De taart is op

Jasper van Winden, oud-studentbestuurslid biologie, jullie hadden na de enquête een aantal aanbevelingen?

"Ja, wij kwamen na verwerking van de resultaten tot de conclusie dat er behoefte was aan 457 computerwerkplekken, 111 zelfstudieplekken en 133 ruimten waarin groepjes van 4-6 personen kunnen samenwerken. Dat hebben wij het faculteitsbestuur meegedeeld."

Maar waarom relativeer je nu plots in een stuk in het biologieblad BioSCOPE die aantallen?

"Nou, in het geval van die groepsruimten hebben we gewoon een domme fout gemaakt. Er waren geen 133 zalen nodig, maar ruimtes voor 133 personen. Verder hebben we met deze enquête gemeten wat studenten wenselijk vinden, niet wat noodzakelijk is. We zijn er in de enquête bijvoorbeeld expliciet van uitgegaan dat studenten al hun computerwerk op de faculteit moeten kunnen doen, terwijl velen thuis natuurlijk ook een goede computer hebben staan."

Prof.dr. Harrie Eijkelhof, vice-decaan bacheloronderwijs van de bètafaculteit, heeft u wat zachte druk uitgeoefend?

"Nee hoor, ik heb slechts aangegeven dat ik enkele cijfers aan de ruime kant vond, met name die van de 133 zaaltjes en de meer dan 400 computerplekken. Het was misschien beter geweest wanneer de studenten contact met de faculteit hadden gehad over de vragen van de enquête voordat die de deur uitging. Nu waren ze soms multi-interpretabel. Maar andere vragen gaven juist wel bruikbare informatie. Ik vind het erg plezierig dat studenten willen meedenken over de inrichting van het onderwijscentrum. Dat toont betrokkenheid."

Toon je in BioSCOPE niet erg veel begrip voor de faculteit, Jasper?

"Nee, vind ik niet. Soms is het goed als studenten een beetje schoppen en zich hard opstellen, maar dat zwart-wit denken is lang niet altijd productief. Als student moet je ook verder kunnen kijken dan je neus lang is. In het artikel omschrijf ik de studenten als kinderen op een verjaardagsfeestje die bedenken na hoeveel stukken taart ze verzadigd zijn. Het bestuur is de moeder die maar één taart in de koelkast heeft staan. Er zijn gewoon verschillende uitgangspunten."

Harrie Eijkelhof, wat vond u van het artikel?

"Nou, ik zou studenten niet als taartvretende kinderen willen neerzetten. Zo heb ik de resultaten van de enquête ook niet geïnterpreteerd. Maar ik vind het natuurlijk prima dat studenten kritisch naar hun eigen werk kijken, fouten corrigeren en ook het perspectief van anderen meenemen in hun overwegingen. Dat is een goed voorbeeld van een academische attitude."

XB

De toekenning van de Nobelprijs voor geneeskunde aan Andrew Fire en Craig Mello is onomstreden, zo blijkt uit alle reacties. De twee Amerikanen danken hun uitverkiezing aan de ontdekking in 1998 van 'RNA-interferentie', een natuurlijk mechanisme om genen uit te schakelen. Dat mechanisme, dat is gebaseerd op de werking van dubbelstrengs-RNA, ook wel 'silencing RNA' genoemd, heeft als functie om de cel te beschermen tegen indringers, zoals virussen.

Maar de min of meer toevallige ontdekking ervan door Fire en Mello tijdens hun onderzoek aan het wormpje C.elegans maakte duidelijk dat het mechanisme ook in ander opzicht grote mogelijkheden biedt. Zo gebruiken wetenschappers RNA-interferentie om bepaalde genen uit te schakelen en zo hun functie te onderzoeken. Daarnaast bestaat de hoop dat de vinding van de twee prijswinnaars zowel in de landbouw als in de geneeskunde zal leiden tot nieuwe middelen tegen virusinfecties en tegen ziekten met een genetische achtergrond zoals hart- en vaatziekten en kanker.

Plasterk kent beide winnaars goed, sinds hij met beiden in hetzelfde Engelse lab als postdoc heeft gewerkt. Al een jaar na de ontdekking publiceerde hij met Mello een back-to-back artikel over een specifieke toepassing van RNA-interferentie. Twee jaar geleden was hij als jurylid verantwoordelijk voor de uitreiking van de Heinekenprijs aan Andrew Fire.

"Een van mijn medewerkers moest maandagochtend met Andy bellen", zegt hij lachend, "We zijn bezig om een back-to-back artikel met hem in Science te krijgen en ze moest hem daar even over spreken. Het was de dag van de geneeskundeprijs, dus ik zei voor de grap tegen haar: probeer maar met een Zweeds accent te praten. Nog geen twee uur later bleek dat hij de prijs had gewonnen."

