Utrecht groeit niet maar blijft wel de grootste

Grootste groeiers zijn de Vrije Universiteit in Amsterdam, de Universiteit Twente en de Radboud Universiteit Nijmegen. De Universiteit van Tilburg en de TU Delft lijken juist minder instroom te krijgen. De vooraanmeldingscijfers van de Informatie Beheer Groep van juni geven een voorlopig beeld van de uiteindelijke verdeling van eerstejaars bachelorstudenten over de verschillende instellingen per komend academisch jaar. 'Voorlopig', want veel scholieren maken hun keuze pas na hun eindexamen, en die uitslagen kregen zij vorige week pas doorgebeld.

Qua disciplines zit er flinke groei bij geneeskunde; de VU is vooral dankzij dit vak, dat in het Amsterdamse komend jaar veel meer toepassingsgericht onderwezen zal worden, grootste groeier geworden. Ook in Utrecht is de belangstelling voor geneeskunde weer groter dan in het vorige jaar. Landelijk gezien heeft de studie geneeskunde maar liefst dertien procent meer vooraanmeldingen.

Forse krimp zit er bij economie, reden waarom Tilburg onder aan de ladder terecht is gekomen. Voor Utrecht is het aantal vooraanmeldingen voor economie gekelderd van 137 vorig jaar tot 90 nu. Daar staat weer wel een groei tegenover van bestuurskunde (met elf procent) en communicatie en informatiewetenschap (met 22 procent).

Utrecht laat voorts, vergeleken met 2005, een opvallende afname zien bij Algemene Sociale Wetenschappen (van 98 naar 78), geschiedenis (van 162 naar 127), Frans (van 29 naar 18) en bij theater-, film- en tv-wetenschap (van 124 naar 95 vooraanmeldingen). De krimp bij pedagogiek (van 221 naar 167) past naadloos in het landelijke beeld, waarbij de pedagogische wetenschappen elf procent in de min staan. Voorts gaan culturele antropologie, sociologie, Engels en literatuurwetenschap er nog iets op achteruit.

Groei daarentegen is er bij Spaans (van 27 naar 37), farmacie (van 133 naar 198) en bij psychologie (van 563 naar 619 vooraanmeldingen). Landelijk groeit de populariteit van deze massastudie nog steeds, wat blijkt uit een groei van acht procent - ondanks de aangekondigde loting voor psychologie.

Het is weer lekker weer om te stappen en avonden op het terras te hangen, maar of de mannen de vrouwen na een avondje uit netjes thuis brengen? Dacht het niet. Het Groningse universiteitsblad UK vroeg vijftig studenten of ze hun date 's nachts naar huis brengen. Ongeveer een derde doet dit niet. Tweederde van de mannen die dit wel doen geven toe dat ze hun afspraakje naar huis brengen als versierpoging.

Waar gaat dat heen met de jeugd van tegenwoordig zul je denken. Die vraag komt spontaan bij je boven als je het verhaal leest van zes leden van studentenvereniging SSRE uit Eindhoven. Zij zaten vorige week twee dagen vast op het politiebureau als verdachten in een kidnap- en mishandelingzaak van drie leden van het ESC-dispuut Pael een maand geleden. Het Openbaar Ministerie beslist binnenkort of het zestal wordt vervolgd.

Het OM kan zich waarschijnlijk ook gaan buigen over de verwijdering van een pedofiele student aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. De 28-jarige student orthopedagogiek snapt niet waarom hij moet vertrekken en eist een onderzoek. Hij zegt dat de universiteit al langer op de hoogte was van zijn pedofilie. Het college van bestuur ontkent dit en vond dat de student moest vertrekken nadat hij zich vorige maand manifesteerde als medeoprichter van de nieuwe pedopartij PNVD. De betreffende student kan tegen de beslissing in beroep gaan.

Wie niet naar de rechter zullen stappen zijn de winnaars van de Student of the year competitie 2006, Steffen de Wit (Den Haag) en Bianca de Jong (Rotterdam). Zij zijn allang blij dat ze gewonnen hebben. Studentenhuis Milky Mansion uit Eindhoven treedt in de voetstappen van het Utrechtse UVSV-huis Hillegonda als Studentenhuis van het jaar.

