Steun van de overheid is geen overbodige luxe, vinden KNAW, TNO, VSNU, VNO-NCW en NWO, want Nederland dreigt terrein te verliezen op landen die veel actiever hooggekwalificeerde kenniswerkers werven. De vijf organisaties doen vijf aanbevelingen om van Nederland een “pleisterplaats voor kennistalent” te maken.

Om onderzoekers naar Nederland te halen, moeten allereerst de publieke en private investeringen in research & development omhoog. Universiteiten en industrie zouden hun onderzoek ook beter op elkaar moeten afstemmen.

Daarnaast kunnen persoonsgebonden subsidieprogramma’s van NWO vaker worden ingezet voor toptalent uit het buitenland. Dat vergt betere public relations over de grens. Nederland zou ook meer kunnen profiteren van Europese initiatieven, denken de wetenschappers en werkgevers.

Gelukkig krijgen hoogopgeleide kennismigranten sinds 2004 iets eenvoudiger toegang tot Nederland, maar het kan nog beter, aldus de organisaties. Hun derde aanbeveling is een Europese green card, waarmee de kenniswerkers en hun familie zich vrijelijk door Europa kunnen bewegen. Is dat te hoog gegrepen, dan moeten de Europese lidstaten hun toelatingsregelingen beter op elkaar afstemmen. In ieder geval moeten de kenniswerkers eenvoudiger naar Nederland kunnen komen.

Ten vierde dient de overheid onderzoeksintensieve bedrijven te verleiden zich hier te vestigen door het bedrijfsleven en onderzoeksklimaat te promoten. Ook moet Nederland zich verzekeren van de toegang tot ‘sleutellanden’ als China en India, bijvoorbeeld met gedeelde onderzoeksbudgetten.

Ten slotte willen de vijf organisaties dat er hardere cijfers komen over de mobiliteit van onderzoekers. Alle betrokken instanties (zoals universiteiten, bedrijven, IND en Belastingdienst) zouden hierbij moeten samenwerken. Anders kun je geen weloverwogen beleid voeren en bovendien niet zien of het effect heeft.

De organisaties laten niet al het werk over aan de regering. Zelf willen ze bijvoorbeeld het onderwijs aanlokkelijk maken voor excellente studenten en academici betere carrièrekansen bieden. Bovendien willen ze grote onderzoeksfaciliteiten in Nederland neerzetten.

HOP

"Mijn speerpunt is jongerenparticipatie. Jongeren hebben vaak een duidelijke mening, maar weten niet waar ze er mee naar toe moeten. Tegelijkertijd worden ze vaak niet serieus genomen. Ik wil dat jongeren meer betrokken raken én dat er beter naar hen geluisterd wordt. Ik wil echt tegenwicht bieden aan mannen in grijze pakken", vertelt Elena.
De winnaar van de verkiezingen zal komend jaar de Nederlandse VN-jongerenvertegenwoordiger zijn en in New York een speech houden voor de Verenigde Naties. Deze week staat in het teken van Elena's campagne. "Mijn campagneteam doet echt supergoed werk. Ik ga verschillende colleges langs, over de markt rennen, naar radio 538 en naar mijn oude middelbare school in Tiel. Ik probeer zoveel mogelijk publiciteit te krijgen. Het wordt een gigantisch drukke week, maar ik probeer er ook van te genieten, zo'n kans krijg ik maar één keer!"
Elena neemt het overigens op tegen Sarah-Jane Koulen een afgestudeerde studente van de Roosevelt Academy, het Middelburgse college dat aan de UU is gelieerd.

SMS Elena naar 2008 of SMS Saar naar 2008. kijk voor meer info op www.denachtvandevn.nl. Stemmen kan tot 21 oktober.

IK

Berendsen reageerde woensdag per mail op vragen van het Ublad:

