De bussen naar De Uithof vanaf het Centraal Station zitten in de spits overvol. Per dag reizen er 30.000 mensen van en naar het universiteitsterrein in de polder. Meer bussen kunnen niet worden ingezet. Een oplossing is om ook een tram te laten rijden. Per rit passen hier 400 passagiers in - in één bus 150.
De tramlijn kan worden aangelegd over de geplande busbaan 'om de zuid' die via de Pelikaanstraat, het voetbalstadion Galgenwaard en de Weg tot de Wetenschap gaat lopen. Kosten 100 miljoen euro. Eventueel kan die route nog worden doorgetrokken naar Zeist en vanaf CS naar Leidsche Rijn.
Het realiseren van een tweede tramlijn is actueel omdat de bestaande lijn van Utrecht naar Nieuwegein en IJsselstein toe is aan vervanging. De rails en de tramstellen moeten worden vernieuwd. De bestuurders hebben ook al een Frans tramstel op het oog die het volgens hen goed zou doen in Utrecht. De tram heeft een lage instap waardoor hoge perrons overbodig zijn en rolstoelers en kinderwagens gemakkelijk de tram ingereden kunnen worden.
Om bestuurders en instellingen warm te maken voor de tram rijdt de tram uit Mulhouse sinds afgelopen zondag met genodigden rond. Vanavond mogen medewerkers van de Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum voelen hoe het is om per tram vervoerd te worden. GK

Met die mededeling gaf zij antwoord op een vraag die studentraadslid Ilir Dibrani stelde naar aanleiding van haar rede bij de opening van het Academisch Jaar. Zonder er overigens diep op in te gaan had Van Rooy in die rede gezinspeeld op de mogelijkheid om in Utrecht een gedifferentieerd collegegeld in te voeren. Hoe moest hij die opmerking duiden, vroeg Dibrani zich af. Komen er binnen de UU straks goedkope en dure opleidingen?

In haar antwoord maakte Van Rooy de vragensteller duidelijk dat eventuele collegegelddifferentiatie, als die er al komt, zeker niet zal inhouden dat bèta- en medische opleidingen duurder worden dan alfa- en gammastudies. Wat wel valt te overwegen is het vragen van een hoger collegegeld voor een bijzondere opleiding als het University College, aldus de collegevoorzitter.

Als argument voerde zij onder meer aan dat veel buitenlanders op dit moment niet kunnen geloven dat zo’n goedkope opleiding zoveel kwaliteit biedt. Om die reden had ook de visitatiecommissie eerder dit jaar al gesuggereerd de prijs te verhogen. Op de opmerking van Dibrani dat minister Plasterk niet erg gecharmeerd is van collegegelddifferentiatie, kwam een laconieke reactie. “Ach, nieuwe ideeën komen wel vaker van minderheden,” aldus Van Rooy, die overigens beklemtoonde dat de UU voorlopig geen concrete plannen in deze richting heeft.

EH

In de vergadering van de financiële commissie van de Universiteitsraad liet collegelid Hans Amman de studenten maandag weten dat uit een inventarisatie was gebleken dat er in de omgeving van universitaire gebouwen voldoende oplaadpunten zijn. In dat licht noemde hij een extra uitgave van 22.000 euro per chipoplaadpunt niet verantwoord.

EH

De Waal doet zijn uitspraken vandaag in het Financieele Dagblad. Het “gemillimeter” over salarissen in de semi-publieke sector vindt hij weinig dapper. “Doe dan iets aan het toptarief voor types als de baas van Numico die tachtig miljoen krijgt. In de private sector vinden de echte excessen plaats.”

Vorige week adviseerde de commissie-Dijkstal om het salaris van bestuurders van semi-overheidsinstellingen te maximeren op 171.000 euro, het gemiddelde van de ministerssalarissen plus dertig procent.

Vooral de universiteiten zijn daar niet blij mee en Lodewijk de Waal, eerder lid van de raad van toezicht van de Technische Universiteit Delft, onderschrijft hun kritiek. In 2001 benoemde de raad Shell-topman Hans van Luijk tot collegevoorzitter. Hij verdiende toen volgens De Waal 237.000 euro, ruim meer dan de minister-president.

