Dat is één van de aanbevelingen die de Onderwijsraad vandaag doet om het voortgezet onderwijs beter te laten aansluiten op het hoger onderwijs. Het advies is een antwoord op de vorig jaar losgebarsten storm van kritiek op didactische vernieuwingen in het onderwijs.

De raad maakt zich zorgen om het kennisniveau van scholieren en eerstejaars studenten. Steeds meer universiteiten en hogescholen voelen zich gedwongen om toelatingstoetsen en bijspijkercursussen te organiseren. Met de examenmaatregel zou de overheid weer steviger grip krijgen op het niveau van scholieren.

Het hoger onderwijs en de toeleverende scholen moeten samen afspraken maken over het minimale ‘aanvangsniveau’ van opleidingen. Als die daar een toets via het internet aan koppelen, kunnen aankomende studenten straks simpel vaststellen of ze aan de eisen voldoen. In de Verenigde Staten zijn zulke toetsen heel gebruikelijk.

Ook het eindniveau van het hoger onderwijs moet beter worden bewaakt, vindt de raad. Zij pleit voor herinvoering van afsluitende examens, die de opleidingen landelijk op elkaar afstemmen. Bovendien moet de NVAO bij accreditaties beter letten op de kwaliteit van docenten en afstudeerprojecten. De raad adviseerde minister Plasterk afgelopen zomer om opleidingen die op deze punten ‘heel goed’ scoren, een kwart meer budget te geven.

Als het basale kennisniveau is veiliggesteld kan de norm in het hoger onderwijs omhoog, verwacht de Onderwijsraad. Hogescholen en universiteiten zouden hun studenten extra culturele bagage kunnen meegeven, samengevat in een canon voor het hoger onderwijs. Die moet dieper graven dan de cultuurhistorische canon voor acht- tot veertienjarigen en ook de ontwikkelingen in de bètavakken en de techniek beslaan.

HOP

Klaar om de nacht in het gebouw door te brengen, hadden de studenten met slaapzakken en spandoeken de kamer omstreeks een uur in beslag genomen. Na een half uur kreeg de actie al respons. Een afgevaardigde van de rector bood tot half oktober een tijdelijke onderkomen aan in Pnyx Achter St. Pieter en beloofde na die tijd een vaste locatie te hebben gevonden.

ATLAS zat oorspronkelijk in het Bestuursgebouw, maar na het ongeval met de hijskraan werd Studentenservice in die ruimte ondergebracht. De verwachting van de studievereniging was dat zij na restauratie van het Ruppertgebouw weer terug kon keren in hun oude ruimte. Dat bleek niet het geval omdat Studentenservice in het Bestuursgebouw blijft.

“We hebben binnen onze faculteit op allerlei niveaus gepraat om een oplossing te vinden, maar niemand kon ons helpen. De enige manier om een kamer te krijgen leek deze actie”, vertelt Alette Baartmans, derdejaars studente en onderwijscommissaris van ATLAS. “Dat er zo snel een oplossing gevonden zou worden, hadden we zelf ook niet verwacht, het was echt een flitskraak!”

IK

Oeverplanten

Islamitisch Offerfeest

Het is onterecht om zogenaamd orthodox-islamitische rituelen af te doen als 'statisch en onveranderlijk'. Dat stelt cultureel antropoloog en Arabist Gerard van de Bruinhorst in het proefschrift Raise your voices and kill your animals, waarop hij deze week promoveert. Van de Bruinhorst deed gedurende dertien maanden onderzoek in de Tanzaniaanse stad Tanga naar de vraag hoe moslims het offerfeest (Idd el-Hajj) uitvoeren en constateert in zijn lijvige boek dat er in dit opzicht grote verschillen bestaan. Niet alleen is er jaarlijks onenigheid over de juiste datum van het feest, ook over de betekenis van het ritueel verschilt men van mening. Voor sommige groepen is het dieroffer een symbool van de geestelijke strijd tegen de zonden, terwijl het voor anderen de oorlog tegen hedendaagse vijanden van de islam vertegenwoordigt. Zo werd de executie van Saddam Hussein in Irak nadrukkelijk geplaatst in de context van het offerfeest.

