Paradepaardje B&O

Studenten van de opleiding Bestuur & Organisatiewetenschap zijn het meest tevreden van alle Utrechtse studenten. Dat blijkt uit gegevens die het onderzoeksbureau Choice bekend heeft gemaakt. De studenten geven de opleiding een 7.53 als cijfer. In vergelijking met andere gelijksoortige opleidingen in Nederland steekt B&O bovendien zeer gunstig af.

UU is goede baas

In de top 50 van meest favoriete werkgevers is de UU deze zomer naar de 28ste plaats geklommen. Dit blijkt uit een enquête in opdracht van weekblad Intermediair. In de non-profitsector neemt de UU als beste universiteit de zesde plaats in. In het onderzoek van Intermediair is de reactie op een online enquête verwerkt van 3002 jonge hoogopgeleide personeelsleden van Nederlandse bedrijven en organisaties.

Slechte info over leerrechten

De informatie die wordt gegeven over het leerrechtenstel is onvolledig en zelfs vaak onjuist. Dit concludeerde de LSVb nadat zij een onderzoek had ingesteld naar de informatievoorziening. Zowel de Informatie Beheer Groep als Postbus 51 wisten geen raad met het leerrechtenstelsel. De LSVb maakt zich zorgen: 'Veel studenten zijn nu bezig met hun studieplanning. Als zij onjuiste informatie krijgen over leerrechten zijn zij straks misschien veel geld kwijt.'_Het leerrechtenstelsel -mits goedgekeurd door de Eerste Kamer - wordt op 1 september 2007 van kracht.

Drie Mozaïekbeurzen voor UU

Onderzoeksorganisatie NWO heeft aan 23 allochtone afgestudeerden een Mozaïeksubsidie toegekend. Daarmee kunnen ze promotieonderzoek gaan doen. Utrecht viel drie keer in de prijzen. De Utrechtse aanvragen die werden gehonoreerd zijn afkomstig van de Russische juriste Masha Federova, de Colombiaanse biologe Maria Balcá en de Vietnamese patholoog Tri Nguyen.

Masterkiezers honkvast

Studenten die na hun wo-bachelor kiezen voor een masteropleiding zijn zeer honkvast. In 2005 bleef grofweg 80 procent hangen op de eigen universiteit. Volgens studentenbond ISO is dat vooral te wijten aan slechte voorlichting en te veel aanvullende instroomeisen.

Geen extra pluim voor alle UU-studenten

Meneer De Boer, opleidingsdirecteur Farmacie, wat is het SAC precies?

"Dat is een certificaat, ontwikkeld door studenten uit de studievereniging van Farmacie, om studenten te prikkelen vaker deel te nemen aan symposia, commissies of besturen. Zij krijgen hier punten voor, die uiteindelijk een certificaat opleveren bij hun apothekersdiploma. Dat kan hen helpen bij sollicitaties."

Vindt u dat dit universiteitsbreed ingevoerd moet worden?

"Nou, het SAC is bij ons erg aan de studievereniging gebonden. Je krijgt dus niet voor alle extra activiteiten zomaar punten. Maar je zou dit initiatief wel verder kunnen uitbreiden, ook bij andere studies. We hebben er met de hele Bètafaculteit over gepraat, maar daar vond men het niet nodig om er iets mee te doen. Ook de universiteitsbrede Adviescommissie Kwaliteit Onderwijs (ACKO) heeft erover nagedacht, maar ook die heeft nu geadviseerd om het SAC niet in te voeren in de hele universiteit."

Waarom hebben jullie dat advies uitgebracht, Michiel Kunnen van de ACKO?

"We vonden het een goed initiatief en bij Farmacie lijkt het aardig te functioneren, maar er zitten teveel haken en ogen aan om het meteen maar voor de hele universiteit door te voeren. Het kost namelijk heel veel tijd om zo'n certificaat uit te werken en je moet een goed systeem bedenken dat voor elke opleiding bruikbaar is. Het is een goed plan, maar we willen niet alle opleidingen verplichten het in te voeren. Studenten zouden in principe ook uit zichzelf actief moeten zijn."

Wat vindt u van dat argument meneer De Boer?

"Natuurlijk kun je dat zeggen, maar de praktijk bij ons wijst uit dat studenten wel degelijke extra gestimuleerd worden door een dergelijk certificaat. Zeker binnen de apothekerswereld heb je er wat aan, want dat is een heel hechte gemeenschap."

Zou je zelf niet zoiets extra's op je cv willen hebben, Michiel?

