Het onafhankelijke Mare zou zich volgens de bestuurders moeten richten op opinie en debat in plaats van nieuwsgaring. Als hun plannen doorgaan, verschijnt het blad voortaan niet meer wekelijks, maar tweewekelijks. De universiteit wil de nieuwsvoorziening laten verzorgen door haar pr-afdeling, die wekelijks een digitale nieuwsbrief verstuurt.

"Wij zijn van mening", schrijft de raad in de petitie, "dat een onafhankelijke nieuwsvoorziening binnen een universitaire gemeenschap met als lijfspreuk 'Praesidium Libertatis' van buitengewoon belang is."

Morgen neemt het bestuur een besluit. De petitie is tot maandagochtend al 833 keer ondertekend. Hij staat hier: www.ur.leidenuniv.nl/index.php3?m=1&c=100

HOP

Afgelopen week veegde Plasterk de opvallendste aanbeveling uit het jongste rapport van de Onderwijsraad van tafel. “Een vwo’er die Latijn wil studeren en behalve een vijf voor wiskunde alleen maar negens op zijn eindlijst heeft, moet je dan een jaar laten overdoen. Ik heb daar grote bedenkingen bij.”

De Onderwijsraad denkt echter dat het aantal gezakten minder dramatisch zal stijgen. “Als de nieuwe normen hadden gegolden voor de examens van dit voorjaar, was niet tien, maar hooguit vijftien procent van de havo- en vwo-leerlingen gezakt”, zegt directeur Adrie van der Rest. De raad baseert zich op eerder onderzoek van de Onderwijsinspectie. Het percentage gezakten zal na invoering nog lager uitvallen omdat veel leerlingen bij scherpere eisen harder gaan werken.

D66 vindt dat Plasterk de aanbeveling te snel verwerpt. Die zou zich hiermee volgens fractievoorzitter Alexander Pechtold opwerpen als “verdediger van de vijfjescultuur”.

De Onderwijsraad is bezorgd over het kennisniveau van scholieren en eerstejaars studenten. Steeds meer universiteiten en hogescholen voelen zich gedwongen om toelatingstoetsen en bijspijkercursussen te organiseren. Met de examenmaatregel zou de overheid meer grip krijgen op het kennisniveau van scholieren.

HOP

Aanstaande zondag, 9 september ontvangt Brunekreef in Mexico City de John Goldsmith Award van de International Society of Environmental Epidemiology, de belangrijkste internationale beroepsvereniging op het gebied van milieu-epidemiologie. Hij krijgt de prijs vanwege zijn bijzondere verdiensten op het gebied van milieu en gezondheid.

Over nog geen week ontvangt Brunekreef in Stockholm de European Lung Foundation Award van de gelijknamige organisatie, omdat hij zich onder andere heeft beziggehouden met het vertalen van onderzoeksresultaten naar milieunormen. Op die manier kan de bescherming van de volksgezondheid wettelijk worden geregeld.

Het instituut voor risicoberekening waaraan Brunekreef is verbonden, is een interfacultair onderzoekinstituut van de faculteiten Diergeneeskunde, Geneeskunde, Farmaceutische Wetenschappen en Biologie. Ook wordt het instituut ondersteund door het RIVM in Bilthoven en door TNO in Zeist.

AH

Meer informatie: www.iras.uu.nl

Tot 2003 viel het volgens onderzoeksbureau SEO nog mee: maar dertig procent van de vacatures was toen moeilijk vervulbaar. Eind 2006 was dit aandeel echter gegroeid naar vijftig procent. Ter vergelijking: voor alfa’s en gamma’s bleef toen vijfendertig procent van de vacatures lang openstaan.

Van alle afgestudeerden in het hoger onderwijs volgde zestien procent een opleiding in de bèta- en techniekhoek. Fors minder dan het EU-gemiddelde van 26 procent. Verwacht wordt dat het tekort aan bèta’s in ieder geval aanhoudt tot 2020. Er zijn vooral te weinig bouwkundigen, civiel technologen en logistiek ingenieurs. Kleinere bedrijven hebben daar het meest last van. Internationale concerns zijn beter in staat hun personeel uit het buitenland te halen.

SEO constateert dat de bèta’s meer geïnteresseerd zijn in de inhoudelijke uitdagingen van hun vak, dan in de hoogte van het salaris dat ze iedere maand incasseren. Daardoor zou de groep lastiger te lokken zijn.

