Waar zijn de Utrechtse allochtonen?

Heb jij hier een verklaring voor, beleidsmedewerkster Diversiteit Eveline Weenink?

"Het is voor mij ook een raadsel, ik was ook teleurgesteld toen ik dit vernam. Van de twaalf verzoeken die zijn ingediend, zijn er zeven door de eerste schifting gekomen. Uiteindelijk is er maar één toegekend, maar zijn er wel drie subsidiabel geacht. Dat houdt in dat het NWO deze aanvragen goed genoeg vond, maar dat er simpelweg geen geld voor beschikbaar is. De UU heeft dus zeker wel allochtoon talent in huis."

Hoe ziet de coaching eruit?

"Tijdens het coachingstraject leren ze hun aanvraag zo goed mogelijk te verdedigen voor een speciale Mozaïek-commissie binnen de UU. Deze commissie simuleert de NWO-commissie. Waarom Utrecht toch maar één subsidie heeft gekregen weet ik niet. Misschien zou je het aan Maaike Romijn kunnen vragen. Zij is coördinator van het Mozaïekprogramma bij NWO."

Maaike Romijn, waarom heeft de UU maar één subsidie binnengehaald?

"Daar is geen eenduidige verklaring voor. De Universiteit Utrecht heeft juist een heel intensief coachingstraject, dus daar kan het niet aan liggen. Het aantal aanvragen ligt wel relatief laag. Misschien zou de universiteit beter kunnen scouten om zo meer afgestudeerden te bewegen om een aanvraag in te dienen."

Hoogleraar sociologie en lid van de UU-commissie Anneke van Doorne-Huiskes, weet u waar het mis is gegaan?

"Ik vind het moeilijk om dat precies aan te wijzen. Ik denk dat er op faculteitsniveau beter gekeken moet worden of er allochtoon talent is dat in aanmerking kan komen voor een subsidie. In ieder geval is intensieve begeleiding binnen de eigen faculteit heel belangrijk. Daarnaast zou de coaching kunnen worden geïntensiveerd."

Is intensievere coaching een goed idee, Eveline?

"Dat hoop ik. De afgestudeerden krijgen momenteel één dag presentatietechnieken binnen dit traject, maar ik wil dit gaan uitbreiden naar twee dagen. Ook wil ik álle hoogleraren binnen de universiteit aansporen om allochtoon talent te stimuleren een verzoek in te dienen. Voorheen werden alleen de decanen aangeschreven."

MV

Met de ruimtetelescoop Herschel wordt volgend jaar ook de in Utrecht gebouwde Heterodyne Instrument for the Far Infrared gelanceerd. Op anderhalf miljoen kilometer van de aarde gaat HIFI speuren naar water.

Water speelt een sleutelrol bij het ontstaan van sterren en planeten. Vandaar dat astronomen graag willen weten waar zich in het heelal water bevindt. De infrarode straling die watermoleculen uitzenden, valt echter door de storende invloed van het vocht in de dampkring op aarde niet goed waar te nemen. Zelfs de op vijf kilometer hoogte te bouwen telescoop in de gortdroge Chileense Atacama-woestijn schiet voor dat doel tekort. Vandaar dat de afgelopen tijd in het laboratorium van de Stichting Ruimteonderzoek Nederland (SRON) in De Uithof de HIFI is ontwikkeld.

Met ontwikkelkosten van rond 200 miljoen euro is de HIFI het kostbaarste ruimtevaartproject dat ooit onder Nederlandse leiding is gebouwd. De Nederlandse bijdrage aan het project, waarin instituten uit elf landen participeren bedraagt zestig miljoen euro. Een groot probleem was het feit dat de straling waarnaar HIFI gaat 'kijken' een zo hoge frequentie heeft (van meerdere tetrahertz) dat er geen elektronica bestaat die dat signaal kan verwerken. Uniek aan de telescoop is dat er apparatuur is ingebouwd die het binnenkomende signaal kunstmatig in frequentie verlaagt, met behoud van alle informatie.

