Kraanvogel (2)

Toon Vendrik stelt in zijn ingezonden brief in het Ublad van 8 maart onder de poetische titel Kraanvogel een flink aantal relevante en intelligente vragen over de toedracht van het kraanongeval van 18 januari. Dat zijn, soms bijna woordelijk ook, de vragen die tussen opdrachtgever UU en onderzoekteam TNO zijn gewisseld.

Tegelijkertijd probeert Vendrik zelf alvast een paar van de vragen - hardop denkend - te beantwoorden. Niet doen! Dit is nu juist wat het TNO-team moet doen op basis van feitenmateriaal en hun onafhankelijke expertise. Dat werk is niet klaar omdat nog niet alle uitslagen van het materiaalonderzoek en de bijbehorende rekensommen beschikbaar zijn.

En met een klein zinnetje ('Hoe kun je bedenken dat zoiets niet mis gaat, BAM?') probeert Vendrik ook alvast impliciet een schuldvraag te beantwoorden. Ook niet doen! Niemand is schuldig totdat het tegendeel bewezen is. Dat geldt ook voor rechtspersonen zoals aannemingsmaatschappij BAM.

Daarvoor komt nog een ander punt: je kunt in juridische zin geen schuld hebben aan een gebeurtenis en toch aansprakelijk zijn. De UU heeft daarom de bij de bouw van Casa Confetti betrokken rechtspersonen (opdrachtgevers en uitvoerders) formeel aansprakelijk gesteld om onze eigen schade te kunnen verhalen.

Voordat het college van bestuur echter kan besluiten over de verschillende vervolg-stappen, moet eerst het onderzoekrapport gereed zijn. Dat vergt waarschijnlijk nog enige weken geduld, met respect voor de missie (wetenschap) en onder het goede schijnsel (sol justitiae)!

Akademiehoogleraren kunnen zich vijf laar lang geheel wijden aan vernieuwend onderzoek en de begeleiding van jonge onderzoekers. De geselecteerden zijn, behalve Oerlemans, de hoogleraren Bob ten Cate (experimentele preventieve tandheelkunde aan de Universiteit van Amsterdam), Hendrik Lenstra (fundamentele en toepassingsgerichte wiskunde aan de Universiteit Leiden), Pieter Muysken (algemene taalwetenschap, Radboud Universiteit Nijmegen), en Dirkje Postma (pathofysiologie van de ademhaling, Rijksuniversiteit Groningen).

Sinds 2002 selecteert de Akademie jaarlijks vijf excellente hoogleraren tussen de 55 en 60 jaar oud. Ze worden voorgedragen door de colleges van bestuur van hun universiteit. De voordrachten worden beoordeeld door een internationaal samengestelde commissie onder voorzitterschap van KNAW-president Frits van Oostrom.

De KNAW betaalt het salaris van de Akademiehoogleraar en een onderzoeksbudget: in totaal 200 duizend euro per jaar. Met de vrijvallende middelen dient de betrokken universiteit ten minste één jonge talentvolle onderzoeksleider aan te trekken. Daarmee wordt de doorstroming van jonge onderzoekers naar leidinggevende posities bevorderd.

HOP

Het ABP reageerde op een uitzending van het tv-programma Zembla van afgelopen zondag, waarin bleek dat grote Nederlandse pensioenfondsen het afgelopen jaar miljoenen hebben belegd in bedrijven die clusterbommen en landmijnen produceren of die kinderarbeid toestaan.

In april zal het ABP openheid geven over al haar aandelen in bijna vierduizend beursgenoteerde bedrijven. Het fonds benadrukt dat het zich bij zijn beleggingskeuzes houdt aan wetgeving en internationale verdragen. Over zaken die niet bij wet of verdrag verboden zijn maar toch als zeer verwerpelijk beoordeeld worden – zoals clusterbommen – beraadt het ABP-bestuur zich.

De VSNU is blij met die toezegging. “We hebben er alle vertrouwen in”, zegt woordvoerder Jurjen van den Bergh. “Want het pensioenfonds is ernstig door de zaak in verlegenheid gebracht en er zitten veel betrokkenen met deze kwestie in de maag.”

