Play-offs, een verrijking voor het voetbal
"De play-offs zijn niet primair ingevoerd om sportieve redenen. Dat kun je constateren als je kijkt naar het moment van introductie. Toen de radio- en tv-rechten voor het betaald voetbal eind 2004 werden verkocht, wilde de organisatie van eredivisieclubs de waarde ervan vergroten. Dat deed ze onder meer door het competitiesysteem te veranderen en play-offs in te voeren. Daarmee wilde ze twee dingen bereiken. Meer voetbalwedstrijden, dus meer inkomsten, en een voetbalcompetitie die tot op het laatst spannend blijft."
Voor de voetbal-analfabeten: wat zijn play-offs en waarom maken fans zich er zo druk over?
"Voorheen plaatsten de nummers één en twee uit de reguliere competitie zich automatisch voor de Champions League, de belangrijkste Europese voetbalbeker. Dat is sinds dit voetbalseizoen anders. De landskampioen kwalificeert zich nog steeds, maar daarnaast strijden de nummers twee tot en met vijf om die tweede plek in de Champions League. Curieus is nu dat AZ dit jaar voor het eerst in 25 jaar als tweede eindigde in de eredivisie, en volgens het oude systeem dus zou zijn geplaatst, maar in de twee wedstrijden van de play-offs liep het mis en zag AZ plaatsing aan zich voorbijgaan. Erg sneu."
Wat is er zo spannend aan play-offs?
"Vroeger hadden alleen elftallen in de top en onderin tot aan het eind iets om zich druk over te maken. Voor de middenmoot in het voetbal viel er in de laatste wedstrijden niets meer te winnen of te verliezen: kampioenschap of plaatsing voor Europees voetbal zat er niet in maar degradatie ook niet. Die wedstrijden konden doodsaai zijn. Met play-offs is er een systeem waarin tot op het laatste moment iets te winnen valt voor alle clubs en dat houdt het spannend."
Het klinkt als een weinig rechtvaardig systeem.
"Het is maar hoe je het bekijkt. Het is onrechtvaardig omdat de nummer twee van de competitie zich voorheen wel kwalificeerde voor de Champions League. Overigens, in andere takken van sport is het play-offsysteem heel normaal. Ook wist iedereen van tevoren dat dit de nieuwe regels waren. Degene die de klos is, jammert het hardst. Maar als je club volgend jaar vijfde is en door de play-offs toch door mag, ben je blij. Probleem is wel dat de vorm van de dag nu veel meer dan voorheen bepaalt wie zich plaatst voor de Champions League, terwijl daar juist ontzettend veel van afhangt. In de Champions League staan, levert een voetbalclub veel inkomsten en het maakt je interessanter voor trainers en spelers. Aan de andere kant stimuleert het play-offsysteem de competitie in eigen land. De afgelopen vijftien jaar monopoliseerden de drie grote clubs de Champions League. Het was vrijwel altijd Ajax, Feyenoord of PSV. Als andere clubs eens een kans krijgen, kunnen deze naar het niveau van de traditionele top drie toegroeien. Over de hele breedte kan dit het Nederlandse voetbal ten goede komen.'
Een mooie theorie, maar zouden de teleurgestelde fans dat met u eens zijn?
"Mijn club is Feyenoord. Ook voor ons zijn de play-offs dramatisch verlopen. We versloegen Ajax in deze competitie uit en thuis, dat komt niet vaak voor. Voor de meeste Feyenoorders was het seizoen daarom al een succes. Maar in de play-offs, waarvoor Ajax zich met veel mazzel wist te plaatsen, speelden we het niet meer klaar. Ik had al zo'n naar voorgevoel, durfde niet te kijken. Een drama was het. Maar spektakel hoort bij de sport. De spanning komt in dit soort wedstrijden tot een hoogtepunt. In tijden van ernstig verdriet voel je je net zo goed met je club verbonden. Ook dat schept een band, zij het een wat zure."