En dan staat je fiets plots op anderhalve meter hoogte

Arik Lenting, gebouwbeheerder, wat zijn jullie aan het doen?

"Wij hebben het begin van het collegejaar aangegrepen om studenten er nog maar weer eens op te wijzen dat ze hun fietsen niet op straat aan de gracht moeten plaatsen, maar in de fietsenstalling aan de overkant. We hadden werkelijk te maken met gevaarlijke situaties, ook voor de studenten zelf. Met studentje pesten heeft dit dus niets te maken."

Jolande Uringa, studente Taal- en Cultuurstudies, dat klinkt toch redelijk?

"Oh, maar ik snap heus wel dat ze die fietsen niet op straat willen hebben. Er is alleen geen goed alternatief. Dat fietsenhok is altijd helemaal vol. Althans dat vind ik. De conciërges menen dat ook de tweede etage van het fietsenrek gebruikt moet worden. Ze hebben mijn fiets daar al eens neergezet, op anderhalve meter hoogte. Met mijn 1 meter 68 krijg ik 'm dan echt niet meer in mijn eentje naar beneden. En dat ligt niet aan mij, want ik zie iedereen prutsen. Dit gaat toch helemaal nergens over ...?"

Het is toch zo'n systeem met schuifladen?

"Ja, maar ik vind het echt niet te doen. Vooral ook omdat het midden van de stalling ook vol staat met fietsen. Die zou je dan eerst weg moeten slepen. Hier houden mensen lichamelijk letsel aan over. Er zouden gewoon voldoende normale plekken moeten zijn om je fiets neer te zetten."

Arik Lenting, ...?

"We hebben inderdaad in de eerste week fietsen naar de bovenste etage van de stalling verplaatst om te laten zien wat de bedoeling is wanneer de onderste etage vol is. Maar eerlijk gezegd begrijp ik de klacht wel een beetje, want je hebt behoorlijk wat kracht nodig als je je fiets daar neer wilt zetten. Ik zeg dan: laat al die stoere mannelijke studenten dat dan doen. Maar nee, die zetten hun fiets ook in het midden, terwijl een groot wit kruis op de vloer zegt dat dat niet mag."

En wat nu?

"Voorlopig verwijzen we studenten ook naar andere locaties, zoals de fietsenstalling van Kromme Nieuwegracht 66, zestig meter verderop. Daar is voldoende plek, maar dat vinden ze weer te ver weg. Voor de rest moeten we het helaas doen met de middelen die we hebben. Ruimte en geld om het anders te doen is er niet. Studenten zouden ons echt helpen door zich aan onze aanwijzingen te houden. En - misschien een schrale troost - aan het begin van het academisch jaar is het altijd drukker dan de rest van het jaar."

Nijverheid

Lounge <lawnzj> m (-s) hal van hotel. Het Engelse werkwoord klinkt beter: to lounge. Omschreven als 1: To pass time idly and indolently, of 2: to rest or recline indolently; We lounged in the sun all afternoon. Het woord vindt zijn oorsprong in het Middeleeuwse Frans: Alongier. Wat iets in de trend van verlengen of uitrekken betekent. Toch is het een woord van de laatste jaren, een woord, zoals onthaasting en relaxen, met een verheerlijkte status. Het betekent eigenlijk niets doen, en wat vind de moderne mens nu lekkerder dan niets doen? Oud-Hollandse protestantse nijverheid is passé.

Drift 23 heeft een lounge. Nu is Drift 23 een bijzonder gebouw; het voelt meer aan als galerie voor moderne kunst dan als een gebouw waar wordt lesgegeven. De verdiepingen lopen schuin in elkaar over, trappen zitten verstopt achter blinde muren, een koffiezetapparaat is in de wand geïntegreerd. De hoge muren zijn hagelwit. Maar ook zonder een Willem de Kooning of een Salvador Dalí aan die muren geeft het gebouw je het beklemmende gevoel dat je ook in musea hebt. Niet hardop praten, zo geruisloos mogelijk lopen, met rechte rug en een serieuze blik.

De lounge is een stijlbreuk. Het lage plafond loopt rond en is gemaakt van houten planken, op de houten ligbanken liggen kussens met een Marokkaans ogend motief. Boven de banken zijn kleine hangmatjes bevestigd. Het ziet er uit als een piratenschip. Minus het betoverde Incagoud en de naar aandacht hunkerende, ontvoerde adellijke tienermeisjes.