De VSNU heeft met het ABP vaker contact gehad over ethische beleggingskeuzes. “Het is voor ons belangrijk dat er een duidelijke lijn is tussen de uitgangspunten van het pensioenfonds en de aard van de investeringen die het doet om tot goede resultaten te komen. Anders gezegd: je kunt van alles doen om mensen een financieel gezonde oude dag te bezorgen, maar doe dat niet door te investeren in de wapenindustrie of in een organisatie die de zeeën leegvist.”

HOP

Zeventig procent van de studenten van Engelstalige opleidingen vindt de Engelse taalvaardigheid van docenten goed tot zeer goed. Slechts tien procent beklaagt zich over het niveau. Opmerkelijk is overigens dat de buitenlandse studenten nog positiever oordelen over de docenten dan Nederlandse studenten. Studenten vinden bovendien dat ook met hun eigen Engels en dat van medestudenten weinig mis is.

De masterenquête 2006-2007 vraagt voor het eerst studenten die in het bachelor-mastersysteem zijn begonnen naar hun mening over hun opleiding. Van de bijna 6000 masterstudenten reageerde ruim eenderde. De meeste studenten zijn positief, vooral over de docenten en het programma. Ze zijn minder te spreken over sommige faciliteiten en de voorbereiding op de arbeidsmarkt.

Studenten die een onderzoeksmaster volgen, geven hun opleiding een 7.7 als eindcijfer, Academische masters worden gewaardeerd met een 7.1.

Meer resultaten donderdag in het Ublad.

XB

‘Valoriseren’ is meer dan geld verdienen aan een octrooi, schrijft de Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) in een vandaag verschenen advies. Ook publiceren, lezingen geven, boeken schrijven, meewerken aan documentaires, beleidsadviezen geven en het oprichten van een bedrijf kun je opvatten als valorisatie van onderzoek. Feitelijk valt alles er onder wat de wetenschap bruikbaar maakt voor anderen.

De AWT had het verzoek gekregen om de valorisatie van het alfa- en gammaonderzoek te beschouwen. Wat heeft de samenleving aan die disciplines? “Wetenschap draagt bij aan de de instandhouding van onze sociale verbanden, cultuur en democratie”, stelt de AWT. “Dat is zeker zo bij de alfa- en gammawetenschappen.”

Kijk maar naar de verkoopcijfers van managementboeken, historische studies en tijdschriften als Psychologie Magazine. Denk aan de bezoekersaantallen van musea en aan adviezen over marktwerking, onderwijshervormingen of over internationale betrekkingen. Dat kun je volgens de AWT allemaal valorisatie van alfa- en gammaonderzoek noemen.

Het is niet eenvoudig om zulke vormen van valorisatie zichtbaar te maken en te waarderen, maar de AWT denkt toch dat het kan: “Daarvoor is het belangrijk dat valorisatieactiviteiten niet alleen door academische peers worden geëvalueerd, maar ook door eventuele gebruikers of opdrachtgevers. Momenteel zijn er indicatoren voor de maatschappelijke impact van onderzoek in ontwikkeling.”

Valorisatie dient volgens de AWT een belangrijk onderdeel te zijn van de beoordeling van wetenschappelijk onderzoek. De minister van OCW moet de valorisatie van onderzoek tot de derde hoofdtaak van universiteiten te bombarderen. Daar moeten ze dan extra geld voor krijgen. De raad denkt aan een paar procent bovenop de huidige jaarlijkse bekostiging.

(HOP)

De Kamer had aangedrongen op snelle invoering van de extra leenoptie. Met de invoering van het voorschot van minimaal 1500 euro – het wettelijke collegegeld – hoopt politiek Den Haag de noodzaak van een bijbaan deels weg te nemen. Ook studenten die een dure particuliere of buitenlandse opleiding volgen, kunnen van het aanbod van het ministerie van OCW gebruikmaken: het rijk schiet jaarlijks maximaal 7500 euro collegegeld voor.