Verder blijkt uit de notitie dat werkgevers zich zorgen maken over het niveau van de opleidingen. Werkgevers vinden het bètaonderwijs te breed: vooral hbo’ers zouden daardoor inhoudelijke kennis tekortkomen. Het onderzoeksbureau leidde dit af uit gesprekken met vijftien personeelswervers, die allemaal voor grotere bedrijven werken.

HOP

Tot die conclusie komt het Rathenau Instituut in het rapport ‘Dertig jaar publieke onderzoeksbekostiging in Nederland’. In 1975 stak het rijk in absolute bedragen 762 miljoen euro in de zogenaamde eerste geldstroom voor vrij wetenschappelijk onderzoek, in 2005 ging het om ruim 2,5 miljard euro. Na een inflatiecorrectie blijkt het vrije onderzoeksbudget in te zijn verdubbeld. “De overheid heeft dus in feite gelijk als wordt beweerd dat er steeds meer wordt geïnvesteerd in onderzoek”, zegt Anouschka Versleijen namens het instituut.

Dus de universiteiten klagen ten onrechte over een gebrek aan middelen? “Zeker niet”, reageert Versleijen. “Nederland wil voorop lopen met kennis en innovatie. Maar als je kijkt naar de investeringen van landen als Denemarken of Oostenrijk, moet je constateren dat die daar in dertig jaar tijd veel sneller zijn toegenomen. En met Finland kun je Nederland al helemaal niet vergelijken.”

Aan de eerste geldstroom gaat ongeveer driekwart van al het publieke onderzoeksgeld op. De overige vijfentwintig procent – ruim 800 miljoen euro – wordt op projectbasis verdeeld. Dat aandeel is de afgelopen vijftien jaar niet ingrijpend veranderd. Wel is de verdeling van dit geld een stuk complexer geworden door een toename van regelingen en subsidieverstrekkers.

HOP

Dat is één van de aanbevelingen die de Onderwijsraad vandaag doet om het voortgezet onderwijs beter te laten aansluiten op het hoger onderwijs. Het advies is een antwoord op de vorig jaar losgebarsten storm van kritiek op didactische vernieuwingen in het onderwijs.

De raad maakt zich zorgen om het kennisniveau van scholieren en eerstejaars studenten. Steeds meer universiteiten en hogescholen voelen zich gedwongen om toelatingstoetsen en bijspijkercursussen te organiseren. Met de examenmaatregel zou de overheid weer steviger grip krijgen op het niveau van scholieren.

Het hoger onderwijs en de toeleverende scholen moeten samen afspraken maken over het minimale ‘aanvangsniveau’ van opleidingen. Als die daar een toets via het internet aan koppelen, kunnen aankomende studenten straks simpel vaststellen of ze aan de eisen voldoen. In de Verenigde Staten zijn zulke toetsen heel gebruikelijk.

Ook het eindniveau van het hoger onderwijs moet beter worden bewaakt, vindt de raad. Zij pleit voor herinvoering van afsluitende examens, die de opleidingen landelijk op elkaar afstemmen. Bovendien moet de NVAO bij accreditaties beter letten op de kwaliteit van docenten en afstudeerprojecten. De raad adviseerde minister Plasterk afgelopen zomer om opleidingen die op deze punten ‘heel goed’ scoren, een kwart meer budget te geven.

Als het basale kennisniveau is veiliggesteld kan de norm in het hoger onderwijs omhoog, verwacht de Onderwijsraad. Hogescholen en universiteiten zouden hun studenten extra culturele bagage kunnen meegeven, samengevat in een canon voor het hoger onderwijs. Die moet dieper graven dan de cultuurhistorische canon voor acht- tot veertienjarigen en ook de ontwikkelingen in de bètavakken en de techniek beslaan.

HOP

Klaar om de nacht in het gebouw door te brengen, hadden de studenten met slaapzakken en spandoeken de kamer omstreeks een uur in beslag genomen. Na een half uur kreeg de actie al respons. Een afgevaardigde van de rector bood tot half oktober een tijdelijke onderkomen aan in Pnyx Achter St. Pieter en beloofde na die tijd een vaste locatie te hebben gevonden.

ATLAS zat oorspronkelijk in het Bestuursgebouw, maar na het ongeval met de hijskraan werd Studentenservice in die ruimte ondergebracht. De verwachting van de studievereniging was dat zij na restauratie van het Ruppertgebouw weer terug kon keren in hun oude ruimte. Dat bleek niet het geval omdat Studentenservice in het Bestuursgebouw blijft.