De oud-FNV-voorzitter had en heeft daar geen moeite mee. “Dat een minister-president de moeilijkste baan heeft, is niet waar. Het leiden van een universiteit met een omzet van honderden miljoenen, het aansturen van hoogleraren en het doorvoeren van een reorganisatie, vergt meer vaardigheden dan een premier beheerst.”

Ook had Van Luijk geen wachtgeldregeling, zegt De Waal. “Die regeling heeft de minister-president wel. Als je die kapitaliseert, dan zat Van Luijk niet boven het salaris van Balkenende.”

HOP

Dit voorjaar schreef studentenorganisatie ISO een notitie waarin ze pleitte voor één kwaliteitswaakhond in het hoger onderwijs in plaats van vier. Accreditatieorganisatie NVAO, de Onderwijsinspectie, de IB-Groep en het ministerie van OCW hebben nu allemaal hun eigen controlerende functie, en het ISO denkt dat samenvoeging kan leiden tot minder ruis op de lijn. GroenLinks en de VVD zagen wel brood in het plan, en dienden een motie in bij Plasterk.

De bewindsman schrijft echter dat het plan niet uitvoerbaar is. De landen die zich achter de Bologna-verklaring schaarden, hebben immers afgesproken dat de keuring van opleidingen moet worden uitgevoerd door een aparte organisatie als de NVAO. Plasterk vindt wel dat de vier organisaties hun werk beter op elkaar moeten afstemmen.

Het pleidooi van het ISO om opleidingen niet langer apart, maar samen te keuren - bijvoorbeeld op faculteitsniveau - neemt Plasterk niet over. Daartegen gelden volgens hem dezelfde bezwaren als tegen de eerder afgeschoten domeinaccreditatie. Toenmalig staatssecretaris Rutte stelde in 2005 vast dat onduidelijk zou worden waartoe studenten binnen de domeinen worden opgeleid, en het Nederlandse hoger onderwijs zou onvergelijkbaar worden met hoger onderwijs in andere landen.

Wel houdt Plasterk vast aan herijking van het accreditatiestelsel zodra alle opleidingen één keer zijn beoordeeld. Welke vorm de keuring daarna krijgt, is nog niet duidelijk. De minister wil de lat voor opleidingen hoger leggen dan nu. Toch wil hij opleidingen meer ruimte geven "om te werken aan echte kwaliteitsverbetering".

De uitgewerkte plannen laten nog even op zich wachten. Plasterks strategische agenda wordt in november verwacht.

HOP

Het onafhankelijke Mare zou zich volgens de bestuurders moeten richten op opinie en debat in plaats van nieuwsgaring. Als hun plannen doorgaan, verschijnt het blad voortaan niet meer wekelijks, maar tweewekelijks. De universiteit wil de nieuwsvoorziening laten verzorgen door haar pr-afdeling, die wekelijks een digitale nieuwsbrief verstuurt.

"Wij zijn van mening", schrijft de raad in de petitie, "dat een onafhankelijke nieuwsvoorziening binnen een universitaire gemeenschap met als lijfspreuk 'Praesidium Libertatis' van buitengewoon belang is."

Morgen neemt het bestuur een besluit. De petitie is tot maandagochtend al 833 keer ondertekend. Hij staat hier: www.ur.leidenuniv.nl/index.php3?m=1&c=100

HOP

Afgelopen week veegde Plasterk de opvallendste aanbeveling uit het jongste rapport van de Onderwijsraad van tafel. “Een vwo’er die Latijn wil studeren en behalve een vijf voor wiskunde alleen maar negens op zijn eindlijst heeft, moet je dan een jaar laten overdoen. Ik heb daar grote bedenkingen bij.”

De Onderwijsraad denkt echter dat het aantal gezakten minder dramatisch zal stijgen. “Als de nieuwe normen hadden gegolden voor de examens van dit voorjaar, was niet tien, maar hooguit vijftien procent van de havo- en vwo-leerlingen gezakt”, zegt directeur Adrie van der Rest. De raad baseert zich op eerder onderzoek van de Onderwijsinspectie. Het percentage gezakten zal na invoering nog lager uitvallen omdat veel leerlingen bij scherpere eisen harder gaan werken.

D66 vindt dat Plasterk de aanbeveling te snel verwerpt. Die zou zich hiermee volgens fractievoorzitter Alexander Pechtold opwerpen als “verdediger van de vijfjescultuur”.