Officieel heet het geen lounge - 'meeting room' staat op het bordje naast de deur - maar de passant laat zich niets wijs maken. Dit is een lounge. Toch heeft de letterenstudent van Drift 23 het niet helemaal begrepen. To pass time idly and indolently. Indolent betekent lusteloos en idly betekent zoveel als lui. En wat hebben de drie studenten op de piratensofa's in hun handen? Boeken. En dan geen ontspannende lectuur à la de nieuwste Arnon Grunberg, maar dikke wetenschappelijke pillen met voetnoten en bronvermeldingen en veel te weinig plaatjes.

Van de twee meisjes en de ene jongen die er zitten hebben er twee hun schoenen uit. Een jongen met een bril heeft twee boeken en een aantal syllabi om zich heen liggen. Hij maakt druk aantekeningen, iets over buitenlandse politiek van Nederland. De telefoon van één van de meisjes gaat af; ze drukt de beller weg en keert terug naar haar boeken. Waar is de indolentie?

De kenniseconomie blijkt zelfstandiger dan ooit. Nijverheid floreert. Als de Utrechtse student zijn lounge-tijd zo inricht moet de studentenpsycholoog wachtrijen verwachten. Burn-outs bij twintigjarige jongens en meisjes. De lounge van Drift 23 dient voorzien te worden van een extra bordje; 'Meeting room - gelieve niet te werken.'

Studentenvrij

Innoveer de samenleving

De afgelopen weken werd het Innovatieplatform van verschillende kanten onder vuur genomen. Het zou een praatclub zijn die nog maar weinig voor elkaar heeft gekregen. Maar ook in ander opzicht schiet het tekort, vindt hoogleraar economie Joop Schippers. Het besteedt te weinig aandacht aan sociale innovatie.

Wie overziet op welke thema's het Innovatieplatform in de afgelopen drie jaar zijn aandacht heeft gericht, merkt dat innovatie door de leden in belangrijke mate wordt gelijk gesteld aan 'uitvinden'. Ik doel daarmee zowel op het maken van nieuwe 'dingen' als op het doen van ontdekkingen op terreinen als biochemie en biotechnologie. Deze interpretatie van innovatie weerspiegelt in sterke mate de samenstelling van het Innovatieplatform waarin 'captains of industry' een belangrijke rol spelen.

Het platform heeft tot nu toe - zelfs op papier - betrekkelijk weinig aandacht besteed aan sociale innovatie: aan de vraag hoe je de samenleving beter kunt organiseren. Daarbij kan het gaan om het slimmer organiseren van de zorg (hoe kun je ouderen langer zelfstandig laten wonen en toch zorgen dat ze niet vereenzamen en op tijd hun medicijnen nemen?), van het onderwijs (welke rol kan informatietechnologie spelen bij onderwijs dat beter op individuele studenten/leerlingen is afgestemd?), van verkeer en vervoer en wat dies meer zij.

Ook het werken aan 'slimmere' bedrijfsprocessen maakt deel uit van sociale innovatie: steeds meer werknemers zijn hoger opgeleid en zeer wel in staat alleen of in teamverband hun eigen werk te regelen, maar toch kennen veel organisaties nog een hiërarchische opbouw, waarin bazen hun werknemers als zakjes meel van de ene kant naar de andere kant van het bedrijf dirigeren.

Nederland kan al lang niet meer concurreren met China en India als het gaat om 'maken' (straks ook niet meer als het gaat om infrastructuur, baggeren en dergelijke). Met onze hoog opgeleide bevolking hebben we - voorlopig nog - wel een concurrentievoordeel als het gaat om ontwerpen en organiseren. Om die voorsprong te behouden en uit te breiden zou het platform de ideeënontwikkeling veel krachtiger moeten stimuleren dan tot nu toe is gebeurd. Op dit praktisch toegepaste niveau vindt die ideeënontwikkeling vooral plaats bij onder meer het Expertisecentrum LEEFtijd, de VHTO (Vrouwen en Techniek), de Nederlandse Gezinsraad en vergelijkbare organisaties. Daar denkt men na over hoe om te gaan met oudere werknemers, hoe de combinatie van betaald werk en zorg te bevorderen, hoe te zorgen dat meer meisjes een bèta-opleiding kiezen en jongens in de zorg willen werken. Veel steun hebben die organisaties tot nu toe niet van het platform gekregen. Het wordt hoog tijd dat daar verandering in komt.

Little Lucy kon niet zingen

Een fossiel van een driejarig meisje van 3,3 miljoen jaar oud in Ethiopië blijkt familie van Lucy, het skelet van een volwassen vrouwelijke Australopithecus afarensis die wetenschappers in 1974 opgroeven. Selam oftewel Kleine Lucy is om verschillende reden een bijzondere vondst, zegt paleontoloog Wilma Wessels van de afdeling stratigrafie en paleontologie.