Het van Unnikgebouw lijkt zich inmiddels fietsenstalling van het jaar te mogen noemen! Hoewel er eerst nog een bord hing: Verboden fietsen te plaatsen, mogen de studenten inmiddels hun rijwielen weer voor het van Unnikgebouw plaatsen. Al moeten die nu BINNEN de gele lijnen staan. Dit uit veiligheid voor de voetgangers, aldus Ruut van Rossen van complexbeheer. Deze gele maatregel is van tijdelijke aard. Zodra de bus op de andere baan rijdt, moeten de fietsen worden geparkeerd in de kelder van het Van Langeveld en de UB.

In zijn korte toelichting hield prof.dr. Wolfgang Halang, hoogleraar Informatica aan de Fernuniversität Hagen, zich op de vlakte. De commissie van de Qanu moet nog een aantal informatica-opleidingen in Nederland bezoeken, alvorens een eindoordeel kan worden gegeven. Halang beperkte zich tot het vermelden van een aantal negatieve en positieve aspecten.

De commissie meende ondermeer dat de Utrechtse bacheloropleiding zich te sterk richt op de eigen masteropleiding. Dat zou problemen kunnen opleveren wanneer studenten naar andere universiteiten willen uitwijken. Ook vond de commissie de beoordeling van de afstudeerscripties aan de hoge kant. Verder wees de commissie erop dat de mate van internationalisering nog niet hoog genoeg is.

Positief was de commissie over de verhouding tussen samenhang en keuzevrijheid in de opleiding. De programma’s worden bovendien als goed studeerbaar beschouwd, zeker ook vanwege de goede begeleiding. De commissie was bovendien aangenaam verrast door de inzet van hoogleraren en senior-docenten in een vroeg stadium van de studie.

XB

Staatssecretaris Rutte zegde dit de studentenbonden ISO en LSVb gisteren toe tijdens een officieel overleg. Omdat het nieuwe bekostigingssysteem al in september 2007 wordt ingevoerd, vindt ook hij het belangrijk dat studenten snel tekst en uitleg krijgen. De nieuwe besturen van ISO en LSVb zullen actief worden betrokken bij de totstandkoming van het voorlichtingsmateriaal.

De Tweede Kamer ging gisteren definitief akkoord met het nieuwe bekostigingssysteem. Studenten krijgen leerrechten voor de duur van hun studie plus twee jaar. Ze kunnen hun leerrechten inzetten per maand. In de periode ‘cursusduur plus twee’ betalen studenten jaarlijks 1500 euro collegegeld. Zijn ze daarna nog niet klaar met hun opleiding, dan moeten ze een hoger particulier collegegeld betalen. Dat is tot 2012 vastgesteld op drieduizend euro.

De IB-Groep krijgt een centrale rol in de nieuwe bekostiging. De organisatie registreert waar de studenten hun opleiding volgen en welke instellingen er in aanmerking komen voor bekostiging. Overigens worden universiteiten en hogescholen niet per maand bekostigd, maar per jaar. Voor studenten die halverwege een studiejaar overstappen krijgen instellingen dus een volledig studiejaar bekostigd. Ook de ‘nieuwe’ opleiding krijgt voor een heel jaar geld voor de student. Volgens het ministerie van OCW zal deze dubbelbekostiging jaarlijks ongeveer 45 miljoen euro kosten.

HOP

Met name het ISO heeft de problemen rond stages het afgelopen jaar geanalyseerd en op de agenda gezet. Samen met de HBO-raad heeft de studentenbond bovendien een brochure opgesteld die het belang van een goede stage moet onderstrepen bij de werkgevers. Met universiteitenvereniging VSNU wordt aan een vergelijkbare tekst gewerkt.

Rutte vraagt zich af wat voor zin een bijdrage van OCW heeft. Volgens hem heeft het ISO de problemen rond het aantal stageplaatsen en de begeleiding op de werkvloer zo prominent geagendeerd, dat het departement weinig toe te voegen heeft.