De Onderwijsraad is bezorgd over het kennisniveau van scholieren en eerstejaars studenten. Steeds meer universiteiten en hogescholen voelen zich gedwongen om toelatingstoetsen en bijspijkercursussen te organiseren. Met de examenmaatregel zou de overheid meer grip krijgen op het kennisniveau van scholieren.

HOP

Aanstaande zondag, 9 september ontvangt Brunekreef in Mexico City de John Goldsmith Award van de International Society of Environmental Epidemiology, de belangrijkste internationale beroepsvereniging op het gebied van milieu-epidemiologie. Hij krijgt de prijs vanwege zijn bijzondere verdiensten op het gebied van milieu en gezondheid.

Over nog geen week ontvangt Brunekreef in Stockholm de European Lung Foundation Award van de gelijknamige organisatie, omdat hij zich onder andere heeft beziggehouden met het vertalen van onderzoeksresultaten naar milieunormen. Op die manier kan de bescherming van de volksgezondheid wettelijk worden geregeld.

Het instituut voor risicoberekening waaraan Brunekreef is verbonden, is een interfacultair onderzoekinstituut van de faculteiten Diergeneeskunde, Geneeskunde, Farmaceutische Wetenschappen en Biologie. Ook wordt het instituut ondersteund door het RIVM in Bilthoven en door TNO in Zeist.

AH

Meer informatie: www.iras.uu.nl

Tot 2003 viel het volgens onderzoeksbureau SEO nog mee: maar dertig procent van de vacatures was toen moeilijk vervulbaar. Eind 2006 was dit aandeel echter gegroeid naar vijftig procent. Ter vergelijking: voor alfa’s en gamma’s bleef toen vijfendertig procent van de vacatures lang openstaan.

Van alle afgestudeerden in het hoger onderwijs volgde zestien procent een opleiding in de bèta- en techniekhoek. Fors minder dan het EU-gemiddelde van 26 procent. Verwacht wordt dat het tekort aan bèta’s in ieder geval aanhoudt tot 2020. Er zijn vooral te weinig bouwkundigen, civiel technologen en logistiek ingenieurs. Kleinere bedrijven hebben daar het meest last van. Internationale concerns zijn beter in staat hun personeel uit het buitenland te halen.

SEO constateert dat de bèta’s meer geïnteresseerd zijn in de inhoudelijke uitdagingen van hun vak, dan in de hoogte van het salaris dat ze iedere maand incasseren. Daardoor zou de groep lastiger te lokken zijn.

Verder blijkt uit de notitie dat werkgevers zich zorgen maken over het niveau van de opleidingen. Werkgevers vinden het bètaonderwijs te breed: vooral hbo’ers zouden daardoor inhoudelijke kennis tekortkomen. Het onderzoeksbureau leidde dit af uit gesprekken met vijftien personeelswervers, die allemaal voor grotere bedrijven werken.

HOP

Tot die conclusie komt het Rathenau Instituut in het rapport ‘Dertig jaar publieke onderzoeksbekostiging in Nederland’. In 1975 stak het rijk in absolute bedragen 762 miljoen euro in de zogenaamde eerste geldstroom voor vrij wetenschappelijk onderzoek, in 2005 ging het om ruim 2,5 miljard euro. Na een inflatiecorrectie blijkt het vrije onderzoeksbudget in te zijn verdubbeld. “De overheid heeft dus in feite gelijk als wordt beweerd dat er steeds meer wordt geïnvesteerd in onderzoek”, zegt Anouschka Versleijen namens het instituut.

Dus de universiteiten klagen ten onrechte over een gebrek aan middelen? “Zeker niet”, reageert Versleijen. “Nederland wil voorop lopen met kennis en innovatie. Maar als je kijkt naar de investeringen van landen als Denemarken of Oostenrijk, moet je constateren dat die daar in dertig jaar tijd veel sneller zijn toegenomen. En met Finland kun je Nederland al helemaal niet vergelijken.”

Aan de eerste geldstroom gaat ongeveer driekwart van al het publieke onderzoeksgeld op. De overige vijfentwintig procent – ruim 800 miljoen euro – wordt op projectbasis verdeeld. Dat aandeel is de afgelopen vijftien jaar niet ingrijpend veranderd. Wel is de verdeling van dit geld een stuk complexer geworden door een toename van regelingen en subsidieverstrekkers.

HOP