Het collegegeldkrediet maakte deel uit van het studiefinancieringsplan van het vorige kabinet. Ex-staatssecretaris Bruins probeerde het voorstel kort voor het aantreden van de nieuwe regering door de Tweede Kamer te loodsen, maar die voelde daar op de valreep weinig voor. De VVD’er moest genoegen nemen met de invoering van wereldwijd meeneembare studiefinanciering.

De terugbetalingstermijn voor mensen met een studieschuld blijft beperkt tot vijftien jaar. Het plan om de terugvordering uit te smeren over 25 jaar sneuvelde. Ook de voorgestelde extra rentestijging is daarmee van de baan.

HOP

Deze nieuwe onderwijs-adviescommissie bestaat uit zeven personen die hun onderwijssporen ruimschoots hebben verdiend. Gerda Croiset heeft zich gespecialiseerd in het medisch onderwijs en vervulde een belangrijke rol bij het opzetten van de vierjarige opleiding SUMMA. Andere leden zijn Rob van der Vaart (Sociale Geografie, Berteke Waaldijk (Taal- en Cultuurstudies), Liesbeth Woertman (Psychologie), Ieke Moerdijk (Wiskunde), Gerdy Jurgens (Rechtsgeleerdheid) en Robert Jan Simons (IVLOS). De twee studentleden zijn rechtenstudente Ella van den Brink en student geowetenschappen Floris Huetink.

Zij moeten vanaf het komende academisch jaar het universitaire onderwijs en de kwaliteit daarvan in de gaten houden en rapporteren aan het college van bestuur. De commissie neemt taken over van de commissie bachelor-master die na het voltooien van de nieuwe onderwijsstructuur werd gedechargeerd en van de huidige adviescommissie kwaliteit onderwijs die aan het einde van dit academisch jaar zijn taken neerlegt.

XB

De ministers Plasterk van Onderwijs en Van der Hoeven van Economische Zaken willen de Nederlandse octrooiwetgeving op dit punt aanpassen. Daarin staat nu alleen dat de instellingen er zelf voor moeten zorgen dat onderzoekers een belang krijgen; hoeveel precies is niet geregeld.

De bewindslieden maakten hun voornemen donderdag bekend tijdens een bijeenkomst over ‘kennisvalorisatie’ in Rotterdam.

HOP

In haar proefschrift laat Kuijpers de keerzijde zien van het rijke Amsterdam in de Gouden Eeuw. Er was daar een grote anonieme, arme massa die grotendeels bestond uit migranten. Zij deden het (ongeschoolde) werk, integreerden niet of nauwelijks en konden geen aanspraak maken op de sociale voorzieningen.

Een vergelijking met nu leert dat in 1650 het percentage migranten bijna tien procent hoger was dan in 2004 (38% in 1650, 29% in 2004). In het begin van de 17e eeuw was zelfs meer dan de helft van de inwoners van Amsterdam in het buitenland geboren. ‘Wat mijn onderzoek vooral laat zien, is dat migratie van alle tijden is en hoort bij grote steden’, aldus Kuijpers. ‘Migranten zijn economisch noodzakelijk, maar ook om een stad cultureel en sociaal te vernieuwen.’

De jaarlijkse Keetje Hodshon Prijs is bedoeld als aanmoediging voor onderzoekers in de geesteswetenschappen. De prijs is vernoemd naar Cornelia Catharina (Keetje) Hodshon, die in 1794 het huidige gebouw van de Maatschappij in Haarlem liet bouwen en tot 1829 de eerste bewoonster ervan was. De prijsuitreiking is in juni.

AH

De nieuwe site van de ict-organisatie van het Nederlandse hoger onderwijs biedt inzicht in de basisrechten van wetenschappers die hun onderzoeksresultaten willen publiceren. Er worden voorbeelden gegeven van contracten met uitgeverijen, maar ook het ‘open acces’ principe wordt uitgelegd. Surf heeft al verschillende sites waar wetenschappelijk onderzoek vrij toegankelijk wordt gepubliceerd.

Kennis van auteursrechten is volgens Surf zeer belangrijk voor de ontwikkeling van de wetenschap. Onwetendheid staat de opslag en uitwisseling van wetenschappelijke gegevens in de weg.

HOP