Fraude

Stadsbus vs. geweten

'Wetenschap is nooit af' staat namens de UU op Utrechtse stadsbussen te lezen. Een intrigerende mededeling vond Davide Grossi, die maandag in Utrecht promoveert. Want stel nu dat je begeleider of je geweten je opdraagt: 'Je proefschrift moet af en het moet zijn!' In een van de stellingen bij zijn proefschrift constateert Grossi vertwijfeld, dat er dan sprake is van een conflict: "stadsbussen tegen het geweten". De zaak zit de Italiaanse logicus zo hoog dat hij er in zijn volgende stelling op voortborduurt. "Je wilt natuurlijk niet tegen je geweten ingaan, maar tegelijkertijd kan je je niet voorstellen dat zo'n efficiënt systeem van stadsbussen zich vergist." Gelukkig biedt stelling 2 uitkomst. "Instituties kunnen als contextuele terminologieën worden bestudeerd." Behulpzaam legt Grossi uit wat hij bedoelt. Wat als wetenschap telt, is voor je geweten iets anders dan voor een stadbus. Juist ja."

So you wannabe a popstar

Wat hebben Elvis Presley, Janis Joplin en Kurt Cobain met elkaar gemeen? Het waren allemaal popsterren die jong zijn overleden. Toeval? Nee, schrijven wetenschappers van de Liverpool John Moores University in de Journal of Epidemology and Community Health. Het is een gevolg van hun ruige leefstijl. Berekend is hoelang iedere popster nog leefde vanaf het moment dat hij of zij beroemd werd. Die tijd is vergeleken met het gemiddelde van iemand die blijft leven met dezelfde leeftijd, geslacht en ras. Popsterren hebben twee keer zoveel kans om vroeg aan hun eind te komen dan onbekende leeftijdgenoten. Vooral vanaf het derde jaar is het levensgevaarlijk om een popster te zijn. Drugs- of alcoholgebruik is de oorzaak van ruim een kwart van de sterfgevallen, maar ook ongevallen en zelfmoord komen meer voor bij popsterren dan in de normale bevolking.

GK

Nederland stevent af op een dramatisch tekort aan goede leraren, stelt Alexander Rinnooy Kan, voorzitter van de tijdelijke Commissie Leraren, in een advies aan minister Plasterk. Hij wil een “eerste beslissende stap” zetten in de bestrijding van het tekort. Voor een salarisverhoging is jaarlijks 1,1 miljard euro extra vereist. Nog eens zeventig miljoen moet volgens de commissie worden gestoken in een bijscholingsfonds voor docenten.

Het salaris van leraren – van basisschool tot hbo – zou moeten afhangen van hun opleidingsniveau. Binnen hun salarisschaal kunnen ze worden beloond naar prestatie. Zo wordt het voor leraren weer aantrekkelijk om door te leren, hoopt de commissie.

Om het beroep te versterken, moet er een register van erkende leraren komen, ongeveer zoals bij advocaten en huisartsen. Daarin noteert de ‘Beroepsgroep Leraren’ de werkervaring en scholing van docenten. Wie zijn deskundigheid verwaarloost, verliest zijn registratie.

Een professionele school betrekt docenten “intensief” bij zijn beleid, vindt de commissie. Dat gebeurt nog onvoldoende. Er hoeft geen nieuwe wet te komen: de medezeggenschap moet beter worden gebruikt. De Onderwijsinspectie kan een keurmerk verstrekken aan scholen met een goed personeels- en kwaliteitsbeleid.

In een eerste reactie erkent minister Plasterk de ernst van de situatie. “Ik heb al eerder gezegd, met de inkt voor de begroting voor volgend jaar nog maar net droog: het is niet uitgesloten dat ik prioriteiten in het bestaande onderwijsbeleid zal moeten heroverwegen.”

De Algemene Onderwijsbond geeft het rapport “een negen” en noemt het “een overwinning voor het onderwijs en dus voor iedereen”. Het zijn dezelfde geluiden die de AOb al jarenlang te berde brengt, voegt de bond er fijntjes aan toe.

Volgens Rinnooy Kan verlaat de komende zeven jaar driekwart van de leraren het voortgezet onderwijs. Dat komt neer op 47 duizend voltijdbanen. Vooral Den Haag, Utrecht en Flevoland worden hard getroffen.

HOP

“We gaan volgend jaar met driehonderd docenten van start, op twintig plekken in Nederland”, zegt medeoprichter Bert Molenkamp. Als voorzitter van Aramantis Onderwijsgroep, met onderwijsinstellingen in Utrecht en Noord-Holland, kent hij het aanbod van hogescholen en universiteiten goed. “De bestaande eerstegraads opleidingen houden te veel vast aan hun eigen curriculum, en die zijn niet direct gericht op mensen die al jaren in de praktijk werkzaam zijn. Het Dutch Teachers College (DTC) kan beter op hun vraag inspringen.”

Het voortgezet onderwijs en het mbo mogen dan de regie nemen over de masters voor hun docenten, het zijn de bestaande hogescholen en universiteiten die de pakketten moeten aanbieden. Die kunnen een offerte maken waarin ze het DTC laten weten hoeveel het programma via hun faculteit kost.

