Dat concludeert neuropsycholoog Elbert Geuze op basis van onderzoek bij vijftig Nederlandse oorlogsveteranen, waarvan er vijfentwintig lijden aan een posttraumatische stress stoornis (PTSS). Hoewel de onderzochte militaire overeenkomen in leeftijd en in jaar en land van uitzending, vond de onderzoeker in het Militair Hospitaal opmerkelijke verschillen in de MRI-scans van de twee groepen.

Van de veteranen die actief zijn geweest in oorlogsgebieden, lijdt afhankelijk van jaar van uitzending en het oorlogsgebied vijf tot vijftien procent aan PTSS. Die ‘oorlog met zichzelf’ zoals Geuze het in het slotwoord van zijn proefschrift 'The war within' noemt, uit zich onder meer in boosheid, schaamte en gevoelens van machteloosheid. De slaap van militaire met PTSS wordt regelmatig gestoord door nachtmerries. Voor sommigen nemen de problemen zulke ernstige vormen aan dat zij geen andere uitweg meer zien dan zelfmoord.

Geuze, die op dinsdag 24 oktober op zijn studie promoveerde, laat zien dat de problemen van veteranen met PTSS niet slecht ‘hersenspinsels’ zijn. Er is sprake van daadwerkelijke veranderingen in hun hersenen. Zo hebben zij een kleinere hippocampus en een dunnere prefrontale schors dan hun niet-gestresste collega’s. Ook blijkt de neurotransmitter GABA in hun brein minder goed te binden aan zijn receptor. Verder is bij de veteranen de pijngevoeligheid afgenomen en functioneert hun visuele en hun logisch-verbale geheugen slechter.

In zijn slotbeschouwing stelt Geuze dat hij met dit onderzoek alleen een feitelijke stand van zaken in kaart heeft gebracht. Op basis van zijn proefschrift valt niet te zeggen of de geconstateerde veranderingen in de hersenen een gevolg zijn van een traumatische gebeurtenis of dat zij er al waren en de militair in kwestie gevoeliger maakten voor het krijgen van PTSS. Om meer zicht op die kwestie te krijgen, gaat Geuze de komende tijd ook MRI-onderzoek doen naar militairen voorafgaand aan hun uitzending naar een oorlogsgebied.

EH

De SSH hanteert nu een nieuw parkeersysteem. Verkeerd geparkeerde auto’s worden geklemd en auto’s zonder vergunning kunnen vanaf 6 november ook een klem verwachten. Het parkeersysteem gaat niet uit van een parkeerkaart en wordt alleen gecontroleerd aan de hand van het Overzicht Parkeervergunningen Cambridgelaan. Op dit overzicht kunnen vergunninghouders controleren of hun kenteken vermeld staat. Een vergunning kan aangevraagd worden bij SSH Utrecht.

JvG

Doel van de actie is om de nieuwe regels niet te laten botsen met de huidige wet op het hoger onderwijs. De oorspronkelijk gepresenteerde spoedwet was hoofdzakelijk een samenraapsel van artikelen uit de conceptwet WHOO die niet voor september 2007 kan worden ingevoerd. De Raad van State en de Tweede Kamer hadden daar moeite mee, omdat de toekomstige wet uitgaat van een andere bestuursfilosofie: waar de nieuwe wet vooral wijst op de verantwoordelijkheid van instellingen en burgers, is de huidige wet vooral een omgangskader van instellingen en overheid. En dat wringt.

Daarom heeft staatssecretaris Bruins geprobeerd om de tekst zoveel mogelijk in de geest van de bestaande wet te herschrijven. De randvoorwaarden die nodig zijn om invoering van leerrechten per september 2007 mogelijk te maken, passen nu beter. Alle verwijzingen naar de zogenaamde 'zorgplicht' die instellingen naar hun studenten en medewerkers zouden hebben, zijn veranderd.

Enkele details: medezeggenschapsraden krijgen in het nieuwe voorstel van Bruins toch instemmingsrecht op de besteding van het zogenaamde profileringsfonds, waaruit hogescholen en universiteiten bijvoorbeeld extra leerrechten kunnen financieren voor bestuurlijk actieve of briljante studenten. Het onderzoeksrecht voor medezeggenschapsraden heeft de aanpassing van de spoedwet overleefd, net als de regels rondom studiekeuze-informatie.