“We hebben binnen onze faculteit op allerlei niveaus gepraat om een oplossing te vinden, maar niemand kon ons helpen. De enige manier om een kamer te krijgen leek deze actie”, vertelt Alette Baartmans, derdejaars studente en onderwijscommissaris van ATLAS. “Dat er zo snel een oplossing gevonden zou worden, hadden we zelf ook niet verwacht, het was echt een flitskraak!”

IK

Oeverplanten

Islamitisch Offerfeest

Het is onterecht om zogenaamd orthodox-islamitische rituelen af te doen als 'statisch en onveranderlijk'. Dat stelt cultureel antropoloog en Arabist Gerard van de Bruinhorst in het proefschrift Raise your voices and kill your animals, waarop hij deze week promoveert. Van de Bruinhorst deed gedurende dertien maanden onderzoek in de Tanzaniaanse stad Tanga naar de vraag hoe moslims het offerfeest (Idd el-Hajj) uitvoeren en constateert in zijn lijvige boek dat er in dit opzicht grote verschillen bestaan. Niet alleen is er jaarlijks onenigheid over de juiste datum van het feest, ook over de betekenis van het ritueel verschilt men van mening. Voor sommige groepen is het dieroffer een symbool van de geestelijke strijd tegen de zonden, terwijl het voor anderen de oorlog tegen hedendaagse vijanden van de islam vertegenwoordigt. Zo werd de executie van Saddam Hussein in Irak nadrukkelijk geplaatst in de context van het offerfeest.

Dikke Amerikanen

Gezond eten en toch dikker worden. Voor veel Amerikanen is dat een reëel probleem, zo blijkt uit een studie van de Universiteit van Chicago over the American obesity paradox. Als eten bekend staat als 'gezond', bestellen de meeste Amerikanen meer bijgerechten en een extra calorievol dessert, en drinken ze meer bier. Hierdoor krijgen ze gemiddeld 131 procent meer calorieën binnen, dan wanneer ze denken dat ze ongezond eten. Hoe misleidend het imago van gezond eten kan zijn, bleek uit de antwoorden van gasten van twee restaurants op de vraag naar het aantal calorieën in een sandwich. In een health food restaurant viel de schatting gemiddeld 35 procent lager uit dan voor exact dezelfde sandwich in een 'gewoon' restaurant.

IK

In zijn antwoord schetste hij de universiteit als een apenrots met op de schaal van waardering onderaan de paria's van Sociale Wetenschappen ("het is hard maar waar") en bovenaan de brulapen van het bèta-medische complex. "Wij zitten daartussenin en op zich zitten we nog niets eens zo slecht, want dat wij met schoonheid en taalvaardigheid bezig zijn, wordt erg op prijs gesteld. Het is niet toevallig dat bij vrijwel elke bijeenkomst de aanwezige alfa wordt gevraagd om het woord te doen. Daarna verdelen de bèta's onderling het geld, maar je krijgt als alfa wel veel complimenten."

Met name het feit dat zij het nog steeds moeten doen met een fractie van het geld van de universitaire Bokito's steekt de geesteswetenschappers, maar Van Oostrom adviseerde hen niet langer te mokken en te tandenknarsen. "Wij kunnen vooral iets leren van het strategisch denken in de bèta-hoek. Toen er een paar jaar geleden vanwege het geringe aantal studenten sprake was van het opheffen van de Leidse wiskundeopleiding, kwamen de wiskundigen meteen in het geweer. Studenten kiezen regionaal, was hun argument. Het kan toch niet zo zijn dat straks niemand tussen Middelburg en Aalsmeer meer wiskunde gaat doen? Een geniale vondst, want het plan verdween meteen van tafel. Waarom bedenken wij dit soort dingen niet, vraag ik me dan af."

Van Oostrom gaf zijn gehoor een vijfpunten-actieplan mee met als centrale boodschap: treed zelfbewuster op. "Soms krijg je van bèta's de vraag waarom we in Nederland Shakespeare zouden moeten bestuderen, 'want dat doen ze in Engeland toch al?' Als ze dat weer eens zeggen, laten we ze dan de wedervraag stellen waarom we in Nederland eigenlijk nog aan genomics zouden moeten doen."

EH