Wat is er gebeurd? "Binnen onze vereniging hebben we meerdere verbanden zoals jaarclubs, sport- en toneelverenigingen en vakdisputen. Ons Veterinair vakdispuut heeft twee weken geleden haar Dies gevierd. Aan het begin van de Dies organiseren zij traditiegetrouw een receptie waar onder andere veterinaire vakdisputen van andere verenigingen hen komen feliciteren. Zoals ik het heb begrepen heeft een vakdispuut van een andere vereniging hen een dode hond aangeboden. Ik heb het nagevraagd en het schijnt dat in deze kringen het aanbieden van dode dieren en slachtafval wel vaker voorkomt. Het vakdispuut van Veritas heeft in ieder geval geweigerd om de hond aan te nemen."
_
Wie heeft de hond in het toilet gelegd, mensen binnen jullie vereniging of van buitenaf? "Door wie dat is gedaan is onbekend, maar zoals ik nu het nu begrepen heb, lijkt het me niet waarschijnlijk dat dit door leden van Veritas is gebeurd. Het kadaver werd in de toiletten natuurlijk snel ontdekt, waarna een van de leden van het Veterinair vakdispuut van Veritas het kadaver verwijderd heeft en ervoor heeft gezorgd dat dit bij de faculteit op de plek is beland waar alle kadavers verzameld worden."
_ _
Wat vinden jullie ervan als bestuur?
"Het bestuur van Veritas vindt de gang van zaken volstrekt belachelijk en wil zich hier uitdrukkelijk van distantiëren. Wij benadrukken ook dat deze activiteit niet is georganiseerd door Veritas, maar door een tamelijk zelfstandig functionerend onderdeel van de vereniging. Bovendien wijzen wij erop dat dit kadaver is aangeboden door studenten van buiten Veritas. Het veterinair vakdispuut heeft het kadaver terecht geweigerd en kon natuurlijk niet voorzien dat het vervolgens in het toilet zou eindigen."
_
Nemen jullie maatregelen, en zo ja, welke maatregelen? "Ik ontvang vanmiddag een afvaardiging van het Veterinair vakdispuut, en ik wil graag een heel hartig woordje met ze spreken hierover. We zullen maatregelen nemen om te voorkomen dat zoiets nog een keer gebeurt."

IK

Joint

Milieukeurmerken

Milieukenmerken op voedingsproducten zeggen lang niet alles over de feitelijke milieuvriendelijkheid van het product. Dat concludeert onderzoeker Mariëtte van Amstel in het proefschrift Twilight on self-regulation waarop zij deze week promoveerde. De juriste ontwikkelde een model waarmee de betrouwbaarheid van keurmerken op milieuvriendelijkheid kan worden vergeleken. Haar onderzoek richtte zich specifiek op biodiversiteit in landbouwgebieden. Van Amstel onderzocht onder meer keurmerken zoals EKO of Milieukeur, en productspecifieke keurmerken zoals Conservation Grade op de verpakking van Jordans muesli of 'gecontroleerde natuurvriendelijke teelt' van Bonduelle. Geen van de onderzochte kenmerken blijkt volledig betrouwbaar. Van Amstel trof echter ook geen volledig ónbetrouwbare zelfregulering aan. Het meest betrouwbaar is Conservation Grade van Jordans. Bij dit keurmerk wordt de impact op biodiversiteit daadwerkelijk gemeten en op de website gepubliceerd. Dit gebeurt bij andere keurmerken minder geregeld of helemaal niet.

Rode reus

Waarom draaien Sirius A, de helderste ster aan de nachtelijke hemel, en zijn zwakkere broertje, de witte dwerg Sirius B, in een ellipsvormige baan om elkaar heen en niet in een cirkelvormige? Die vraag, die astronomen al lange tijd bezig houdt, lijkt te zijn opgelost door Axel Bonacic Marinovic. In het proefschrift, waarop hij op 31 oktober in Utrecht promoveert, stelt hij dat Sirius B vroeger een 'rode reus' was. Dat soort zeer heldere sterren verliest veel massa in de vorm van een sterrenwind. Volgens Bonacic was het massaverlies telkens extra groot op het moment dat de twee sterren dicht bij elkaar in de buurt waren. Door dit ongelijkmatige massaverlies kreeg de aanvankelijk cirkelvormige baan steeds meer de vorm van een ellips. Het model van Bonacic is het eerste dat de baan van Sirius, en van vele andere tot nu toe onbegrepen excentrische dubbelsterren, kan verklaren.

AH

"Dit gebeurt helaas vaker, maar dit keer hebben we genoeg getuigen. Hopelijk kunnen we hiermee een signaal afgeven voor andere bewoners", zegt Joske Mosselman van de SSH. In overleg met een juridisch adviseur en de politie heeft de SSH een verzoek bij de rechter ingediend tot ontruiming van de kamers. Woensdagmorgen werden de betreffende bewoners met een aangetekende brief op de hoogte gesteld.

"Mijn voorgangers hebben de kunst vaak nogal instrumenteel benaderd. Het moest ergens voor dienen. Elco Brinkman had het indertijd zelfs over kunst als glijmiddel voor de economie, hij bedoelde waarschijnlijk smeermiddel, maar dat terzijde. Dus toen ik op het ministerie zei dat kunst voor mij ook als zodanig betekenis heeft, zeiden mijn ambtenaren: o, je bedoelt dat kunst intrinsieke waarde kan hebben. Er was dus zelfs een woord voor."