"Een volledig skelet met alle botten op hun plek, in de houding zoals ze lang toen ze net was gestorven, dat is uniek. Meestal ontbreekt er wel iets. Deze vondst is heel goed gefossiliseerd, waarschijnlijk doordat het meisje na haar dood heel snel is afgedekt met een dik pakket zand. Er kunnen dan geen beesten bij om het op te graven, en de rivier heeft het ook niet omgewoeld dus alles bleef keurig liggen. Heel bijzonder is dat zelfs het tongbotje bewaard bleef. Dat is een botje achterin de keel van zo'n tien millimeter doorsnee. Het is het allereerste dat uit een schedel losraakt en verdwijnt. We treffen het bijna nooit gefossiliseerd aan. Het is van belang omdat het iets zegt over de stem van de Australopithecus. Dit tongbotje lijkt erg op die van de chimpansee en de gorilla en niet op die van de moderne mens. De stem was dus nog niet ontwikkeld. Little Lucy kon niet zingen, nee. Trouwens, de grote Lucy heeft dat ook niet gekund, ook al is ze vernoemd naar het liedje van de Beatles dat de onderzoekers draaiden tijdens de opgravingen."

De wetenschappers vonden kleine Lucy al in 2000. Het heeft wel heel lang geduurd voordat ze eruit zijn wie ze is.

"Met de vondst is zorgvuldig omgesprongen, dat is heel geruststellend. Het meisje was ook niet makkelijk bloot te leggen. Ze zat helemaal verkit in zandsteen, dat heel erg hard was. Ze hebben haar er heel voorzichtig uit moeten bikken. Ook is het skelet door de druk een beetje platgedrukt, dat hebben ze allemaal keurig beschreven. Kleine Lucy is trouwens Selam genoemd, dat is Ethiopisch voor vrede. Een mooie Afrikaanse naam. Ze stamt van langer geleden dan de volwassen Lucy die in 1974 werd gevonden. Ook vinden we niet zo vaak fossielen van kinderen. Aan het gebit konden de wetenschappers zien dat het meisje drie jaar oud geweest moet zijn. Zo zien we de ontwikkeling naar volwassenheid aan deze fossielen. Aan de hand van de ontdekking van zo'n jong individu kun je ook andere vondsten duiden, bijvoorbeeld van botjes die we lastig konden identificeren."

Is het de droom van iedere paleontoloog ooit een vroege mensensoort op te diepen uit de bodem?

"Het is wel de meest interessante variant voor het grote publiek. Zo'n verre voorouder gaat in je hoofd een eigen leven leiden. Als je in de spiegel kijkt, zie je toch een aapachtige vorm, dus je identificeert je met zo'n wezen. Wat heeft ze gedacht, gaven ze elkaar de hand; je vraagt het je af. Ik werk zelf aan één van de eerste muizen in de evolutie. Wetenschappelijk interessant, maar je haalt er de pers niet mee."

Kleine Lucy kreeg een Ethiopische naam en is ook onder leiding van Afrikaanse wetenschappers opgegraven. Vroeger gingen westerse paleontologen er veelal met de buit vandoor. Een positieve verandering?

"Zeg dat wel. Inderdaad zijn het vaak Noord-Europeanen en Amerikanen die dit werk doen. Daar komt ook een groot deel van het geld vandaan voor onderzoek. Maar als paleontoloog ergens heen om te graven en er dan vandoor gaan met de vondst is niet ethisch. Je moet samenwerken met de lokale bevolking en mensen opleiden, dat is een secundaire taak van de wetenschapper. Het onderzoek aan Selam is gedaan door een Ethiopiër maar in Leipzig op het Max Planck Instituut. In zo'n geavanceerd laboratorium kun je aan het werk met diamantboren en beitels en weet je zeker dat het skelet niet gestolen wordt 's nachts. Het was niet verstandig geweest het meisje uit het blok steen te beitelen in hete tenten in Afrika. Met samenwerking kom je het verst."

College, verlies de menselijke maat niet uit het oog.

Toen het college van bestuur begin dit jaar op de proppen kwam met het voornemen om de ICT-basisdiensten van faculteiten en diensten onder te brengen in één centraal service centrum, leidde dat weliswaar tot protesten, maar erg luid klonken die niet. Op een enquête van de Universiteitsraad kwamen niet meer dan negentien reacties binnen en tijdens informatiebijeenkomsten dit voorjaar was de stemming vooral berustend. De plannen waren toch niet meer tegen te houden, dus wat had protesteren nog voor zin?