Dikke Amerikanen

Gezond eten en toch dikker worden. Voor veel Amerikanen is dat een reëel probleem, zo blijkt uit een studie van de Universiteit van Chicago over the American obesity paradox. Als eten bekend staat als 'gezond', bestellen de meeste Amerikanen meer bijgerechten en een extra calorievol dessert, en drinken ze meer bier. Hierdoor krijgen ze gemiddeld 131 procent meer calorieën binnen, dan wanneer ze denken dat ze ongezond eten. Hoe misleidend het imago van gezond eten kan zijn, bleek uit de antwoorden van gasten van twee restaurants op de vraag naar het aantal calorieën in een sandwich. In een health food restaurant viel de schatting gemiddeld 35 procent lager uit dan voor exact dezelfde sandwich in een 'gewoon' restaurant.

IK

In zijn antwoord schetste hij de universiteit als een apenrots met op de schaal van waardering onderaan de paria's van Sociale Wetenschappen ("het is hard maar waar") en bovenaan de brulapen van het bèta-medische complex. "Wij zitten daartussenin en op zich zitten we nog niets eens zo slecht, want dat wij met schoonheid en taalvaardigheid bezig zijn, wordt erg op prijs gesteld. Het is niet toevallig dat bij vrijwel elke bijeenkomst de aanwezige alfa wordt gevraagd om het woord te doen. Daarna verdelen de bèta's onderling het geld, maar je krijgt als alfa wel veel complimenten."

Met name het feit dat zij het nog steeds moeten doen met een fractie van het geld van de universitaire Bokito's steekt de geesteswetenschappers, maar Van Oostrom adviseerde hen niet langer te mokken en te tandenknarsen. "Wij kunnen vooral iets leren van het strategisch denken in de bèta-hoek. Toen er een paar jaar geleden vanwege het geringe aantal studenten sprake was van het opheffen van de Leidse wiskundeopleiding, kwamen de wiskundigen meteen in het geweer. Studenten kiezen regionaal, was hun argument. Het kan toch niet zo zijn dat straks niemand tussen Middelburg en Aalsmeer meer wiskunde gaat doen? Een geniale vondst, want het plan verdween meteen van tafel. Waarom bedenken wij dit soort dingen niet, vraag ik me dan af."

Van Oostrom gaf zijn gehoor een vijfpunten-actieplan mee met als centrale boodschap: treed zelfbewuster op. "Soms krijg je van bèta's de vraag waarom we in Nederland Shakespeare zouden moeten bestuderen, 'want dat doen ze in Engeland toch al?' Als ze dat weer eens zeggen, laten we ze dan de wedervraag stellen waarom we in Nederland eigenlijk nog aan genomics zouden moeten doen."

EH

Als winnaar van het tv-programma Korenslag mocht studentenkoor Dekoor afgelopen weekeinde in de Hilversums Wisseloordstudio's een cd opnemen. "Je merkt echt dat je met professionele musici en technici werkt, want het verliep vlekkeloos", aldus koorlid Heleen de Boer. Op de cd zullen in ieder geval de nummers komen die werden gezongen tijdens Korenslag. Ook zingt Dekoor samen met twee bekende artiesten: zangeres Edsilia Rombley en ex-Replay-zanger Mark Dakrit. "Binnenkort komt onze eerste single Ooit uit, samen met Mark Dakrit. Hopelijk gaan we de hitlijsten bestormen!", zegt koorlid Michiel Zupec enthousiast. Een titel heeft het album nog niet. "Er zijn al verschillende titels voorbij gekomen, maar we hebben nog niet echt een Eureka!-moment beleefd." De cd ligt eind september in de winkel.

Hoe ben je er op gekomen om dit te gaan doen?

"Mijn vriend en ik hadden een hond en we twijfelden over een tweede. Toen ben ik om me heen gaan kijken en kwam ik in contact met stichtingen die buitenlandse asielhonden opvangen, bijvoorbeeld de stichting Animal in Need. Vervolgens heb ik een opvanghond erbij genomen om te kijken of twee honden voor ons een goed idee zou zijn. Inmiddels hebben we twee eigen honden en twee, soms ook meer, opvanghonden.

Dus het is een beestenboel bij jou thuis?