HIFI, dat aanstaande dinsdag in Space Expo Noordwijk wordt gepresenteerd, komt niet zoals veel andere satellieten in een baan om de aarde te draaien. Om een stabiele temperatuur en daarmee een optimale ontvangst van de infrarood straling te garanderen, krijgt de Herschel-satelliet een baan om de zon met exact de zelfde omlooptijd als de aarde.

De Universitaire Commissie Wetenschappelijke Integriteit onderzoekt in opdracht van het universitaire ziekenhuis of neuropsychologe Margriet Sitskoorn plagiaat heeft gepleegd. Het weekblad Vrij Nederland berichtte deze zomer dat twee artikelen van Sitskoorn in het tijdschrift Neuropraxis uit 2004 flinke passages bevatten die ze overgeschreven zou hebben uit Amerikaanse artikelen. Sitskoorn is bekend van de bestseller Het maakbare brein en van het tv-wetenschapsprogramma Nieuwslicht en het BNN-programma Get Smarter in a Week. In een eerste reactie beweert de psychologe dat ze de bronvermeldingen bij haar artikelen juist heeft geschrapt op verzoek van de redactie. Neuropraxis ontkent dit. Halverwege deze maand moet het rapport van de integriteitscommissie gereed zijn.

AH

MV

De commissie van de voormalige VVD-lijsttrekker scheert de semi-publieke instellingen niet over één kam. Bestuurders van de Autoriteit Financiële Markten en de Nederlandse Bank zouden bijvoorbeeld een rianter salaris mogen verdienen dan Balkenende. Hetzelfde geldt voor bestuurders van ziekenhuizen en woningcorporaties.

Maar het hoger onderwijs zit kennelijk niet dicht genoeg tegen de commerciële markt aan om topsalarissen te kunnen verantwoorden. Ministers verdienen 171 duizend euro, inclusief pensioen en toeslagen, en Dijkstal ziet geen reden waarom onderwijsbestuurders daar overheen zouden moeten gaan.

De salarissen van de huidige onderwijsbestuurders kunnen niet worden teruggeschroefd. Als het kabinet het advies overneemt, zal het salarismaximum gaan gelden voor nieuwe collegeleden. Uitzonderingen zijn mogelijk, maar daarvoor moeten de instellingen toestemming vragen aan de minister van onderwijs.

Die toestemming zullen ze van minister Plasterk waarschijnlijk niet krijgen. Hij laat er geen misverstand over bestaan dat hij de salarissen van hogeschool- en universiteitsbestuurders exorbitant vindt. Zo haalde hij fel uit naar Jo Ritzen van de Universiteit Maastricht, die een enorme pensioenbijdrage kreeg. Ook de forse salarisverhoging van de Groningse collegeleden vindt hij beschamend.

HOP

Op zijn weblog laat de student Algemene Sociale Wetenschappen weten dat het een geweldig gevoel is om naar de Spelen te mogen, maar dat hij minder te spreken is over de race omdat hij niet heeft laten zien wat hij kan. Inmiddels is Hamburger naar Peking vertrokken om de baan daar te verkennen.

Diergeneeskundestudente Roline Repelaer van Driel, roeister bij Triton, behaalde in de halve finale met de Vrouwen Acht een derde plaats. Alleen de nummer een en twee mochten door naar de finale, waarin tickets naar Peking verdiend konden worden. De enige kans voor de Vrouwen Acht om nog naar de Spelen te kunnen is via het olympisch kwalificatietoernooi volgend jaar in Luzern.

IK

Bronnen van de NOS hebben dat gisteren gemeld. Voor de microfoon van het Radio-1 Journaal wilde Plasterk er weinig over kwijt. “De raad van toezicht regelt dit soort dingen met mijn vertrouwen. Ze weten waar de grenzen liggen en ik kan me niet voorstellen dat ze boven de Balkenende-norm uitgaan”, zei hij na de opening van het academisch jaar in Utrecht.

In hetzelfde programma bevestigde voorzitter George Verberg van de Groningse raad van toezicht dat hij de brief heeft ontvangen. Over de inhoud wilde de voormalige topman van de Gasunie niets zeggen. “We kennen de opvattingen van de minister en het is een van de zaken waarmee we rekening moeten houden bij de werving van een nieuwe collegevoorzitter.”