De Tweede Kamer heeft Bruins gevraagd zich te concentreren op regelgeving die te maken heeft met de invoering van de leerrechten. Hij geeft daaraan deels gehoor: de invoering van een tweejarige hersteltermijn voor instellingen die niet voor accreditatie in aanmerking komen is geschrapt. Het plan om studenten die hun Nederlandse opleiding vanuit het buitenland volgen niet langer te bekostigen, is in het kader van fraudebestrijding gehandhaafd. Voor de in het buitenland woonachtige studenten van de Open Universiteit is nog geen oplossing.

De LSVb laat in een eerste reactie weten blij te zijn met het instemmingsrecht op het profileringsfonds. Bestuurslid Inger de Bruin is minder enthousiast over de in de wet voorgestelde benoemingsprocedure voor de Raden van toezicht. "Die worden straks benoemd door instellingen zelf, wat kan leiden tot 'bevriende' raden. Wij willen dat medezeggenschapsraden in elk geval één toezichthouder kunnen benoemen, en vinden eigenlijk dat de minister verantwoordelijk moet zijn voor de RvT-voorzitter."

Of Bruins de spoedwet maandag door de Kamer krijgt, is twijfelachtig. De linkse oppositie is tegen en de kleine christelijke partijen zijn ook niet enthousiast. Coalitiepartijen CDA en VVD hebben begin deze maand al laten weten dat ook zij een zorgvuldige invoering van leerrechten belangrijker vinden dan de invoeringsdatum van 1 september 2007.

(HOP)

De wachtlijst voor studentencomplex De Warande - waar zo'n 850 studenten kunnen wonen - wordt alsmaar korter en is op het moment zeven maanden. De SSH vreest zelfs leegstand als de animo onder kamerzoekers blijft teruglopen voor haar complex in Zeist. Omdat de vraag naar onderdak voor buitenlandse studenten juist groeit, wil de SSH 50 kamers voor buitenlandse studenten inrichten - een fenomeen dat in andere complexen al bestaat.

Aanvankelijk hoopte de huisvester om in totaal vijf 10-eenheden leeg te maken voor de 50 studenten, maar daar wilden de bewoners van de Warande niets van weten. Volgens de voorzitter van het woonbestuur van de Warande Jeroen van Wolffelaar, was de termijn waarin de bewoners moesten verhuizen te kort en woog de SSH-vergoeding niet op tegen de rompslomp. Intern doorschuiven bleek ook niet populair. Vandaar dat de SSH besloot om de eerste vijftig leegkomende kamers te reserveren.

"Voor het beheer van de kamers was het gemakkelijk om ze in vijf eenheden onder te brengen", zegt woordvoerster van de SSH Karin Smeets. "Maar omdat de bewoners dat niet wilden, besloten we gemengde groepen te maken. De eerste vijftig leegkomende kamers worden dus ingericht als short stay verblijf: het gaat om buitenlandse studenten die er altijd korter dan een jaar zullen wonen. Soms krijgt een eenheid dus te maken met drie buitenlandse studenten in een jaar, soms met één."

Doordat de SSH de eerste vijftig kamers zelf invult, kan het voorkomen dat er in één eenheid meer dan de helft van de bewoners short stay wordt. Daar vrezen de bewoners van de Warande wel voor, zegt Jeroen, maar een grotere zorg is dat de bewoners hun tijdelijke huisgenoot niet zelf mogen uitkiezen. "Daardoor weet je niet of de buitenlandse student in de groep past."

Karin Smeets zegt dat hospiteren geen recht is. "Het is een gunst waar wij als SSH natuurlijk ook baat bij hebben, want het is goed voor het sociale gevoel in de groep. In dit geval wijken wij dus van die gewoonte af, dan kan voor de bewoners even slikken zijn."

De buitenlandse studenten zijn in Zeist echter bij de meeste bewoners welkom, zegt Jeroen die zelf al ruim vier jaar met plezier in de Warande woont. "Het is een mooie aanvulling op het bewonersbestand en het brengt extra leven in de brouwerij." (GK)

Met zijn negatieve reactie wijst de raad de concessies van de hand waartoe het college van bestuur vorige week op de valreep bereid bleek. De voornaamste toezegging van het college in de nu al maanden durende discussie over de toekomst van de universitaire ICT betrof het aantal dépendances van het nieuw te vormen Service Centrum in De Uithof. Hoewel collegelid Amman lange tijd vasthield aan maximaal één dépendance (in de binnenstad), toont het college zich nu bereid om ook in De Uithof naast het Service Centrum zelf nog twee dépendances in te richten.