"Nou dat valt eigenlijk wel mee. De honden die ik opvang zijn van het Galgo-ras, een soort Greyhound. Het zijn rustige honden; de gemiddelde kat is actiever. Deze honden worden in Spanje voor de jacht gebruikt. Als het jachtseizoen afgelopen is worden ze mishandeld, opgehangen of op een andere manier afgemaakt. Daarom is het zo belangrijk om een goed huis voor ze te vinden en een hond die hier in de opvang zit heeft een veel grotere kans op het vinden van een baasje."

Zijn de asiels in Nederland niet al vol genoeg?

"Nee, voor honden zijn de asiels in Nederland niet vol. Het komt bijna niet meer voor dat een hond in een Nederlands asiel een spuitje krijgt. Het aantal zwerfhonden in Spanje is inmiddels ook behoorlijk afgenomen. Het helpt dus echt om de honden hierheen te halen en de mensen daar voor te lichten. Bovendien gaat het adoptiegeld voor de honden weer terug naar de asiels in Spanje. Het asiel waar ik veel mee samenwerk gebruikt dit geld bijvoorbeeld om eigenaren van mishandelde honden aan te klagen. In Spanje worden deze jachthonden als het allerlaagste ras beschouwd en dat moeten we veranderen."

MA

Wie voor het ongeluk nog nooit in het gebouw was geweest, zal het waarschijnlijk niet opvallen dat een groot deel van de gang gerenoveerd is. Het stuk van het dak dat nieuw is, wijkt niet af van de oude gedeeltes en je moet zoeken naar de stenen in de muren die zijn vervangen. Cultuurcentrum Parnassos Uithof is nu nog gesloten, maar op maandag 10 september gaan de deuren weer open.

Derdejaars studenten sociale geografie, Koen Havik (21) en Sander van Lanen (21), zagen de kraan een halfjaar geleden vallen en zijn sindsdien niet meer in het gebouw geweest. Bang om weer de plek van het ongeluk te bezoeken, zijn ze niet. Sander: "Ik was wel nieuwsgierig hoe het gebouw eruit zou zien toen ik vanmorgen hier naar toe ging, maar je ziet er helemaal niets van."

Behalve een nieuw computerlokaal zijn er geen opmerkelijke veranderingen te bespeuren. "We zijn door de vakantie sowieso bijna twee maanden niet naar college geweest. Het is net zo raar om weer in De Uithof te zijn als om weer in dit gebouw te zijn", vindt Koen.

Voor medewerker van de technische dienst Gerard Blankenstein, was maandag niet de eerste keer dat hij weer in het Ruppertgebouw kwam. Vanaf het moment van het ongeluk is hij in het gebouw blijven werken: "De eerste weken waren soms wel moeilijk, je denkt toch aan de dingen die veel erger hadden kunnen aflopen. Nu doe ik dat bijna niet meer. Het is toch ook mooi? Je ziet er niets meer van."

Bij de meeste studenten voldoet hun opleiding aan de verwachtingen. Gemiddeld krijgen de opleidingen een 7,3 als cijfer. De studenten geven in de enquête echter ook verbeterpunten aan. Zo vindt 35 procent van de respondenten dat er te weinig contacturen zijn, in 2005 was dat nog maar 22 procent.

Studenten besteden bovendien nog steeds te weinig tijd aan hun studie, 28 uur per week om precies te zijn. Bijna 80 procent van de studenten heeft een bijbaan. Aan die bijbaan zijn ze bovendien meer tijd kwijt dan in 2005.

MV

"Ongelofelijk, wat praat die man soepel. Ik wou dat we elk jaar bij de opening van het Academisch Jaar zo'n spreker hadden. En dan zegt hij keiharde dingen ook nog op zo'n innemende toon, dat je onmogelijk kwaad op hem kunt worden." Aldus een van de talloze bewonderende commentaren na een gedenkwaardige maandagmiddag.

Ronald Plasterk was even terug in Utrecht en gezien de bomvolle Domkerk was dat een 'event' van de eerste orde. De minister, tot voor een half jaar nog collega-wetenschapper, zou vandaag ongetwijfeld een boekje opendoen over zijn plannen met het hoger onderwijs, dus de aanwezigen gingen er eens goed voor zitten. Zij werden op hun wenken bediend, want nadat collegevoorzitter Van Rooy de bewindsman een paar keer subtiel had gewezen op de noden van de universiteiten, nam die in zijn rede geen blad voor de mond.