Dat blijkt uit een berekening die het college van bestuur heeft aangehecht aan het voorstel om het onderwijsgeld uit Den Haag op een andere manier over de faculteiten te gaan verdelen. Aanleiding voor dat voorstel is de wens om het huidige verouderde verdeelmodel te vervangen door een systematiek die niet alleen eenvoudiger en transparanter is, maar die ook beter aansluit bij recente ontwikkelingen zoals de invoering van bama. Die doelen hoopt het college te bereiken door de faculteiten in de toekomst voor een belangrijk deel te gaan betalen per door studenten behaald studiepunt.

Die keuze heeft verschillende voordelen, aldus het college. In de eerste plaats behoren de ingewikkelde verrekeningsprocessen tussen faculteiten voor bijvakonderwijs dankzij de nieuwe aanpak straks tot het verleden. Bovendien sluit het nu voorgestelde model goed aan bij het toekomstige landelijke verdeelmodel, dat gebaseerd zal zijn op leerrechten. Een derde voordeel is dat faculteiten in de nieuwe systematiek minder lang op hun geld hoeven te wachten. Naast studiepunten blijven ook diploma’s voor de financiering meetellen om faculteiten te stimuleren het studierendement van hun studenten in de gaten te houden.

Om beter aan te sluiten bij de landelijke systematiek zal de bètafactor worden verhoogd. Op dit moment wordt voor bètaonderwijs vijftien procent meer betaald dan voor alfa-gamma onderwijs. In het nieuwe model wordt die toeslag verhoogd tot twintig procent. Omdat het college het nieuwe systeem zo budgetneutraal mogelijk wil invoeren, zal dit voordeel voor de faculteiten Bètawetenschappen en Geowetenschappen worden gecompenseerd door hun vaste onderzoeksvoet te verlagen ten gunste van de faculteiten Gesteswetenschappen, Sociale Wetenschappen en Rebo. Omdat bama er nog niet is ingevoerd, blijven de faculteiten Geneeskunde en Diergeneeskunde voorlopig buiten het nieuwe model.

Aan het stuk, waarin het college zijn plannen aan de Universiteitsraad voorlegt, is een berekening gehecht over de gevolgen die het systeem zou hebben gehad als het al in 2005 zou zijn ingevoerd. Daaruit blijkt dat die gevolgen relatief beperkt zouden zijn gebleven. Het grootste slachtoffer is Geowetenschappen dat er ruim een miljoen euro bij zou zijn ingeschoten. Een voorname reden daarvoor is het besluit van het college om de in die faculteit omvangrijke hbo zij-instroom niet langer te bekostigen.

Geesteswetenschappen en Sociale Wetenschappen zouden er beide ongeveer een miljoen op vooruit zijn gegaan. Overigens stelt het college met nadruk dat deze effecten pas geleidelijk zullen gaan optreden. De invoering van het model in 2007 zal budgetneutraal gebeuren, wat betekent dat alle afwijkingen van het huidige model worden gecompenseerd. De eerste effecten zullen dan ook pas in 2008 zichtbaar worden.

EH

De universiteit heeft de afgelopen jaren al een bijdrage geleverd aan een aantal manifestaties en evenementen. Een voorbeeld daarvan is de jaarlijkse organisatie van een Culturele Zondag. Dit jaar namen daar 5000 mensen aan deel. Het convenant dat wordt aangegaan tot 2013 voorziet voor de komende jaren ook betrokkenheid van de universiteit bij activiteiten als de Vrede van Utrecht, het Museumkwartier en het Huis voor de Culturele Dialoog.

Gemeente en universiteit hopen met de samenwerking de banden te versterken en gedeelde waarden uit te dragen. Ook hopen beiden de aantrekkelijkheid en herkenbaarheid van de stad en de universiteit hiermee te vergroten.

XB

De student sociale geografie en planologie riep in zijn speech de VN-lidstaten ondermeer op jongeren over de gehele wereld minimaal tot hun veertiende levensjaar onderwijs te laten volgen. Volgens Otte hebben 218 miljoen kinderen in de wereld deze mogelijkheid nog niet.

Otte werd vorig jaar gekozen tot VN-jongerenvertegenwoordiger. Inmiddels is de strijd om zijn opvolging alweer losgebarsten. Twee Utrechtse studentes strijden deze week virtueel om een plek in de finale tijdens de Nacht van de Verenigde Naties op 24 oktober. Op de site www.dewereldvandevn.nl kan tot en met donderdag gestemd worden op rechtenstudente Amy Simpe of studente geschiedenis van de internationale betrekkingen Octavi Hermans. Wie de meeste stemmen behaalt gaat door.