Tijdens een opnieuw druk bezochte bijeenkomst van ICT-medewerkers met de commissie-ICT van de U-raad werd die toezegging vorige week echter unaniem als onvoldoende bestempeld. Kern van de kritiek van de aanwezigen was en bleef dat in het plan te veel is gekozen voor een top-down benadering. Daar komt bij dat men het oneens is met de keuze om in het plan al uit te gaan van een reductie van het aantal personeelsleden zonder dat duidelijk is hoe de nieuwe organisatie eruit zal gaan zien. Het uitgangspunt dat de reorganisatie op jaarbasis drie miljoen aan besparing moet opleveren, wordt volgens de aanwezigen in dit plan bovendien onvoldoende hard gemaakt.

Volgens zowel de raadscommissie als de aanwezige ICT’ers zou het een goede zaak zijn als er een overlegorgaan zou komen met alle op de universiteit aanwezige ICT-expertise. Dat overlegorgaan zou vervolgens in overleg met de ICT-directie moeten bepalen hoe een nieuwe organisatie eruit moet gaan zien. Pas daarna kan sprake zijn van een reorganisatie in formele zin, aldus de aanwezigen, die overigens onderstreepten niet tegen een efficiencyslag in de ICT te zijn.

Deze week schaarde de volledige Universiteitsraad zich achter het door de vergadering ingenomen standpunt. Aanstaande maandag zal dat tijdens de maandelijkse plenaire vergadering van de U-raad inzet zijn van de discussie van de raad met het college van bestuur.

EH

'The Elvis in me' toont twee Nederlandse Elvis fans die op geheel eigen wijze hun fan zijn uiten en beleven. Rogier van Luiken (34) is al fan sinds zijn tienerjaren en werkt naast zijn baan als impresario onder meer als woordvoerder van de fanclub It’s Elvis Time. Frank Antheunis (39) is eveneens sinds zijn tienerjaren fan en sinds twintig jaar Elvis imitator met optredens op onder meer Lowlands.

De drie studenten — Janina Pigaht, Franka Meijer en Ellis de Rover — houden bij de presentatie van de documentaire korte referaten over hun ervaringen bij het maken van de film. Tot slot is er een discussie met Femke Niehof (die als antropologe afstudeerde op de Elvis fancultuur), Renée van der Grinten (creatief producent documentaire bij productiebureau Lemming Film) en docent-onderzoeker Eggo Müller.

AH

'The Elvis in me', Wetenschappelijke presentatie op 1 november, 20.00 uur. Toegang: € 3,50.
Locatie: U-theater Studio T, Kr. Nieuwegracht 20
Reserveren voor 30 oktober via TheElvisInMe@gmail.com

De twee prijzen zijn toegekend aan Paul Boelen van Sociale Wetenschappen voor zijn boek ‘Complicated Grief. Assessment, Theory and Treatment’. En aan Tassilo Erhardt van Geesteswetenschappen (musicologie) voor zijn studie ‘A Most Excellent Subject. Händels Messiah im Licht von Charles Jennens’ theologischer Bibliothek’.

De Stichting Praemium Erasmianum kent jaarlijks maximaal vijf studieprijzen toe voor bijzondere dissertaties op het gebied van de geesteswetenschappen en de maatschappij- en gedragswetenschappen. Belangrijk criterium voor de bekroning is de interdisciplinaire benadering en het bredere belang van het boek voor andere disciplines.

In 2006 zijn 22 proefschriften voorgedragen. Daaruit zijn vijf winnaars geselecteerd. Behalve de twee voor Utrecht zijn er nog twee studieprijzen gegaan naar de VU in Amsterdam en eentje naar Leiden.

De voorzitter van de Stichting Praemium Erasmianum, D. Rinnooy Kan, zal de studieprijzen op vrijdag 15 december uitreiken in Amsterdam.