Met de komst van een nieuw studiejaar lijkt er echter een nieuwe geest in de ICT'ers te zijn gevaren. Een tweede enquête verleidde deze maand ruim veertig medewerkers tot een kritische reactie en de sfeer tijdens een vorige week woensdag gehouden bijeenkomst riep zelfs herinneringen op aan actievergaderingen uit de jaren zeventig. Niet zozeer vanwege de kritische geluiden, maar vooral omdat in die geluiden voor het eerst het geloof doorklonk dat het, ondanks de klare taal van het nieuwe collegelid Hans Amman ("de plannen gaan door"), wel degelijk mogelijk moest zijn om het omstreden service centrum gedeeltelijk of zelfs geheel een halt toe te roepen.

Die ommekeer is voor een belangrijk deel te danken aan de U-raadsleden, die de ICT'ers met succes hebben gemobiliseerd. Maar dat hun actie een zo grote weerklank heeft gekregen, zegt ook iets over de vraagtekens die steeds meer medewerkers zetten bij de koers die het college van bestuur kiest. Was er aanvankelijk brede steun voor het streven van Yvonne van Rooy om meer eenheid te brengen in het sterk gedecentraliseerde en daardoor wel erg versnipperde Utrechtse eilandenrijk, de laatste tijd begint steeds meer het gevoel te overheersen dat het college in zijn drang tot centralisatie wel erg hard van stapel loopt.

Al voor de zomer manifesteerde die onvrede zich in protesten van de vakdecanen tegen hun ondergeschikte positie in het nieuwe faculteitsreglement. En in sommige departementen wordt op dit moment met argwaan gekeken naar de voorgenomen concentratie van de bedrijfsvoering in grote centrale eenheden. Zo uitten leden van de departementsraad Farmacie deze week hun zorg over het mogelijke verdwijnen van zowel een eigen werkplaats als een eigen voorlichter. Het groeiende verzet tegen de ICT-plannen vormt voorlopig echter het meest duidelijke signaal van de werkvloer aan de leiding om in het streven naar een efficiëntere organisatie van de UU de menselijke maat niet te veel uit het oog te verliezen. Gezien de vastberadenheid waarmee de Universiteitsraad de laatste tijd optreedt, zal het college terdege met dat signaal rekening moeten houden.

's Avonds poepen is beter voor de lijn. Volgens twee geneeskundestudenten en broers uit Leiden verlies je sneller gewicht als je je ontlasting ophoudt tot voor het slapen gaan. De twee schreven een artikel over hun vermoedens. Ze waarschuwen de geïnteresseerden hun ontlasting niet een paar dagen op te houden: dat is weer gevaarlijk.

Wonen in containers is volgens rampenexpert en hoogleraar aan de TU in Delft Ben Ale ook gevaarlijk. De expert zegt dat containers eigenlijk alleen geschikt zijn voor vervoer van goederen. Volgens vastgoedontwikkelaar van de Delftse containerwoningen zoals die van La Capanna in De Uithof, is er een verschil tussen de zeecontainers zoals die van de afgebrande gevangenis en containerwoningen. "Dit zijn echte woningen. We hebben slechts de techniek van het stapelen en het vervoer van de containers afgekeken."

Enkele kamerzoekende studentes die via www.kamerverhuur.nl aan een kamer in Lombok waren gekomen, blijken te zijn opgelicht. Nadat ze enkele maanden huur als borgsom hadden betaald hoorden ze vervolgens niets meer van de verhuurder. Het contact tussen de studenten en de verhuurder ging via e-mail. De betrokkenen zijn volgens de politie elk enkele honderden euro's kwijt. De politie heeft de zaak in onderzoek. Ook op deze wijze opgelicht? Bel met de politie van het bureau Marco Polo: 0900 - 88 44.

Een groep eerstejaars van het Utrechts Studenten Corps weten sinds maandag dat ze uit een brandende Domtoren gered kunnen worden. Zij speelden slachtoffer in een brandweeroefening. De brandweer leerde dat er nog wel wat te verbeteren viel aan de communicatie tussen de hulpverleners.

Ook de communicatie tussen verschillende culturen kan beter, vandaar dat de jonge interculturele studentenvereniging Insan donderdag een bijeenkomst heeft waarbij alle universiteits- en hogeschoolstudenten welkom zijn. De bijeenkomst staat in het teken van de ramadan. Er wordt een lezing gehouden en een quiz en als de zon onder is volgt er een Iftar-maaltijd.