De tekst van de rede van Wilco Otto is beschikbaar: www.ublad.uu.nl/downloads/speech.pdf.

XB

Dat blijkt uit de jaarlijkse studentenenquête van het onderzoekscentrum Choice. Ieder jaar vraagt Choice ongeveer twintigduizend studenten naar hun mening over het onderwijs dat zij krijgen. De resultaten staan in de database Studie Keuze Informatie, die ten grondslag ligt aan de Keuzegids Hoger Onderwijs die donderdag verschijnt.

In Leiden mogen de docenten van de opleidingen literatuurwetenschappen, Duits en Slavische talen & culturen de champagne ontkurken. Zij kregen maar liefst een 8,5 van hun studenten. Ze mogen zich de meest gewaardeerde docenten in het hele hoger onderwijs noemen.

Kleinschaligheid werkt kennelijk in hun voordeel, want landelijk gooien de docenten van opleidingen als het University College, wijsbegeerte, theologie, literatuurwetenschappen en wiskunde hoge ogen. Ook docenten van kleine Europese taal- en cultuurstudies doen het goed, net als natuurkunde en elektrotechniek. Hun studenten belonen hen met een cijfer tussen een 7,5 en een acht.

Van de echte massastudies zijn de studenten bij rechten, geneeskunde en criminologie afgelopen jaar het meest te spreken over hun docenten: die krijgen van hen een 7,4. Het verschil met de economen en psychologen (beide een 7,2) is klein. De studenten bedrijfskunde, die een jaar eerder hun oordeel gaven, vonden dat hun docenten slechts een 6,9 verdienden.

Het rapportcijfer van de docenten is gebaseerd op drie onderliggende studentenoordelen: over de deskundigheid, onderwijsvaardigheid en beschikbaarheid van hun docenten. En dat heeft interessante gevolgen. De Groningse docenten pedagogiek bijvoorbeeld krijgen een 6,2 voor hun beschikbaarheid, maar een 7,4 voor hun deskundigheid. Hun onderwijsvaardigheid zit er precies tussenin en zo komen zij uit op een magere 6,8.

Bij industrieel ontwerpen in Enschede komt de waardering bijna omgekeerd tot stand: daar krijgen de docenten een zeven voor hun beschikbaarheid, terwijl hun vakkennis en didactische vaardigheden het cijfer volgens de studenten omlaag trekken naar - eveneens - een 6,8.

Overigens laten de universiteiten tal van hogescholen achter zich. Bij vier opleidingen van de Hogeschool Inholland scoorden de docenten gemiddeld een 5,9. Toch krijgen ook de docenten van enkele hbo-opleidingen een acht of hoger, bijvoorbeeld bij de opleiding wiskunde aan de TH Rijswijk en docent drama aan de Fontys Hogescholen. Ook de docenten aan een paar particuliere opleidingen krijgen hoge rapportcijfers.

HOP

In het portfolio van studenten theologie moeten naar het oordeel van de examencommissie bewijzen te vinden zijn van hun academische vorming. Zij moeten kunnen laten zien dat zij in staat zijn om wetenschappelijk te denken, te handelen en te communiceren, dat zij een eigen leerpad en leerdoelen kunnen ontwerpen en dat zij nagedacht hebben over de vraag in hoeverre de cursussen die zij volgen, bijdragen aan het realiseren van die leerdoelen.

Zowel de medewerkers als de studenten in de departementsraad waren het eens met het voorstel om een dergelijk portfolio te laten meetellen als exameneis. Bestuurslid Sarot van het departement rekende de aanwezigen voor dat een theologiestudent in totaal 240 uur mag besteden aan het portfolio. “Je kunt geen 240 uur weggeven zonder daar een serieuze controle tegenover te stellen”, aldus zijn redenering, die unaniem werd gesteund.

Dat de bespreking in de raad toch meer dan een uur vergde, lag aan het voorstel om studenten ook hun verworven vaardigheden in het portfolio te laten bijhouden. Die in hun ogen overbodige eis schoot de student-raadsleden in het verkeerde keelgat. Zij stelden dat alle studenten zonder uitzondering tegen dit gebruik van het portfolio zijn en betoogden dat de vaardigheden van studenten beter door docenten tijdens een cursus kunnen worden beoordeeld. Pas toen Sarot toezegde in december met nadere voorstellen op dit punt te zullen komen, stemden de studenten in met het portfolio als exameneis.

EH

Het vierde studentencomplex in De Uithof wordt medio 2008 opgeleverd. In totaal zijn er dan 2064 studentenkamers op het universiteitsterrein.