De studentenbonden hielden voet bij stuk: na de zomer volgt nader overleg tussen het departement, de studentenbonden en de instellingen over de voorwaarden voor stageplaatsen. Het ministerie van Economische Zaken mag ook aanschuiven.

LSVb en ISO stelden eerder voor om de onderwijsinspectie onderzoek te laten doen naar de plaats van stages in het hoger onderwijs. Ook wilden de bonden dat de stages apart beoordeeld zouden worden door accreditatieorganisatie NVAO. Beide suggesties werden door Rutte terzijde geschoven omdat ze te drastisch zouden zijn.

HOP

De nieuwe bekostiging houdt in dat studenten hun leerrechten per maand kunnen inzetten, maar dat hogescholen en universiteiten in principe per jaar worden bekostigd. Volgens D66 maakt dat de leerrechten veel beter. Reden voor de kleinste regeringsfractie om zich bij CDA, PvdA, VVD en LPF aan te sluiten.

Kamerlid Slob van de ChristenUnie verklaarde dat zijn partij niet ziet wat voor verbeteringen de leerrechten brengen. ‘We zijn niet overtuigd van de flexibilisering die dit systeem brengt. Als het al voor grotere studentenmobiliteit zorgt, vrezen wij voor de toename van de bureaucratie op universiteiten en hogescholen’, zei hij in een stemverklaring.

GroenLinks en SP hadden bij de behandeling van de plannen al meermalen laten weten dat zij niets zien in de komst van ‘marktwerking’ in het hoger onderwijs.

HOP

Het college van bestuur vindt dat een uitgave van het voormalige Debye Instituut over het vermeende oorlogsverleden van naamgever Peter Debye, te veel een persoonlijke visie is geworden van de auteurs, terwijl dit niet de afspraak was. De uitgave zou een bronnen-inventarisatie bevatten, waarvan eventueel nader onderzoek naar het handelen van Debye voor en tijdens de oorlog voordeel zou kunnen hebben. Daarom heeft het college de auteurs gevraagd het boekje te herschrijven tot louter die bronnenuitgave, waarmee zij inmiddels hebben ingestemd.

Maar niet dan nadat er andermaal veel commotie over is ontstaan. ‘Een vreemd toeval’, noemt Gispen het feit dat de kwesties Van der Horst en Debye tegelijk in de openbaarheid zijn gekomen, en door de pers onder de noemer ‘censuur’ met elkaar in verband zijn gebracht. ‘Het college heeft de medewerkers van het Debye Instituut indertijd, toen de kwestie speelde, geen enkel spreekverbod opgelegd; wel hebben we gevraagd vragen van de media door de woordvoerder te laten beantwoorden. En ook nu is er geen sprake van censuur, maar van het dringende verzoek gemaakte afspraken na te leven’, aldus de rector.

Het voornemen om de naam Debye in het Utrechtse te schrappen, is volgens Gispen besproken met de wetenschappelijk directeur van het fysisch-chemisch onderzoeksinstituut, met de vakdecaan, het college van decanen en met de Raad van Toezicht. ’Dat zo’n beslissing veel emoties oproept, begrijp ik goed’, aldus Gispen. ‘Maar om zonder wederhoor te roepen dat onze werkwijze niet goed is geweest, in een instituutsuitgave waarover afspraken zijn gemaakt, dat gaat te ver.’

AH

Dat blijkt uit de vooraanmeldingscijfers van begin juni van de Informatie Beheer Groep. Die geven een beeld van de uiteindelijke verdeling van eerstejaars bachelorstudenten over de verschillende instellingen. Veel scholieren maken hun keuze pas na hun eindexamen, dus de definitieve instroomcijfers kunnen enigszins anders uitpakken.

De Vrije Universiteit zou maar liefst tien procent meer eerstejaars krijgen. De toename komt echter voornamelijk op rekening van de geneeskundeopleiding. Die is met ingang van dit studiejaar “veel toepassingsgerichter” gemaakt, aldus een voorlichter, “en daardoor geven opeens veel meer scholieren de Vrije Universiteit op als eerste keus.” Sowieso willen scholieren dit jaar heel graag dokter worden: de studie geneeskunde heeft maar liefst dertien procent meer vooraanmeldingen.