"Naar mijn mening is het SAC niet zo zeer een doel, maar meer een middel om studenten actief te krijgen, en dat heb ik niet nodig. Ik ben zelf al actief genoeg, bijvoorbeeld in de ACKO. Ik heb ook veel andere dingen naast mijn studie gedaan, maar die kan ik toch gewoon op mijn cv vermelden? Daar heb ik niet per se een apart certificaat voor nodig."

Ideaal betalen

Op reis

Meer dan de helft van de mensen die voor hun plezier op reis gaan, maakt gebruik van reisinformatie. Dat meldt Rebecca van der Horst in haar proefschrift 'Getting there and away'. Uit een enquête onder 1794 bezoekers van attractieparken in ons land bleek dat 68 procent van de ondervraagden informatie zoekt over de route, terwijl 53 procent op zoek is naar inlichtingen over het te kiezen vervoermiddel. Van der Horst, die op 11 september op haar onderzoek promoveert, merkte dat het inwinnen van informatie niet alleen van belang is voor de reis zelf, maar ook bijdraagt aan de voorpret. Zij roept de overheid op om te stimuleren dat er meer geïndividualiseerde informatie voor reizigers beschikbaar komt.

Mammoet

De kans dat de mammoet binnenkort weer op aarde rondloopt, is iets toegenomen dankzij Japans-Amerikaans onderzoek, meldt Nature. De onderzoekers ontdekten dat sperma van muizen, die vijftien jaar lang waren ingevroren bij een temperatuur van twintig graden onder nul, nog steeds bruikbaar was. Vrouwtjesmuizen bij wie het zaad werd ingebracht, baarden tot verrassing van de onderzoekers in twintig procent van de gevallen gezonde jongen. Dat sperma in bevroren toestand lang goed blijft, was al bekend, maar dat het ook in deze vorm nog bruikbaar is, is nieuws. Dat heeft in Japan vooral opwinding veroorzaakt bij medewerkers van het Mammoet Creatie Project, want in de Siberische permafrost liggen voldoende 'deep-frozen' mannetjesmammoeten. Nu alleen nog een mamammoet vinden om het zaad bij in te brengen.

Het wat-zijn-ze-jonggevoel

Het is het begin van een tijdperk. De binnenstad en De Uithof worden overspoeld met groepjes gretige eerstejaars die voor het eerst door de gangen slenteren van wat nu ineens ook 'hun' universiteit is. Dinsdagochtend staat er zo'n groep voor de deur van Trans 10. Met veel moeite rijdt een auto er tussen door. Hoewel het nog redelijk vroeg is - voor wie het uitslaapritme van de zomervakantie is gewend - ziet iedereen er kloek en wakker uit.

Dat de aankomend studenten Nederlandse Taal en Cultuur er zo wakker uit zien is een verdienste. Misschien is het de koffie, misschien is het de rusteloosheid die een nieuwe studie beginnen met zich meebrengt; het is in elk geval niet het welkomstwoord van de onderwijsdirecteur van zo-even. Iets over de prachtige vervoegingen van het werkwoord 'beleven'.

"Ik voel me zó oud", verzucht Willeke. Willeke heeft een aantal jaar Liberal Arts and Sciences gestudeerd, maar begint nu weer op nul met Nederlands. En daar sta je dan ineens tussen een zeventig-koppige groep die nog ruikt naar de middelbare school. Als de groep door een docent naar het CIM wordt gedirigeerd verwacht je half dat ze twee aan twee, hand in hand, lopen.

De eerste weken van september zijn altijd goed voor een overdaad aan nostalgische gevoelens bij ouderejaars. Het is het bekende wat-zijn-ze-jonggevoel. Elk jaar weer lijken de eerstejaars jonger, kleiner, fragieler. Je wilt ze oppakken en door elkaar schudden, zoals je oma altijd deed. Je wilt ze de dingen uitleggen die je zelf door schade en schande hebt moeten ontdekken. Pas op voor die onvermijdelijke vijf-cijferige studieschuld. Check eerst of je wasbakputje niet verstopt is voordat je besluit daarin te plassen omdat je huisgenote de badkamer een eeuwigheid bezet houdt. Dat soort dingen

Het plassen in de wasbak zal in dit geval wel meevallen. Net als zoveel andere Utrechtse studies blijkt ook Nederlandse Taal en Cultuur een damessport. In de groep die over het Pausdam naar de Kromme Nieuwegracht loopt, zijn slechts vijf jongens te ontdekken. Vroeger wilden jongens nog schrijvers worden, nu willen ze blijkbaar wildere carrières. Er is een vacature in de krokodillenjacht.