Minister Plasterk benoemt en ontslaat de raden van toezicht van bekostigde openbare universiteiten. Bij een drietal ‘bijzondere’ universiteiten heeft hij dat recht niet: de Vrije Universiteit, de Universiteit van Tilburg en de Radboud Universiteit Nijmegen. Ook de hogescholen zijn niet openbaar. Daar benoemen de raden van toezicht hun leden zelf, via coöptatie.

Volgens Peter Kwikkers, expert op het gebied van hoger onderwijs, moet de minister wel gewichtige redenen hebben om een lid van de raad van toezicht tussentijds te ontslaan of te schorsen. “Overtreding van de wet kan zo’n reden zijn, alleen is de normering van topsalarissen in de semi-publieke sector nog niet waterdicht geregeld. Het lijkt dat de minister in deze fase niet meer kan doen dan dreigen.”

Aanstaande woensdag brengt de commissie-Dijkstal advies uit over de normering van topsalarissen in de semi-publieke sector. Daarna zal het kabinet een wetsvoorstel doen. De JP-norm geldt waarschijnlijk alleen voor nieuwe benoemingen. Behalve de Rijksuniversiteit Groningen is momenteel ook de TU Delft op zoek naar een nieuwe collegevoorzitter.

HOP

Uit de enquête blijkt onder andere dat studenten steeds vaker hun horizon verbreden door onderwijs te volgen buiten hun eigen studierichting. Momenteel behalen ze 22 studiepunten (ECTS) buiten hun eigen studie tegenover 15 in 2005. Verder zijn de studenten positief over de verschillende universitaire en facultaire websites.

Verbeterpunten zijn onder andere de tentamenruimtes en computerzalen. Ook de begeleiding bij onderwijsactiviteiten en het zoeken van studiemogelijkheden in het buitenland laat volgens de studenten nog te wensen over.

Het is al de vierde keer dat de enquête wordt gehouden. 41% van de derdejaars, wat neerkomt op 1654 studenten, vulden de enquête in mei in.

MV

Als een excellente wetenschapper een beurs krijgt van wetenschapsfinancier NWO, dan moet zijn universiteit op dit moment nog een fors bedrag bijleggen. De 'matching' geeft wetenschappelijk succes een scherp kantje. Hoe succesvoller een universiteit is in het verwerven van veni-, vidi- en vici-beurzen voor excellente onderzoekers, des te minder geld blijft er over om naar eigen inzicht te besteden.

Dit was ook een reden waarom de universiteiten zo boos waren over Plasterks plan om 100 miljoen van hun budget weg te sluizen naar NWO. Die 100 miljoen zouden ze namelijk moeten 'matchen', waardoor er feitelijk nog aanzienlijk meer van de eigen begroting zou verdwijnen. Dit bezwaar ondervangt Plasterk nu met zijn onverwachte mededeling dat de 'matchingsverplichting' komt te vervallen.

Onduidelijk is nog hoe de financiering dan rondkomt. Krijgt NWO meer geld voor de veni-, vidi en vici-beurzen? Of moeten universiteiten zelf maar iets verzinnen? De details komen pas op Prinsjesdag naar buiten. In ieder geval maakte Plasterk duidelijk dat hij, alle universitaire kritiek ten spijt, excellentie in de wetenschap een warm hart toedraagt. Hij houdt daarom vast aan de voorgenomen overheveling van geld naar NWO.

De afwijzende reacties op zijn voorstel deed de minister af als het typische gedrag van lobbyisten. “Naast de BOVAG zien we nu ook de VSNU op het Binnenhof verschijnen.” Voor wat het hoger onderwijs betreft is alle paniek wat hem betreft echter voorbarig. “Dat wij geld van het wetenschappelijk onderzoek willen weghalen is echt grote onzin. Wacht u de onderwijsbegroting maar af: geen regering heeft de laatste jaren zoveel geld in onderzoek geïnvesteerd als wij gaan doen.”