Ook jongerenvertegenwoordigers van de Verenigde Naties staan een betere communicatie tussen culturen voor. Afgelopen zaterdag waren de voorrondes voor de verkiezing van de nieuwe Nederlandse vertegenwoordiger 2007. Eén van de finalisten is Otavi Hermans, student Internationale Betrekkingen in Historisch Perspectief. De komende weken strijdt zij met de vijf andere finalisten om de felbegeerde functie. Vanaf vandaag kan op de vijf kandidaten worden gestemd via www.dewereldvandevn.nl.

293 miljoen...

...uit de aargasbaten

Naast de twee medische faculteiten zal ook Geopen flink gaan profiteren van de zogeheten FES-gelden. 15 miljoen euro ging naar het Netherlands Institute for City Innovation, dat onder leiding staat van de Utrechtse hoogleraar Ronald van Kempen. Naar verwachting zal een niet onaanzienlijk deel van dat geld naar de UU gaan voor onderzoeksprojecten op het gebied van stedelijk beleid. Ook van de 60 miljoen euro voor klimaatonderzoek, die overigens pas in januari 2007 beschikbaar komen, zullen Utrechtse onderzoekers substantieel gaan meeprofiteren. Hydroloog Majid Hassanizadeh tenslotte kan rekenen op een bijdrage van ruim een miljoen euro uit de pot van 35 miljoen voor een nieuw technologisch topinstituut op het gebied van waterzuivering en de bereiding van kwalitatief goed drink- en proceswater.

'Mannenpil' mislukt

Jammer voor al die vrouwen die hoopten dat zij eindelijk van de pil af zouden zijn, want een mannenpil komt er voorlopig niet. Geneesmiddelenfabrikant Organon en Duitse branchegenoot Schering deelden onlangs mee dat hun in 2002 gestarte poging om zo'n pil te ontwikkelen, jammerlijk is mislukt. Het idee om de productie van zaadcellen te onderdrukken met behulp van een jaarlijks staafje vrouwelijk hormoon in de bovenarm gecombineerd met elke drie maanden een testosteroninjectie in de bil, werkte prima. Maar ondanks dat er op deze manier gewoon zaadlozing plaats vindt, bleek uit een test bij 350 mannen dat de kans op brede acceptatie gering is. De methode jaagt mannen te veel schrik aan. Kennelijk schrikken mannen een stuk minder van het feit dat miljoenen vrouwen dagelijks hormonen moeten slikken.

PvdA: geen leerrechten in 2007

Volgens Tichelaar is het gezien de naderende verkiezingen ondenkbaar dat de Tweede Kamer het wetsvoorstel nog tijdig kan behandelen. "De spoedwet ligt ter beoordeling bij de Raad van State. Het duurt zeker tot eind oktober voordat we die in de Kamer kunnen bespreken, terwijl we op 1 november met verkiezingsreces gaan. Tijd om de wet zoals afgesproken met instellingsbesturen en studentenorganisaties te bespreken is er dus eigenlijk niet", aldus Tichelaar, die ook vreest dat het geautomatiseerde inschrijfprogramma Studielink niet op tijd klaar zal zijn. "Wij zijn voor leerrechten, maar willen wel dat er een goed besluitvormingsproces aan voorafgaat. Daarom moeten we de invoering van het nieuwe stelsel per september 2007 maar uit ons hoofd zetten."

In een interview elders in dit blad toont staatsecretaris Bruins zich verbaasd. "In juni was het de PvdA zelf die een motie indiende om het nieuwe bekostigingsstelsel al per september 2007 mogelijk te maken. Ik doe daar mijn uiterste best voor, want het is een belangrijk dossier dat ik graag wil voltooien." Cisca Joldersma (CDA) spreekt van een opmerkelijke vertragingstactiek. "Op 4 oktober spreekt de Kamer nog met Bruins. Dan komen wat ons betreft de randvoorwaarden aan de orde. Het is wat voorbarig om nu al te zeggen dat 2007 niet haalbaar is." Volgens VVD'er Arno Visser lijkt het er sterk op dat de verkiezingen van 22 november bij Tichelaar een grote rol spelen. De studentenbonden ISO en LSVb zijn het wel met de PvdA eens. Zij vinden dat de voorlichting over leerrechten te lang op zich laat wachten. Mede daarom hebben ze staatssecretaris Bruins gevraagd om de invoering van het nieuwe bekostigingssysteem uit te stellen.