Een zacht gegrinnik klinkt op in de Senaatszaal van het Academiegebouw, waar Ronald Plasterk te gast is bij de Faculty Club, de nu negen jaar oude sociëteit van de UU. Bij en niet in de Club, omdat het aantal aanmeldingen voor de bijeenkomst met 'onze eigen' minister de verwachtingen ruim overtreft. Ook Plasterk zelf is verbaasd. "Ik had mij voorbereid op een intiem dineetje." Maar geroutineerd als hij is, improviseert hij zonder een spoor van aarzeling een verhaal, doorspekt met Plasterkiaanse terzijdes.

Dat hij hier vanavond staat, is te danken aan zijn Utrecht-gevoel, want in zijn algemeenheid slaat hij dit soort uitnodigingen af. "Ik moet toch ook nog een beetje proberen het land te regeren. Morgen mag ik bijvoorbeeld een dag lang naar de Algemene Beschouwingen in de Eerste Kamer gaan zitten luisteren, hoewel ik geen woord mag zeggen, want dat doet de premier. Nou ja, gelukkig sta ik twee keer per dag in de file. Heb ik tenminste twee keer anderhalf uur om te werken."

Het grootste verschil met zijn vorige baan is het razende tempo, vertelt hij. "In de wetenschap kun je vijf jaar bezig zijn met een molecuul en dan op een congres tegen een collega zeggen: helemaal zeker weet ik het niet, maar ik denk dat.... In de politiek moet je alles zeker weten, en dat over onderwerpen waarover je nog nooit hebt nagedacht, zoals de vrijheid van verkeer van Finse kraandrijvers. Ik heb vorige week drie keer met de Kamer gedebatteerd over drie totaal verschillende onderwerpen. Het voelt alsof ik voortdurend examen moet doen. En dan te bedenken dat ik volgens Alexander Pechtold een wat lichtere portefeuille heb gekregen, omdat ik als tweede PvdA-minister meepraat over het economisch beleid."

Omdat hij begrijpt dat hij vanavond niet weg kan komen met alleen maar persoonlijke ontboezemingen, vat Plasterk in ruim tien minuten voor de hoofdzakelijk met emeriti en studentleden van de Universiteitsraad gevulde zaal zijn ideeën over het universitaire onderzoek samen. Het is het inmiddels bekende verhaal over jonge onderzoekers die de kans moeten krijgen om niet gehinderd door strategische overwegingen van universiteiten op zoek te gaan naar de beste plaats om onderzoek te doen. "Mijn idee is om ze geld te geven en te zeggen: Neem uw bed op en wandel. Dat zei Jezus tegen de lammen, geloof ik, maar wij zeggen het tegen jonge onderzoekers. U merkt, ik zit met veel christenen in een kabinet."

Dan is het tijd voor de zaal, waar zoals gebruikelijk bij dit soort gelegenheden zoveel vragenstellers zoveel vragen over zoveel onderwerpen stellen dat er geen schijn van kans is op een zinnige discussie. Meest kritisch is cultureel antropoloog Diederik Raven. "Ik vind het verontrustend om te zien hoe gemakkelijk u het bètamodel van rijke universiteiten als Harvard en Stanford naar Nederland overplaatst. Bij de bèta's is geld misschien geen probleem, maar als er bij ons niet snel geld bij komt, houden veel van mijn zwaar overbelaste jongere collega's het niet vol."

"Of er in het hoger onderwijs sprake is van systematische onderfinanciering, weet ik niet", reageert Plasterk voor het eerst enigszins onzeker, om de aandacht vervolgens geroutineerd af te leiden. "Ik wil weerspreken dat ik alleen als bèta naar onderzoek kijk. Mijn verhaal gaat ook op voor andere takken van wetenschap, zoals ik bijvoorbeeld van de economen van het Tinbergen Instituut heb gehoord."

Raven krijgt geen kans op weerwoord, want andere vragen wachten, over selectie voor de poort, over de vraag wat Utrecht moet doen om in 2018 Europese culturele hoofdstad te worden, over de opmars van managers in het hoger onderwijs. "Met de ontbureaucratisering wacht u een Herculestaak", waarschuwt emeritus-hoogleraar Dorhout Mees aan het einde van de bijeenkomst. "Ik wens u veel succes." Terwijl applaus opklatert in de Senaatszaal, kijkt Plasterk tevreden de zaal rond. Hij mag het als minister eigenlijk niet meer denken, maar het is toch een leuke universiteit, die universiteit van hem.

EH

Volgens preses Thomas Berendsen was de hond een cadeau van een vakdispuut van een andere vereniging. "Naar ik heb begrepen komt het aanbieden van dieren en slachtafval wel vaker voor." Volgens Berendsen werd de gift geweigerd, maar dook het dode beest later op in het toilet.