AH

Het particuliere instituut – gevestigd in Breukelen – wil onder meer via onderwijsprogramma’s en onderzoek een toonaangevende factor worden in de academische en zakelijke relaties tussen Europa en China. Bij Nyenrode is men zeer content met de komst van Nijs. Die neemt dan ook veel ervaring mee: voordat ze de overstap waagde naar het Binnenhof, was ze op hoog niveau voor Shell actief in het verre oosten. Daarnaast werkt de voormalige bewindsvrouw aan een promotie over het exportpakket van China. Ook studeert ze Mandarijn-Chinees.

Nijs’ politieke loopbaan was niet erg succesvol. De VVD haalde de voormalige voorzitter van jongerenafdeling JOVD voor het kabinet-Balkenende I naar Nederland. Toen die coalitie na drie maanden uit elkaar viel, werd al verwacht dat Nijs niet op OCW zou terugkeren. Toch hield de VVD Nijs in het zadel, maar in juni 2004 trad ze alsnog terug nadat ze zich in een interview met Nieuwe Revu had beklaagd over haar slechte relatie met minister Van der Hoeven.

Bij haar vertrek kondigde Nijs aan een boek te zullen schrijven over haar ervaringen in de politiek, maar na een paar maanden keerde ze weer terug in Den Haag als kamerlid voor de VVD. Daar hield ze zich de afgelopen twee jaar bezig met het cultuurbeleid. Ze pleitte onder meer voor de gratis openstelling van rijksmusea.

HOP

De langdurige discussie in de raad spitste zich toe op de vraag of het wenselijk is dat een hoogleraar benoemd wordt zonder taak in het onderwijs of het onderzoek. In de plannen van het bestuur komen niet alleen zittende hoogleraren, maar ook zittende uhd’s voor de nieuwe functie in aanmerking. Omdat de ‘dean of graduate studies’ grondige kennis van het Utrechtse departement moet hebben en maar weinig zittende hoogleraren volgens Dorresteijn bereid of in staat zullen zijn om de half-time functie op zich te nemen, sloot hij niet uit dat een van de huidige uhd’s de nieuwe leerstoel zal gaan bezetten.

De decaan beklemtoonde dat een dergelijke aanstelling alleen zal plaats vinden als de betrokkene ook echt professorabel is. Ook zal in de nog te formuleren leeropdracht van de ‘dean’ zeker aandacht worden geschonken aan onderwijs en onderzoek. Dorresteijn erkende echter volmondig dat de te benoemen 0,5 hoogleraar daarvoor nauwelijks tijd zal hebben omdat hij het leeuwendeel van zijn tijd aan het stimuleren van de internationale samenwerking en van de uitwisseling van studenten zal moeten besteden.

Volgens de decaan is het voor een goede uitoefening van de nieuw te creëren functie onvermijdelijk dat de betrokkene hoogleraar is. Met name in de contacten met vertegenwoordigers van buitenlandse universiteiten en met juridische instanties zoals het Amerikaanse hooggerechtshof noemde hij het ondenkbaar om de UU te laten vertegenwoordigen door een hoofddocent. Maar dat argument kon een krappe raadsmeerderheid niet overtuigen. Voor de tegenstanders woog het argument dat het hoogleraarschap op deze manier gedevalueerd dreigt te worden, zo zwaar dat zij dit deel van het leerstoelenplan van een negatief advies voorzagen. Nog onduidelijk is wat het bestuur van Rechten met dit advies gaat doen.

EH

Volgens de politie had de auto voorrang, wat door middel van ‘haaientanden’ is aangegeven op het fietspad, maar de fietser wilde nog net vóór de auto oversteken. Ze klapte met haar mond op de grond, waarbij volgens omstanders haar tanden door de lip raakten en zij stukken tand verloor. De ambulance was snel ter plekke en vervoerde het meisje naar het UMC.

Omstanders zagen in dit ongeval het zoveelste bewijs dat het op De Uithof, met de ingrepen aan wegennet, gebouwen en busbaan, op dit moment onveilig en chaotisch is. ‘Er zijn geen veilige oversteekplekken meer. De bus en de auto hebben overal voorrang. Hier moet snel een stoplicht komen’, aldus enkele van de omstanders. Veel fietsers worden op dit moment over de Cambridgelaan geloodst omdat het fietspad vanaf het Wentgebouw langs de Heidelberglaan is afgesloten in verband met de aanleg van de busbaan.

AH