Mummery, die op dit moment leiding geeft aan een van de onderzoeksgroepen van het Hubrecht Laboratorium in De Uithof, geldt als een van de meest vooraanstaande stamcelonderzoekers van Nederland. Vanwege haar grote expertise is de van huis uit Engelse onderzoeker volgens Mare de enige in Nederland die mag werken met embryonale stamcellijnen. Bij het maken daarvan gaat een bevrucht embryo verloren.

Haar grootste succes tot nu toe was het laten uitgroeien van stamcellen tot kloppende hartcellen. Die techniek kan in de toekomst mogelijk worden gebruikt om de hartspier na een infarct te repareren. “Nu toepassingen belangrijker worden voor ons, past mijn onderzoeksgroep beter in een ziekenhuisomgeving”, zo motiveert Mummery haar overstap in Mare.

EH

Een week voordat de plechtigheid zou plaatsvinden werd de promotie van de theoretisch-fysicus tot nader order uitgesteld. Vandaag werd bekend dat Cabbolet de doctorstitel helemaal niet zal verkrijgen. Nadere toelichting is niet vereist, vindt een woordvoerder, "want de vergaderingen van het college zijn vertrouwelijk".

Cabbolet krijgt geen gelegenheid zichzelf te verdedigen. Ook de eerste promotor, die nog altijd achter Cabbolet staat, kan niets meer tegen het besluit inbrengen. Het incident krijgt zelfs geen staartje, want de gang van zaken is al geëvalueerd, verzekert de woordvoerder: "De procedures zijn in orde, maar eens in de vijftig jaar kan het fout gaan. Het zal de komende vijftig jaar niet nog eens gebeuren."

Cabbolet ontwikkelde een theorie waarin antimaterie onder invloed van de zwaartekracht kan opstijgen. Zijn ideeën zijn strijdig met de kwantummechanica en de algemene relativiteitstheorie. Nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft zag er weinig in, meldde Cursor afgelopen week. Er staat niets in het proefschrift dat echt hout snijdt, meent hij. Cabbolet stelt dat 't Hooft de essentie van het proefschrift heeft gemist.

HOP

Begin december zouden de bewoners al hun huis hebben moeten verlaten, maar ze waren het niet eens met hun contract. Eerder vertelde een bewoner in het Ublad: “Ik word al een jaar van het kastje naar de muur gestuurd als ik vragen stel over mijn contract. Pas als de rechter zegt dat de SSH gelijk heeft, ga ik hier weg.” Vervolgens spande de SSH een rechtzaak aan. Zij eisten voor elke dag dat de huurder er te lang in zou zitten, een boete van 100 euro per bewoner. Een woordvoerder van de SSH laat weten dat deze boetes niet meer betaald hoeven te worden.

MV

In een verkennend rapport van accreditatieorganisatie NVAO staat te lezen dat het wetenschappelijk onderwijs de researchmaster een zeer welkome aanvulling vindt, maar dat er tegelijkertijd zorgen zijn over het bescheiden aantal studenten dat voor zo’n zwaardere masteropleiding kiest.

De tweejarige trajecten zouden veel meer aantrekkingskracht hebben op de betere student als de opleidingen minder vanzelfsprekend verweven zou zijn met een loopbaan als onderzoeker. Dat stelt ook KNAW-president Frits van Oostrom in de notitie. Volgens hem is de opleiding nu gepositioneerd als “een soort vagevuur voor het aio-schap”. Terwijl het vooral een vervolgopleiding zou moeten zijn met een zwaardere wetenschappelijke basis.

Meer instroom in de zware trajecten betekent volgens de verkenning dat de overall prestaties van universiteiten omhoog gaan en dat daarmee de Nederlandse arbeidsproductiviteit ook stijgt: het betekent immers dat meer studenten hun mogelijkheden optimaal benutten.

De bescheiden omvang van de researchmasters – in 2006 kwamen zo’n 850 studenten door de voorselectie heen – is volgens VSNU-voorzitter Sijbolt Noorda deels te wijten aan de prille levensfase van de opleidingen: ze bestaan immers pas sinds 2003 en moeten nog een duidelijke plek in het wo krijgen. Daarnaast zullen studenten zich afvragen wat de waarde van de opleiding eigenlijk is buiten de wetenschap.

De universiteiten zouden er volgens Noorda verstandig aan doen als ze de opleidingen niet te smal maakten. “Een te specialistische masteropleiding dwingt studenten al vroeg tot een verplichtende keuze, en dat is gezien de dynamiek in de wetenschap nergens goed voor.”

Als de onderzoeksmasters op termijn meer studenten gaan trekken, is het volgens de Leidse hoogleraar Rudy Andeweg wel te hopen dat de universiteiten de volledige twee jaar gefinancierd krijgen. Nu worden ze als eenjarige masteropleidingen bekostigd.