In een lofzang op het Angelsaksische systeem roemde de minister de vrijheid die promovendi daar krijgen. "Ook in ons land zou een promovendus zelf een promotor moeten kunnen kiezen." Het geld moet de beste onderzoekers volgen, en niet andersom, want, meent Plasterk, wetenschappers zijn op jonge leeftijd het creatiefst. "De meeste ontdekkingen die Nobelprijzen opleveren zijn gedaan door mensen onder de dertig, en bijna nooit door mensen boven de veertig."

Die jongeren zouden daarom minder last moeten hebben van oude bobo's: Onderzoeksgroepen zouden moeten bestaan uit een groepsleider, en dan verder aio's of tijdelijke postdocs", meende de minister. "Meer hiërarchie is de dood in de pot. De Duitse en Franse hiërarchie, om nog maar te zwijgen van de Zuid-Europese en Russische, heeft in enkele decennia een einde gemaakt aan de dominante positie die Europa in de wetenschap had, en van Europa een wetenschappelijk ontwikkelingsland gemaakt."

Ten slotte maakte Plasterk onomwonden duidelijk dat hij de topsalarissen van universiteitsbestuurders wil inperken. Hij wil dat de Raden van Toezicht zich bij nieuwe benoemingen aan de Balkenende-norm houden. "U wordt benoemd door mij, u werkt met mijn vertrouwen", sprak hij waarschuwend. "Als wij als instellingen in het publieke domein een loopje met die norm nemen, worden we echt volstrekt ongeloofwaardig. Laat daar geen misverstand over bestaan.”

HOP / EH

In de rede die zij maandagmiddag 3 september uitsprak ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar, wees Van Rooy op de dreigende verslechtering van de positie van het Europese hoger onderwijs ten opzichte van dat in de Verenigde Staten. In tal van EU-landen is daarom een ingrijpende heroriëntering plaats met meer ruimte voor profilering en voor excellentie. Nederland mag daarbij niet achterblijven, aldus Van Rooy.

Hoewel het Nederlandse hoger onderwijs blijkens verschillende rapporten van goede kwaliteit is, wordt in diezelfde rapporten gewaarschuwd voor zelfgenoegzaamheid. Volgens het Centre for European Reform moeten Europa en dus ook Nederland af van de eenvormigheid die het universitaire stelsel er kenmerkt. De deskundigen van deze Europese denktank pleiten onder meer voor minder overheidsbemoeienis, liet Van Rooy haar gehoor, waaronder ook minister Plasterk, weten.

De Utrechtse collegevoorzitter maakte duidelijk dat de Universiteit Utrecht bereid is om zich niet defensief op te stellen, maar de uitdaging aan te gaan. Op onderzoeksgebied gaat de UU voort op de weg van Focus en Massa, aldus Van Rooy, die minister Plasterk bezwoer om af te zien van zijn heilloze plan honderd miljoen over te hevelen naar onderzoeksorganisatie NWO. “Dat gaat onherroepelijk ten koste van jonge wetenschappers en vernieuwing in het onderzoek.”

Ook op onderwijsgebied moet de UU ambitieuzer worden, vervolgde zij. “Als studenten klagen dat het onderwijs te weinig uitdagend is en (blijkens visitaties) de studielast aan de magere kant is, dan moeten wij dit interpreteren als een roep om substantiëler en inspirerender onderwijs. Maar dan gaan we ook van studenten een steviger inzet vragen. Te veel studenten lijken hun studie, qua tijdsbeslag, als een deeltijdopleiding te beschouwen.”

Tot slot vroeg Van Rooy aandacht voor de verantwoordelijkheid van de universiteit voor een goed basis- en voortgezet onderwijs. “Wij mogen dat niet afdoen als het probleem van het VWO. Het is ook ons probleem.” Zij maakte duidelijk dat de UU een actieplan heeft opgesteld om de instroom in de lerarenopleiding te vergroten, en pleitte ervoor om die opleiding dichterbij de concrete vakinhoud te plaatsen.

EH