Berichten dat een DTC-master per deelnemer 25 duizend euro moet gaan kosten, zijn volgens Molenkamp gebaseerd op nattevingerwerk. “We weten het gewoon nog niet. Voorlopig hebben we voor de programma’s van volgend jaar 800 duizend euro bijeengebracht. Maar er werken bijna veertigduizend docenten in het mbo en het voortgezet onderwijs. Als we die allemaal aan een master willen helpen, hebben we veel meer geld nodig.”

Een deel van dat geld kunnen de onderwijsinstellingen zelf opbrengen, denkt Molenkamp. “Maar die hebben een beperkt budget. Wellicht dat er vanuit het bedrijfsleven een fonds kan worden opgezet, of dat het ministerie van OCW bijspringt. Want het is natuurlijk geen toeval dat we naar buiten treden in de week dat het rapport van Rinnooy Kan verschijnt over de versterking van de positie van de docent.”

Verschillende universiteiten en hogescholen hebben in een eerdere fase al aangegeven te willen meedoen aan het project, waaronder de Universiteit Utrecht en Fontys Hogescholen. Verder zijn de Universiteit Twente en Hogeschool Inholland indirect betrokken bij de oprichting van het DTC, via hoogleraar Hubert Coonen en lector Leo Lenssen.

HOP

Haagse bronnen melden dat Gert Jan Kramer, voorzitter van de raad van toezicht, vandaag in China gebeld is door de minister. Aanleiding waren zijn uitspraken in het Algemeen Dagblad van vanochtend. Daarin staat te lezen dat de TU Delft bij de zoektocht naar een nieuwe collegevoorzitter “lak heeft” aan het door de regering beoogde salarisplafond van 170 duizend euro voor universiteitsbestuurders.

In het onderhoud met de minister zou Kramer hebben aangevoerd dat hij onjuist is geciteerd door het AD. Plasterk wenst echter niet voor voldongen feiten te worden gesteld. Hij wil de benoeming daarom vooraf kunnen goedkeuren.

In de laatste editie van universiteitskrant Delta had Kramer al laten weten dat de Balkenende-norm de zoektocht naar een nieuwe collegevoorzitter lastig maakt, omdat “de totale salariskosten rond de 240 duizend euro per jaar liggen”. Kramer is niet bereikbaar voor commentaar.

Vorige week liet Plasterk de raad van toezicht van de Rijksuniversiteit Groningen al weten dat alle bestuurders zich aan het salarisplafond moeten houden. In een brief zou hij gedreigd hebben de Groningse raad te schorsen als hij zich niet aan de norm zou houden.

Minister Plasterk benoemt en ontslaat de raden van toezicht van bekostigde openbare universiteiten. Bij een drietal ‘bijzondere’ universiteiten heeft hij dat recht niet: de Vrije Universiteit, de Universiteit van Tilburg en de Radboud Universiteit Nijmegen. Ook de hogescholen zijn niet openbaar. Daar benoemen de raden van toezicht hun leden zelf, via coöptatie.

Volgens Peter Kwikkers, juridisch expert op het gebied van hoger onderwijs, moet de minister wel gewichtige redenen hebben om tot tussentijds ontslag of schorsing te besluiten. “Overtreding van de wet kan zo’n reden zijn, alleen is de normering van topsalarissen in de semi-publieke sector nog niet waterdicht geregeld. Het lijkt dat de minister in deze fase niet meer kan doen dan dreigen.”

HOP

De bussen naar De Uithof vanaf het Centraal Station zitten in de spits overvol. Per dag reizen er 30.000 mensen van en naar het universiteitsterrein in de polder. Meer bussen kunnen niet worden ingezet. Een oplossing is om ook een tram te laten rijden. Per rit passen hier 400 passagiers in - in één bus 150.
De tramlijn kan worden aangelegd over de geplande busbaan 'om de zuid' die via de Pelikaanstraat, het voetbalstadion Galgenwaard en de Weg tot de Wetenschap gaat lopen. Kosten 100 miljoen euro. Eventueel kan die route nog worden doorgetrokken naar Zeist en vanaf CS naar Leidsche Rijn.
Het realiseren van een tweede tramlijn is actueel omdat de bestaande lijn van Utrecht naar Nieuwegein en IJsselstein toe is aan vervanging. De rails en de tramstellen moeten worden vernieuwd. De bestuurders hebben ook al een Frans tramstel op het oog die het volgens hen goed zou doen in Utrecht. De tram heeft een lage instap waardoor hoge perrons overbodig zijn en rolstoelers en kinderwagens gemakkelijk de tram ingereden kunnen worden.
Om bestuurders en instellingen warm te maken voor de tram rijdt de tram uit Mulhouse sinds afgelopen zondag met genodigden rond. Vanavond mogen medewerkers van de Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum voelen hoe het is om per tram vervoerd te worden. GK

Met die mededeling gaf zij antwoord op een vraag die studentraadslid Ilir Dibrani stelde naar aanleiding van haar rede bij de opening van het Academisch Jaar. Zonder er overigens diep op in te gaan had Van Rooy in die rede gezinspeeld op de mogelijkheid om in Utrecht een gedifferentieerd collegegeld in te voeren. Hoe moest hij die opmerking duiden, vroeg Dibrani zich af. Komen er binnen de UU straks goedkope en dure opleidingen?