HOP

De JOVD wil met deze verkiezing laten zien dat er ook veel goede huisbazen zijn. “We willen gewoon een positief signaal afgeven, zeker zolang Rood en LSVb de huisjesmelker van het jaar kiezen.” Martens werd als enige kandidaat door verschillende huizen aangemeld als huisbaas van het jaar. “Hierdoor had hij een streepje voor op andere kandidaten”, vertelt voorzitter van de JOVD Jeroen Diepemaat. Morgenmiddag krijgt de huisbaas een oorkonde overhandigd.

Volgens de voorzitter waren er genoeg redenen om Martens te kronen tot winnaar. “Zijn huizen zien er prachtig uit, en hij heeft overal rekening mee gehouden. Dat Martens begaan is met zijn huurders kon je duidelijk zien aan bijvoorbeeld de vele blusapparatuur die in de huizen aanwezig waren. Hij lost problemen snel op en probeert ze zelfs voor te zijn door zijn huurders te vragen wat er in huis nog verbeterd kan worden.”

MV

Aanleiding voor het omstreden besluit was een artikel in het Eindhovens universiteitsblad Cursor van half december over het onderzoek van Cabbolet, die zou promoveren op een natuurkundige theorie, die in strijd is met de zwaartekracht. In het artikel werd gesteld dat Cabbolet met zijn theorie ‘zomaar eens de Einstein van de 21e eeuw zou kunnen worden’. Gealarmeerd deed het Eindhovens college van bestuur navraag bij onder meer ’t Hooft, die nog diezelfde dag een negatieve reactie gaf.

Volgens ‘t Hooft heeft Cabbolet “een reeks abstracte axioma’s opgesteld, waaruit blijkbaar hele diepe gedachten voortkomen, die echter nergens expliciet worden. Het is allemaal erg indirect geformuleerd en het blijft erg vaag. Op punten waar hij wel expliciet wordt, is het direct duidelijk dat zijn theorie niet klopt”, aldus ’t Hooft deze week in Cursor. “Zo beweert hij dat antimateriedeeltjes omhoog zouden kunnen bewegen, iets dat absoluut onmogelijk is.” De Utrechtse hoogleraar vraagt zich af waarom Cabbolet niet in discussie is gegaan met theoretisch fysici uit Leiden, Amsterdam, Utrecht en Groningen, voordat hij zijn omstreden visie aan het papier toevertrouwde.

Op basis van dit oordeel besloot het Eindhovense universiteitsbestuur om de promotie op te schorten met als belangrijk argument dat het in de promotiecommissie had ontbroken aan de benodigde natuurkundige expertise. Volgens Cursor is de kans groot dat het college van bestuur de promotie maandag definitief afblaast. Zowel Cabbolet als zijn promotor, hoogleraar logica en taalanalyse De Swart, zijn verbaasd over het optreden van het CvB, met name omdat de kerncommissie, die de universiteit zelf heeft ingesteld, het proefschrift uitgebreid heeft bestudeerd én goedgekeurd.

In een open brief in Cursor verwijt Cabbolet het Eindhovense college van bestuur een onacademische houding. De kern van de wetenschappelijke methode is volgens hem dat het resultaat van onderzoek na een gedegen beoordelingsprocedure wordt gepubliceerd om na een verder debat uiteindelijk geaccepteerd of verworpen te worden. “Zo schrijdt de wetenschap stapsgewijs voort", aldus Cabbolet. Voor het feit dat de kans hem nu wordt ontnomen om op de kritiek te reageren, kan hij geen enkel respect opbrengen, schrijft hij aan rector-magnificus Van Duijn.

EH

LSVb en Rood verzamelden een indrukwekkende lijst met klachten over Direct Housing. Zo krijgen huurders geen contract van het bedrijf en mogen ze hun adres niet doorgeven aan de gemeente, ontvangen studenten hun borg niet terug als ze verkassen, en worden ze bedreigd met de komst van lastige buren als ze geen plaats willen maken voor een renovatie. Bovendien vraagt de huisjesmelker vaak veel meer huur dan volgens de normering van het ministerie van VROM mag.

Vorig jaar werd de Utrechtse huisbaas Betty Chang tot huisjesmelker van het jaar gekroond. Die werd daarop hard aangepakt door de gemeente. Zo kregen al haar panden de brandweer over de vloer om de
veiligheid van de panden onder de loep te nemen. Voor een aantal huurders had dat gevolgen: zij moesten verhuizen naar een veilige woonruimte.

Overigens Direct Housing een veel grotere speler op de kamermarkt dan Chang. De kersverse kampioen heeft naar verluid zo'n achthonderd kamers in de verhuur. Chang had slechts plaats voor 36 studenten.

HOP

Volgens de Leidse universiteitskrant Mare moeten opleidingen met een aanwas van minder dan zeven studenten vrezen voor de toekomst. De letterenfaculteit zou structureel vijftien wetenschappers te veel in dienst hebben en het studierendement is te laag.

Als mogelijke oplossing voor de problemen denkt decaan Wim van den Doel aan de invoering van brede bacheloropleidingen. “Wij hebben opleidingen Assyrisch, Hebreeuws, en Egyptisch. Daar komen bijna geen mensen op af. Misschien moeten we daarom overwegen over te stappen naar een brede bachelor voor het Midden-Oosten, waarin studenten zich na het eerste jaar kunnen specialiseren.”