Oscar Buma, medewerker van de studentenhelpdesk Sociale Wetenschappen, verwoordt het gevoel dat op dit moment in veel universitaire ICT-afdelingen leeft. Nadat eind augustus vrij onverwacht een reorganisatieplan verscheen waarin universiteitsbreed een teruggang van meer dan veertig banen werd aangekondigd, weet niemand van de ongeveer 150 medewerkers in faculteiten en diensten nog goed wat hen te wachten staat. "Bij ons is de sfeer nog steeds goed", zegt helpdesk ondersteuner Cor Stitselaar van Diergeneeskunde, "maar de reorganisatie komt wel elke dag terug in de gesprekken. De onzekerheid is groot, want je hebt geen idee wie er kan blijven en wie er weg moet. Ik hoop dat er snel duidelijkheid komt, want echt leuk is dit allemaal niet."

Ook tijdens de bijeenkomst, waar collegelid Hans Amman vorige week tekst en uitleg gaf, bleek onzekerheid over de eigen toekomst de voornaamste emotie. Weliswaar uitten verschillende sprekers ook kritiek op de inhoud van het plan om de basisdiensten onder te brengen in één universitair service centrum, maar erg luid was die kritiek niet. Voor de meeste betrokkenen lijkt er sprake te zijn van een gelopen koers.

"Toen dit voorjaar een eerdere versie van het plan verscheen, is er van veel kanten kritiek op geuit", zegt ICT-ondersteuner Harm Deters van Geowetenschappen, "maar als ik naar de nieuwste versie kijk, heb ik niet het gevoel dat daar veel mee is gedaan. Er zijn wat minimale aanpassingen gepleegd en misschien kunnen we via de U-raad nog iets bereiken, maar mijn over-all gevoel is toch: de trein dendert door en is niet meer te stoppen."

Systeembeheerder Ate Brink van Informatica vindt het nieuwe plan zelfs slechter dan de vorige versie omdat het nog vager is over de te verlenen diensten aan faculteiten. "Het plan gaat vooral over de aantallen poppetjes. En het pakt bijna alle ICT'ers bij de faculteiten weg, zonder goed te kijken naar de taken die ze uitvoeren. Zo blijven er bij de faculteiten te weinig mensen over om het overgebleven werk te doen, niet alleen het specialistische, maar ook de basistaken die het nieuwe service centrum laat liggen, zoals het beheer van Linux en Apple computers. Of wil men soms dat alle medewerkers die nu Apple of Linux gebruiken overstappen op Windows?"

Deters: "Met bepaalde aspecten van het plan, zoals een identieke inlogprocedure voor de hele UU ben ik het wel eens. Maar verder gaat het er voornamelijk vanuit dat er veel te bezuinigen valt en dat is juist wat door ons wordt betwijfeld. Behalve de problemen worden namelijk ook de kosten verplaatst. Daar komt bij dat onze dienst in de medewerkersmonitor het hoogst scoort in tevredenheid bij het WP. Ook bedienen wij meer medewerkers per ICT'er dan gemiddeld. Als je daar rekening mee houdt kan de ICT-ondersteuning voor onze faculteit er alleen maar op achteruitgaan als er gestreefd wordt naar een gemiddelde dienstverlening."

Over de informatiebijeenkomst van vorige week lopen de meningen uiteen. "Ik had niet het idee dat men echt open stond voor opmerkingen uit de zaal", zegt Brink. "Er werd door meneer Amman wel erg luchtig op gereageerd. Nee, ik vond het geen heel fijne sfeer." Ook Cor Stitselaar heeft het gevoel dat er niet echt geluisterd wordt naar 'de werkvloer', maar, zegt hij "mij is wel duidelijk geworden dat er geen weg terug meer is." "Ik zag het meer als een manier om draagvlak te creëren dan als een serieuze poging om informatie te geven", oordeelt Deters. "Maar ach, uit managementoogpunt kan ik me dat ook wel voorstellen."

Buma, die naast zijn parttime baan bij Sociale Wetenschappen economie studeert was wél te spreken over de bijeenkomst. "Ik vond dat collegelid niet zo tactisch, maar ICT-directeur Ineke Molenaars kwam heel integer op mij over. Zij kwam met serieuze informatie en gaf mij wel vertrouwen. Misschien komt dat ook omdat ik nog jong ben en niet zo bang ben voor verandering. Sterker nog, ik vind zo'n nieuw service centrum wel iets spannends hebben. Maar ik wil wel snel weten waar ik aan toe ben. Ik ben vooral beducht voor een brain-drain. Bij ons op de helpdesk is bijna iedereen al naar elders vertrokken. Daarom hoop ik wel dat men er vaart achter zet. Het moet niet zo zijn dat alle goede mensen straks weg zijn en er een club overblijft die voor jongeren niet uitdagend meer is."