Het Veritas-bestuur noemt de gang van zaken "volstrekt belachelijk" en wijst erop dat de hond is aangeboden door studenten van buiten de vereniging. Leden van het veterinair dispuut van Veritas hebben ervoor gezorgd dat de hond is beland op de daarvoor bestemde plek in de faculteit Diergeneeskunde.

Berendsen betreurt dat dit nieuws naar buiten komt in een week die bol staat van incidenten rondom dierenmishandeling door studenten. De dierenbescherming onderzoekt ondermeer een incident waarbij eerstejaars van een studentenvereniging in de provincie Utrecht gedwongen zouden zijn tot seks met kippen. In Groningen moesten studenten goudvissen doorslikken en in Leiden legde een geitje het loodje na pesterijen.

XB

Startende life science bedrijven uit de Utrechtse regio kunnen sinds kort een beroep doen op durfkapitaal uit een nieuw fonds. Zes partners waaronder de Universiteit Utrecht Holding BV en UMC Utrecht Participaties hebben in totaal negentien miljoen euro gestort in het Thuja Capital Healthcare Fund.

Het nieuwe fonds vormt volgens directeur Gom van Strien van de Utrecht Holdings een nuttige aanvulling op bestaande aanbieders van durfkapitaal. "Starters in de life sciences zijn vaak jonge onderzoekers die in eerste instantie maar tussen een half en anderhalf miljoen euro nodig hebben. Aan een gedegen onderzoek naar de plannen van een starter is een aanbieder van durfkapitaal echter al snel een paar ton kwijt. In verhouding tot de relatief geringe investering vinden veel aanbieders dat een te grote uitgave."

Tot nu toe voorzagen de holdings van universiteit en ziekenhuis in deze lacune, maar toen het ministerie van Economische Zaken aankondigde geld over te hebben voor kleine, private durfkapitalisten, besloten de twee Uithof-partners tot de oprichting van een BV. "Economische Zaken vond de holdings niet privaat genoeg", lacht Van Strien, "vandaar dat we vorig jaar een samenwerking met Thuja Capital hebben opgezet. Toen hebben we meteen maar besloten om het groots aan te pakken. De holdings van UU en UMC hebben elk twee miljoen beschikbaar gesteld en Harrold van Barlingen, de directeur van Thuja Capital, kreeg de opdracht om er via externe partners 8,5 miljoen bij te organiseren."

Het succes was groot, want vorige week werd bekend dat Economische Zaken, Van Lanschot Bankiers en twee niet met name genoemde institutionele investeerders het fonds hebben aangevuld tot liefst negentien miljoen euro. Met dat geld hoopt Thuja Capital de komende jaren, vooral maar niet uitsluitend in Utrecht en omgeving, tussen de tien a vijftien ondernemingen op te bouwen in de sfeer van de biotechnologie en de medische hulpmiddelen.

In het regionale dagblad zegt hij woensdagochtend dat hij zeven jaar geleden een relatie met een vrouw heeft gehad die 'kennelijk in onvrede is geëindigd'. Hij zegt dat hij in 2005 met de vrouw en de ombudsman van het ziekenhuis hierover nog een gesprek heeft gevoerd. Volgens RTV Utrecht die zich baseert op bronnen binnen politie en justitie, lopen er echter twee aangiftes tegen de man. Hij zou op het werk en tijdens congressen verschillende vrouwen hebben aangerand of bedreigd. Anderen zouden uit angst hun mond houden.

Inmiddels praat de hoogleraar niet meer met de media. Woordvoerder van het UMCU Ilse van Wijk heeft van de politie begrepen dat de zaak in onderzoek is. Het ziekenhuis wacht resultaten van dat onderzoek af. Woordvoerders van de Utrechtse politie en het openbaar ministerie gaan niet inop de aantijgingen tegen de hoogleraar. Bernard Jens van de politie Utrecht wil niet reageren op de vraag of er officieel aangifte is gedaan tegen de hoogleraar: "Ik zeg tegen het Ublad wat ik ook tegenover de andere media heb gezegd: ik zeg niets over het hele verhaal." Hij verwijst naar Mary Hallebeek van het openbaar ministerie, maar zij zegt hetzelfde. "Weet je wat het is. RTV Utrecht legde ons een verhaal voor en vroeg of ik het wilde bevestigen of ontkennen. Maar dat doen wij niet als de informatie herleidbaar is tot een persoon." Normaliter als politie of justitie melding maakt van een aangifte, zijn de gegevens niet te herleiden naar een persoon.