Een blik op de landelijke vooraanmeldingscijfers leert dat Leiden inderdaad grossiert in letterenopleidingen met minder dan tien aanmeldingen voor het lopende studiejaar: de Koreaanse, Egyptische, Zuidoost-Aziatische, en de Slavische studies zitten onder deze grens.

Voorzitter Douwe Yntema van het landelijk decanenoverleg van de letterenfaculteiten vindt het daarom niet gek dat Leiden zich afvraagt of de opleidingen in hun huidige vorm overeind kunnen blijven. “De meeste andere instellingen hebben ze allang opgeheven, alleen Groningen heeft er met Fries en Finoegrisch nog een paar. Dat soort opleidingen wordt gesubsidieerd uit de totale bekostiging van instellingen, maar dat heeft zijn grens.”

Wat hem betreft wordt het tijd dat ook het ministerie van OCW beseft dat voor wetenschappelijk letterenonderwijs “meer nodig is dan een gum en een potlood. Extra geld is noodzakelijk om de faculteiten gezond te krijgen." De commissie die onder leiding van burgemeester Cohen van Amsterdam onderzoek doet naar de situatie in de geesteswetenschappen zal minister Plasterk wellicht kunnen overtuigen.

HOP

Tientallen studenten bezetten het kantoor van de rector en docenten ondertekenden een petitie, allemaal om de uitnodiging aan de paus teniet te doen. Bron van alle woede is een lezing uit 1990 over de zestiende-eeuwse wetenschapper Galileo Galilei, die de paus hield toen hij nog als kardinaal Joseph Ratzinger door het leven ging. Hij citeerde toen de Oostenrijkse wetenschapsfilosoof Paul Feyerabend.

Galilei verdedigde dat de aarde om de zon draait en werd prompt door de inquisitie veroordeeld wegens ketterij. Feyerabend beweert dat de inquisiteurs – naar de maatstaven van toen – redelijker waren dan Galilei. Daarmee wilde hij aantonen dat je wetenschappers geen universele rationele methode moet opleggen, zoals een invloedrijke filosoof als Karl Popper in de vorige eeuw wilde doen. De grootste doorbraken worden immers bereikt door baanbrekende wetenschappers als Galilei, die tegen de heersende orde ingaan.

Menige academicus dacht dat Ratzinger met het Feyerabend-citaat de inquisiteurs in ere wilde herstellen. Dat is maar zeer de vraag. In de gewraakte passage signaleert Ratzinger juist een wetenschapsvijandige denktrant waarin een lijn wordt getrokken van Galileo naar de atoombom. “Het geloof spruit niet voort uit wrevel en het verwerpen van rationaliteit”, zei hij, “maar uit de fundamentele bevestiging ervan en de inbedding in een zelfs grotere vorm van rede.”

De paus haalde zich in 2006 ook al de woede van grote delen van de moslimwereld op de hals toen hij in een lezing een moslimvijandig citaat aanhaalde.

HOP

De Universiteit Maastricht, die een naar Debye vernoemde prijs heeft en die Terlouw ook om advies had gevraagd, neemt het advies niet over. Dit omdat, aldus UM, Debye met zijn gedrag in de oorlog onmogelijk de voorbeeldfunctie kan vervullen die noodzakelijk is bij een dergelijke prijs.

De commissie Terlouw stelt in haar rapport er begrip voor te hebben dat beide instellingen het besluit hebben genomen om de naam Debye niet langer meer te gebruiken. Debyes positie als ‘erflater’ was dubieus geworden toen bekend werd dat hij een brief had ondertekend waarin hij joodse leden van de Deutsche Physikalische Gesellschaft opriep om hun lidmaatschap op te zeggen.

Inmiddels is dankzij een onderzoek van NIOD-medewerker Eickhoff meer bekend geworden over de context waarin Debye zijn brief heeft geschreven. Terlouw c.s. heeft zijn advies op dit onderzoek gebaseerd.

“Wij zijn van meningt dat nu, zeventig jaar na dato, geen oordeel kan worden gegeven over de beslissing van Debye om de brief te ondertekenen, in de uizonderlijk moeilijke omstandigheden waarin hij toen verkeerde en gegeven de dilemma’s waarvoor hij werd gesteld. Wij menen dat, nu geen kwade trouw van Debye is bewezen, moet worden uitgegaan van diens goede trouw”, aldus het rapport van de commissie Terlouw.

En elders” “Hij was geen collaborateur en geen antisemiet.” Maar ook: “Hij was geen verzetsheld en geen politieke strijder tegen antidemocratische systemen.”

De commissie Terlouw, waarin ook de hoogleraren Bosscher (geschiedenis) en Van Boven (rechten) zitting hadden, komt tot de conclusie dat er “onvoldoende reden is Debye zijn wetenschappelijke lauweren te ontnemen.”

AH