BSA bijna ABC-tje in Utrecht

Minister Van der Hoeven en de vereniging van universiteiten VSNU pleitten deze week voor een landelijke invoering van het bindend studieadvies. Studenten die in het eerste jaar niet genoeg studiepunten halen, mogen daarmee de toegang tot het tweede jaar worden ontzegd. Studentenbonden reageerden gestoken en ook enkele instellingen, zoals de universiteit van Groningen, leggen de verantwoordelijkheid voor de keuze 'stoppen of niet' liever bij de student zelf.

De Universiteit Utrecht besloot echter al vorig jaar, na pilots bij rechten en psychologie, een universiteitsbreed bindend studieadvies in het strategisch plan op te nemen. Een beslissing die, zelfs bij studenten, opmerkelijk weinig weerstand teweegbracht. De Utrechtse discussie over het bindend studieadvies spitste zich toe op de vraag of nu 30 of 37.5 ects de grens tussen positief en negatief moest aangeven.

En hoewel ware slachtingen worden aangericht, tonen opleidingen met een bsa zich verheugd 'het misplaatste doorzettingsvermogen' van studenten een halt toe te kunnen roepen. De studiestakers meegerekend, viel bij rechten en economie en ook bij farmacie ongeveer eenderde van de eerstejaars van vorig jaar af. Psychologie heeft de cijfers nog niet paraat, maar gaat uit van ongeveer eenzelfde resultaat als in het eerste jaar, toen 16 procent afviel.

De opleidingen nemen bovendien een vrij probleemloze invoering waar. Discussiegevallen doen zich weinig voor en psychologie zag vorig jaar zelfs een prestatieverhogend effect van het bsa bij de studenten met een positief advies.

Deze ervaringen hebben diergeneeskunde, geschiedenis en geowetenschappen ertoe gebracht om vanaf dit jaar ook een bindend studieadvies te hanteren. De overige opleidingen zullen de komende jaren moeten volgen. Alleen kleinere studies in de bèta-hoek lijken nog enige weerzin te voelen. Daar zou de noodzaak van een bsa ontbreken, omdat student en docent in nauw contact staan.

'Keynote speaker' prof. Henry Yang, chancellor van de universiteit van Santa Barbara, tijdens de openingsplechtigheid van het Academisch Jaar, afgelopen maandag in de Domkerk. Die stond geheel in het teken van de samenwerkingsovereenkomst die de UU gesloten heeft met de tien universiteiten van Californië.

Ontgroening

Jornt snapt het probleem niet: "Een ontgroening is toch niet zo erg? Mijn ervaring is dat het allemaal wel meevalt, ik heb niks ergs hoeven doen. En inderdaad als je je ontgroening gehad hebt, ben je lid en heb je vrienden voor het leven!" Geerte: "Deze discussie is al zo oud als de studentenverenigingen zelf. Psychologisch gezien is een ontgroening wel nuttig: door de ontberingen denk je (onbewust) 'Het is zo kut geweest, deze vereniging moet wel heel leuk zijn!' Het zou dus een soort goedpraten zijn van het jezelf blootstellen aan een ontgroening. Het is natuurlijk ook een beetje vreemd. Jezelf vrijwillig laten vernederen en kapot laten maken."

Yvonne staat bij Felipe op twee

"Sinds 2001 organiseert scienceguide.org onder zijn abonnees de verkiezing van de meest invloedrijke man of vrouw in het hoger onderwijs. Het begon als aardigheidje, maar de laatste tijd krijgt dat lijstje steeds meer gezag. Ik hoorde zelfs dat de voorzitter Dittrich van de accreditatie organisatie NVAO niet echt blij was dat hij dit jaar niet in de top tien stond. Gezien de publiciteit, die de zaak tegenwoordig krijgt, vind ik de opzet echter wat mager en weinig doordacht. Het is mij te veel een momentopname. Als je kort voor de verkiezing regelmatig in de krant hebt gestaan, dan heb je een goede kans om hoog te eindigen, kijk bijvoorbeeld maar naar de winnaar van dit jaar, Frits van Oostrom."

Wat heb jij daaraan gedaan?