In haar antwoord maakte Van Rooy de vragensteller duidelijk dat eventuele collegegelddifferentiatie, als die er al komt, zeker niet zal inhouden dat bèta- en medische opleidingen duurder worden dan alfa- en gammastudies. Wat wel valt te overwegen is het vragen van een hoger collegegeld voor een bijzondere opleiding als het University College, aldus de collegevoorzitter.

Als argument voerde zij onder meer aan dat veel buitenlanders op dit moment niet kunnen geloven dat zo’n goedkope opleiding zoveel kwaliteit biedt. Om die reden had ook de visitatiecommissie eerder dit jaar al gesuggereerd de prijs te verhogen. Op de opmerking van Dibrani dat minister Plasterk niet erg gecharmeerd is van collegegelddifferentiatie, kwam een laconieke reactie. “Ach, nieuwe ideeën komen wel vaker van minderheden,” aldus Van Rooy, die overigens beklemtoonde dat de UU voorlopig geen concrete plannen in deze richting heeft.

EH

In de vergadering van de financiële commissie van de Universiteitsraad liet collegelid Hans Amman de studenten maandag weten dat uit een inventarisatie was gebleken dat er in de omgeving van universitaire gebouwen voldoende oplaadpunten zijn. In dat licht noemde hij een extra uitgave van 22.000 euro per chipoplaadpunt niet verantwoord.

EH

De Waal doet zijn uitspraken vandaag in het Financieele Dagblad. Het “gemillimeter” over salarissen in de semi-publieke sector vindt hij weinig dapper. “Doe dan iets aan het toptarief voor types als de baas van Numico die tachtig miljoen krijgt. In de private sector vinden de echte excessen plaats.”

Vorige week adviseerde de commissie-Dijkstal om het salaris van bestuurders van semi-overheidsinstellingen te maximeren op 171.000 euro, het gemiddelde van de ministerssalarissen plus dertig procent.

Vooral de universiteiten zijn daar niet blij mee en Lodewijk de Waal, eerder lid van de raad van toezicht van de Technische Universiteit Delft, onderschrijft hun kritiek. In 2001 benoemde de raad Shell-topman Hans van Luijk tot collegevoorzitter. Hij verdiende toen volgens De Waal 237.000 euro, ruim meer dan de minister-president.

De oud-FNV-voorzitter had en heeft daar geen moeite mee. “Dat een minister-president de moeilijkste baan heeft, is niet waar. Het leiden van een universiteit met een omzet van honderden miljoenen, het aansturen van hoogleraren en het doorvoeren van een reorganisatie, vergt meer vaardigheden dan een premier beheerst.”

Ook had Van Luijk geen wachtgeldregeling, zegt De Waal. “Die regeling heeft de minister-president wel. Als je die kapitaliseert, dan zat Van Luijk niet boven het salaris van Balkenende.”

HOP

Dit voorjaar schreef studentenorganisatie ISO een notitie waarin ze pleitte voor één kwaliteitswaakhond in het hoger onderwijs in plaats van vier. Accreditatieorganisatie NVAO, de Onderwijsinspectie, de IB-Groep en het ministerie van OCW hebben nu allemaal hun eigen controlerende functie, en het ISO denkt dat samenvoeging kan leiden tot minder ruis op de lijn. GroenLinks en de VVD zagen wel brood in het plan, en dienden een motie in bij Plasterk.

De bewindsman schrijft echter dat het plan niet uitvoerbaar is. De landen die zich achter de Bologna-verklaring schaarden, hebben immers afgesproken dat de keuring van opleidingen moet worden uitgevoerd door een aparte organisatie als de NVAO. Plasterk vindt wel dat de vier organisaties hun werk beter op elkaar moeten afstemmen.

Het pleidooi van het ISO om opleidingen niet langer apart, maar samen te keuren - bijvoorbeeld op faculteitsniveau - neemt Plasterk niet over. Daartegen gelden volgens hem dezelfde bezwaren als tegen de eerder afgeschoten domeinaccreditatie. Toenmalig staatssecretaris Rutte stelde in 2005 vast dat onduidelijk zou worden waartoe studenten binnen de domeinen worden opgeleid, en het Nederlandse hoger onderwijs zou onvergelijkbaar worden met hoger onderwijs in andere landen.

Wel houdt Plasterk vast aan herijking van het accreditatiestelsel zodra alle opleidingen één keer zijn beoordeeld. Welke vorm de keuring daarna krijgt, is nog niet duidelijk. De minister wil de lat voor opleidingen hoger leggen dan nu. Toch wil hij opleidingen meer ruimte geven "om te werken aan echte kwaliteitsverbetering".

De uitgewerkte plannen laten nog even op zich wachten. Plasterks strategische agenda wordt in november verwacht.

HOP