor de rechtenfaculteit?

"Dat weet ik niet. Dat moet u aan de juristen vragen."

Bent u bereid de portemonnee te trekken om de klok weer te laten lopen, voorzitter Ivo Giesen van het Molengraaff Instituut?

"Wij zouden het erg prettig vinden als de klok het weer doet, maar u weet wellicht dat wij moeten bezuinigen en als ik moet kiezen tussen geld voor een klok of geld voor onderwijs, dan lijkt me duidelijk waarvoor ik in deze situatie kies."

Dus alles hangt nu van u af, Henk van de Mortel van Metroprop.

"O ja, die klok hè. Tja, ik moet eerlijk toegeven dat ik een beetje laks ben geweest. Weet u wat, ik zal ervoor zorgen dat de opdracht voor een nieuw besturingssysteem deze week nog de deur uitgaat."

Dus het zit hem niet in de kosten?

"Nee hoor. Het was meer dat ik dacht: ach, zo'n klok. Maar ik kan me voorstellen dat het vervelend is dat hij nu al zo lang stilstaat. Of hij het voor Kerstmis weer doet? Dat moet toch wel kunnen, lijkt me. Anders kom ik hem desnoods zelf repareren."