Het nieuwe gebouw van architectenbureau Marlies Rohmer bestaat uit 257 zelfstandige woningen en 120 kamers verdeeld over 15 verdiepingen. Bovenop het gebouw komt een dakterras van 610 vierkante meter.

Opvallend is verder dat in het gebouw ruimte is gemaakt voor een aantal startende ondernemers.

XB

De christen-democraten kregen vorige week via jongerenafdeling CDJA én de studentenbonden LSVb en ISO een stortvloed aan kritiek over zich heen toen bleek dat de commissie achter het verkiezingsprogramma er voor pleitte dat masterstudenten een kostendekkend collegegeld gaan betalen. Tweede man Maxime Verhagen bluste de brand nog voor het congres door zich tegenstander van het plan te verklaren.

Maar voor de LSVb was er nog aanleiding genoeg om actie te voeren op het congres. “Met resultaat”, vertelt bestuurslid Inger de Bruin. “Want we hadden samen met het CDJA amendementen gemaakt waarin stond dat het ‘masterplan’ van tafel moest en dat het reguliere collegegeld niet omhoog zou gaan. Beide wijzigingsvoorstellen zijn aangenomen.”

Het was het enige succes dat de gele-kaartenactie opleverde. De VVD-leden waren bijvoorbeeld niet van plan om de plannen voor collegegelddifferentiatie aan te passen. De Bruin: “De congresgangers waren wel geïnteresseerd in het pamflet dat we uitdeelden, maar ze gaven het in negen van de tien gevallen meteen weer terug. We hadden onze kansen daar ook niet erg hoog ingeschat. Met de JOVD konden we ook geen zaken doen over wijzigingsvoorstellen.”

Bij de PvdA waagde de LSVb wel een poging. “Via de Jonge Socialisten – de jongerentak van de PvdA – hebben we al in een vroeg stadium geprobeerd om invloed uit te oefenen op het partijprogramma van de PvdA”, vertelt de Bruin. “Zo hebben we samen een amendement geschreven waarin we stelden dat meer marktwerking het hoger onderwijs niet ten goede komt. Maar de partijtop verklaarde zich voordat de wijziging in stemming werd gebracht ‘tegen’, dus kwam het er niet door.”

Het stoort de LSVb met name dat de PvdA geen duidelijke keuzes maakt in het programma. De Bruin: “Er staan vooral vaagheden in: selectie moet zorgvuldig worden geëvalueerd, de experimenten met het open bestel ook. Maar welke kant de PvdA nu precies op wil, is niet terug te vinden.”

Met de ChristenUnie en de kleinere linkse partijen – SP, GroenLinks, maar ook D66 – is het volgens De Bruin beter zaken doen. “Daar is men niet voor een open bestel en – uitgezonderd D66 – erg kritisch over de leerrechten. Het is voor studenten dan ook te hopen dat de PvdA er voor kiest om door te buigen naar links.”

HOP

Met hun initiatief haken de psychologen aan bij hun collega’s van Rechten, die een jaar geleden de primeur op dit terrein hadden. Bij Rechtsgeleerdheid komt echter maar de helft van het aantal eerstejaars in aanmerking voor opname in een van de inmiddels drie ‘colleges’. Die zijn specifiek bedoeld voor studenten die zich meer dan normaal willen inspannen. Vandaar ook dat de 'law colleges' gelden als honours trajecten en dat er sprake is van selectie.

Bij psychologie staat daarentegen het bevorderen van de kleinschaligheid voorop. Doel is om eindelijk een halt toe te roepen aan de massaliteit en de anonimiteit, die zo demotiverend kunnen zijn, zoals decaan Koops de faculteitsraad vorige week meedeelde. Om dat te bereiken zullen alle eerstejaars studenten worden ingedeeld in een ‘college’ dat bestaat uit een hoofddocent, een viertal tutoren en ongeveer honderd studenten. Docenten geven zoveel mogelijk onderwijs binnen een van de vijf colleges. Die krijgen de namen van vijf illustere Nederlandse psychologen.

Hoewel de nadruk in de pilot ligt op het creëren van een hechtere band tussen studenten en docenten, kunnen de eerstejaars in hun college ook kiezen voor een honours traject. Omdat zij zelf de invulling daarvan bepalen, zal elk college geleidelijk zijn eigen gezicht krijgen, verwacht een woordvoerder van het onderwijsinstituut. In tegenstelling tot hun collega’s bij Rechten zullen psychologiestudenten maar één jaar in hun ‘college’ blijven, omdat zij in hun tweede studiejaar instromen in een van de zes studiepaden van de opleiding.

EH