Met ruim 25 jaar ervaring als bio-medisch onderzoeker, onder meer in Engeland en de Verenigde Staten, kent de minister de wereld van het wetenschappelijk onderzoek op zijn duimpje, en erg positief over de ontwikkelingen in continentaal Europa is hij niet, zo bleek. "Hier is de hoogleraar B, de baas van de hoogleraar A, en die is baas van de UHD, die baas is van de UD, die baas is van de postdoc die drie AIO's begeleidt, die ieder drie hoofdvakstudenten begeleiden die het werk doen", stangde Plasterk zijn publiek. "Ik chargeer, maar zoveel hiërarchie gaat wel ten koste van creatieve jonge onderzoekers."

Eerder had de bewindsman zijn gehoor gecomplimenteerd met de 42e plaats op de Shanghai-ranglijst, waarmee Utrecht de beste universiteit van de Eurozone is. ("Daar zou ik als ik u was veel reclame mee maken."). Maar gezien zijn opmerking dat continentaal Europa in wetenschappelijk opzicht een ontwikkelingsland is geworden, ontging de ironie van dat compliment de aanwezigen niet. Plasterk heeft weinig fiducie in de rigide universitaire hiërarchie die creatieve jonge onderzoekers naar zijn mening te weinig ruimte geeft voor vernieuwend onderzoek. De oproep van Van Rooy om af te zien van zijn heilloze plan om onderzoeksgeld over te hevelen naar NWO, was in zijn geval dan ook duidelijk aan dovemansoren gericht.

Na een niet mis te verstane waarschuwing van de minister aan de landelijke Raden van Toezicht om voortaan de Balkenende-norm voor salarissen van universiteitsbestuurders te respecteren, galmde tot slot van de bijeenkomst het universitaire volkslied ('Gaudeamus igitur') door de gewelven van de Domkerk. "Een spannende middag", was een veelgehoorde reactie, al was niet iedereen 'amused' over de weinig vleiende vergelijking van Plasterk tussen universiteitsvereniging VSNU en de 'automonteurs' van de BOVAG met hun ketelmuziek. Maar anderen had die opmerking juist goed gedaan. "Eindelijk een minister die in gewone mensentaal zegt, wat iedereen denkt. Wat een verademing."

Over het algemeen was er maandag sprake van de minst 'Haagse' academische openingsredes in jaren. Alleen de Radboud Universiteit Nijmegen haalde stevig uit naar het plan om honderd miljoen van de universiteiten naar NWO te schuiven. De strijdbare rector Bas Kortmann citeerde met instemming de leus 'beter vrijheid met oorlog dan vreedzame dienstbaarheid'.

Anderen hebben de strijdbijl voorlopig begraven of slikken ergernissen in. De meeste bestuurders uitten liever hun tomeloze ambities en waarschuwden voor de internationale concurrentie, zo ook de Utrechtse collegevoorzitter Van Rooy: "Meer ruimte voor talent, meer ruimte voor excellentie, en keuzes maken, dat is het antwoord op de grotere dynamiek in Europa."

Zelfs Jo Ritzen, voorzitter van de Universiteit Maastricht, liet zich niet verleiden iets te zeggen over Plasterks weerzin tegen de hoge bezoldiging van bestuurders. In plaats daarvan sprak hij over arme landen. Daar worden meer kinderen geboren en dus meer studenten en wetenschappers. Om de deelname aan het hoger onderwijs te verbeteren, zouden rijke landen iets moeten doen aan ondervertegenwoordiging van minderheden, meent hij. Voorheen was dat een idealistisch standpunt, "maar nu wordt het een economische noodzaak".

Maar alle bestuurders weten nu dat hun minister Europa een wetenschappelijk ontwikkelingsland vindt. Die minister wil daar bovendien verandering in brengen door Amerikaanse voorbeelden na te volgen. En de universiteiten mogen hem daarbij niet voor de voeten lopen.

EH/HOP