Plagiaat in het hoger onderwijs kwam afgelopen zomer in de schijnwerpers te staan door het rapport van de Utrechtse stichting Onderwijs Evaluatie Rapport (OER). Staatssecretaris Rutte kondigde naar aanleiding van de bevindingen over de omvang van de problematiek strengere strafmaatregelen aan. In de nieuwe Hoger Onderwijs-wet zou hij daarom weleens de mogelijkheid kunnen openen om studenten definitief weg te sturen, zo is de verwachting. De Utrechtse universiteit zegt zich liever te willen concentreren op voorlichting en preventie dan op sancties. In een nota aan de U-raad staat dat opleidingen studenten vroeg in hun studie moeten voorlichten over plagiaat. Een checklist die nu al bij sociale wetenschappen in gebruik is, dient daarbij als handreiking. Deze lijst laat zien wat de UU onder plagiaat verstaat. Verder overweegt het college van bestuur voor het opsporen - maar ook voor het ontmoedigen - van plagiaat de aanschaf van een campuslicentie voor een detectieprogramma.
Maar toch is ook de UU niet wars van afschrikking met sancties. Van de uniforme frauderegeling die het CvB in elke onderwijs- en examenreglement wil laten opnemen, moet immers ook een preventieve werking uitgaan. In die regeling staat nauwgezet omschreven wat studenten boven het hoofd hangt wanneer zij over de schreef gaan. Elke verdenking van fraude of plagiaat zal door de docent bij de examencommissie worden gemeld. Thans gebeurt dat slechts in eenderde van de gevallen, zo bleek uit het OER-rapport.
Wanneer de examencommissie fraude bevestigt, volgt op zijn minst het ongeldig verklaren van het werkstuk of tentamen en een berisping. En de ultieme straf van een jaar uitsluiting zal bij nieuwe wetgeving van Rutte gewoon worden aangepast aan de nieuwe strafmaat. Herhaalde fraude of fraude bij een afstudeerscriptie zal dan waarschijnlijk leiden tot een verbod op verdere toegang tot de studie.