"Enerzijds heb ik de resultaten van de eerste vijf jaar genomen en die voorzien van een weging, waarbij de uitslag van 2005 het zwaarst telde en die van 2001 het minst zwaar. Dat leverde een mooie ranglijst op. Maar daarnaast heb ik op een zoeksite van krantenartikelen alle namen op die lijst ingevuld gecombineerd met 'hoger onderwijs' en gekeken hoeveel hits dat opleverde. Ook daar kwam een ranglijst uit. Door die twee lijsten te combineren, kwam ik tot mijn eindstand."

Zegt zo'n lijstje nu eigenlijk iets?

"Ja en nee. Ik denk wel dat de mensen die bij mij in de top tien zijn geëindigd in de afgelopen jaren ook echt de nodige invloed op het hoger onderwijs hebben gehad. Maar door de grote stem van de abonnees van scienceguide.org ontstaat wel een vertekend beeld. Neem Jos Elbers, de voorzitter van de hogeschool Inholland. Die staat elk jaar redelijk hoog in de lijst, maar of hij nou echt veel invloed heeft, betwijfel ik. Ik denk dat sommige hoge ambtenaren, zonder dat we daar veel van merken, veel meer invloed hebben. Ik vind de lijst trouwens ook wel erg Nederlands, terwijl ons hoger onderwijs inmiddels toch heel sterk wordt bepaald door wat er in Brussel wordt besloten."

Je huidige baas Yvonne van Rooy staat bij jou opvallend hoog. Wilde je soms een wit voetje bij haar halen?

"Ha, ha, nee hoor. Ik had geen idee wat eruit zou komen, toen ik eraan begon. Het ging mij puur om een betere methodiek. Maar nu je het zegt, ik heb ook voor oud-voorzitter Frans Leijnse van de HBO-raad gewerkt, de nummer drie op mijn lijst. Misschien moest ik maar eens bij Maria van der Hoeven gaan solliciteren."

Internationalisering strategisch ingezet

Het was deels een voorspelbare bijeenkomst in de Domkerk. Dank voor de medewerkers; mooi dat het ervan gekomen is, want we zijn ideale partners die excellent onderwijs en onderzoek hoog in hun vaandel hebben staan; en ja, deze overeenkomst is een formalisering van wat op de werkvloer al langer bestond.

Of zoals de chancellor van de University of Santa Barbara Henry Yang zei: "Onze overeenkomst vloeit logisch voort uit een historisch gegroeide band tussen twee publieke onderzoeksuniversiteiten met hetzelfde commitment voor academische excellentie." Yang tekende de overeenkomst voor de tien instellingen die samen de University of California vormen. Voor Utrecht had collegevoorzitter Yvonne van Rooy deze eer.

Met dit agreement kunnen jaarlijks zo'n honderd studenten of promovendi (een deel van) een jaar aan de andere instelling gaan studeren. Ook op onderzoeksgebied zal worden samengewerkt. Bovendien start op 11 september een jaarlijkse reeks publieke colleges gegeven door gastdocenten uit Californië (zie ook Servicepagina 26).

De vraag is waarom de UU de opening van het Academisch Jaar dat doorgaans benut wordt voor het doen van krachtige politieke statements, dit maal spendeerde aan het thema internationalisering. Menige andere overeenkomst kwam immers vrijwel geruisloos tot stand. Studentenuitwisseling is geen nieuw fenomeen, erkende ook Van Rooy. Met name met zijn Utrecht Netwerk en zijn participatie in LERU, het samenwerkingsverband van twintig Europese universiteiten, heeft de UU op dit gebied al fraaie kunstjes opgevoerd.

Het antwoord moet vooral gezocht worden in de rol die internationalisering volgens Van Rooy dient te spelen in het Utrechtse strategisch plan. Dat betreft niet alleen een vervolg op de bama-onderwijsstructuur, maar vooral ook het onderzoek. Nu de UU een belangrijke stap gezet heeft met het proces focus en massa - waarbij onderzoeksthema's worden aangewezen waarop de UU zich expliciet wil toeleggen - kan bij internationalisering gezocht worden naar samenwerkingspartners die aansluiten bij deze zwaartepunten. Hoewel internationalisering deels het proces blijft van Mientje die toevallig Pietje kent, zal het steeds meer een middel worden om het Utrechtse focus en massa-onderzoek een extra impuls te geven met talent van elders of Utrechts talent dat zich deels elders heeft geschoold.

Genoeg reden dus om de openingsplechtigheid dit jaar een iets ander karakter te geven.