De Tilburgse universiteit verliest juist zeven procent. Vooral het animo voor de economische en bedrijfskundige studies is daar sterk gedaald. In het landelijke beeld valt op dat de pedagogische wetenschappen elf procent in de min staan en ten opzichte van vorig jaar bijna honderd studenten verliezen. De overbevolkte rechtenfaculteiten gaan er acht procent op achteruit.

Bestuurskunde staat daarentegen tien procent in het groen. Dat is vooral te danken aan Rotterdam en Utrecht. Ook de studie biomedische wetenschappen gaat lekker, met elf procent extra vooraanmeldingen. En blijkbaar wisten de reclamefolders van de opleiding communicatie effect te sorteren: ook die opleiding krijgt landelijk elf procent extra instroom. De massastudie psychologie heeft acht procent meer vooraanmeldingen en lijkt dus nog steeds in populariteit te groeien.

HOP

Van der Horst sprak vrijdag onder protest een aangepaste versie van zijn rede ‘de mythe van het joodse kannibalisme’ uit. Passages waarin hij waarschuwde voor hedendaagse vormen van antisemitisme in de islamitische wereld waren verwijderd.

Volgens Van der Horst werd in “een uitermate vervelend” gesprek drie weken geleden met rector Gispen, decaan Geesteswetenschappen Van den Akker en mensenrechtenhoogleraar De Gaay Fortman grote druk op hem uitgeoefend de tekst te wijzigen. Wanneer geen gevolg werd gegeven aan het 'dringende advies', zou de rector gebruik maken van zijn 'rectorale bevoegdheden', aldus Van der Horst. Dit zou mogelijk hebben betekend dat het afscheidscollege geen doorgang had kunnen vinden.

De hoogleraar zegt te hebben ingestemd, omdat hem kenbaar werd gemaakt dat er concrete aanwijzingen waren dat zijn veiligheid in gevaar was. Nu zegt hij te kampen met spijtgevoelens. “Hier is de academische vrijheid in het geding. Wellicht was het beter geweest de rug recht te houden.”

Van der Horst is vooral verbolgen over de argumentatie die zijn gesprekspartners naar voren brachten. Zijn aanvankelijke betoog werd als niet-wetenschappelijk betiteld. Bovendien zou de dialoog tussen moslims en niet-moslims binnen de universiteit in gevaar worden gebracht. “Hier is sprake van de islamofobie waarvan ze mij beschuldigen. De wereld op zijn kop.”

De zaak wordt inmiddels in de landelijke media breed uitgemeten. Tweede Kamerlid Geert Wilders stelde vorige week vrijdag kamervragen over het ingrijpen van de rector. Naar aanleiding van alle ophef stuurde het college van bestuur maandag een brief naar alle hoogleraren. Daarin stelt zij dat 'de rede diverse passages bevatte die opname in de facultaire, wetenschappelijke reeks van afscheidsredes verhinderden: de terminologie en de wijze van stellen passen niet bij een wetenschappelijk betoog'. Om die reden heeft de rector Van der Horst 'met klem verzocht de betrokken passages te heroverwegen', een advies dat door het college van promoties wordt gedeeld. Van beteugeling van de academische vrijheid is geen sprake, aldus het schrijven.

Het college vermeldt bovendien dat een tekst van de afscheidsrede die op de site van dagblad Trouw te vinden is, niet overeenkomt met de tekst waarover met Van der Horst is gesproken. "Flauw en achterbaks", vindt Van der Horst. In het gesprek met de rector werd volgens hem gesproken over een oude versie waarin ondermeer gerefereerd werd aan Gretta Duisenberg en Dries van Agt als 'griezels'. "Ik heb al in dat gesprek aangegeven dat ik die zinsneden had geschrapt, maar nu is men dat vergeten en word ik neergezet als iemand die sjoemelt met versies van mijn rede."

XB

De complete tekst van de rede die Van der Horst niet uitsprak , is te lezen via www.theo.uu.nl (nieuws en agenda). De gewraakte passages vindt u vanaf blz 24.