Terschelling

Bloedplaatjes

Dankzij een vinding van Bahram Alamdary Badlou kan donorbloed in de toekomst aanzienlijk langer worden bewaard. Omdat de bloedplaatjes in het bloed maar een houdbaarheid van vijf dagen hebben, moet donorbloed op dit moment binnen die termijn worden gebruikt. Door de bloedplaatjes in een soort kunstmatige slaap te brengen, waarin zij minder vatbaar zijn voor koude en bacteriegroei, verlengde de Utrechtse promovendus hun levensduur tot achttien dagen. Omdat bloedbanken dankzij de vinding van Badlou veel flexibeler met bloedplaatjes kunnen omgaan, kan zijn vinding op Europees niveau jaarlijks tot een besparing van vijfhonderd miljoen euro leiden.

"Voor het Songfestival was het niet raak dit weekeinde. De kijkcijfers vielen tegen in vergelijking met andere jaren. Dat had deels te maken met het samenvallen met de Idolsfinale in hetzelfde weekend. Als je zaterdag de hele avond Idols hebt zitten kijken, heb je weinig zin meer in nog meer zang de volgende avond. De kijkcijfers van Idols waren weer hoog. Drie miljoen kijkers waren er vanaf acht uur. Naar de uitslag om half elf keken nog eens een half miljoen mensen meer. Dat is 23 procent van de totale bevolking boven de vijf jaar, en bijna 45 procent van de televisiekijkers op dat moment. Op voetbal na zijn er nauwelijks televisieprogramma's die dat weten te bereiken. Het Songfestival een dag later had een marktaandeel van slechts veertien procent. Dat is niet het bereik dat voor de adverteerder altijd even interessant is."

Heeft de ouderwetse formule van het Songfestival afgedaan?

"De muziekcultuur onder jongeren is veranderd. Ze laten zich er niet op voorstaan dat ze uit Nederland komen, maar benadrukken eerder dat ze opgaan in een internationale cultuur. Een Nederlander die liedjes staat te zingen voor zijn land, dat spreekt daardoor niet meer zo aan. Daarnaast is het soort liedjes en de presentatie op het festival behoorlijk ouderwets. Daar tegenover staat Idols, een blijvende succesformule door de dramaturgie van het programma: het werkt vanaf het begin naar de uitslag toe. Daarnaast is de marketing ervan heel slim. De pr-machine voor Idols is gigantisch, heel Nederland wordt gewezen op het bestaan van de aspirant-artiesten. De andere netten die bij dochterbedrijven van de Bertelsmann-Group horen en de radiozenders van dezelfde onderneming doen aan cross promotion, zij maken reclame voor het programma. De kranten schrijven erover, op het schoolplein wordt erover gepraat. Het doet het goed bij de favoriete doelgroepen van adverteerders, jongeren en mensen tot 35 jaar. Het is ook een spannend verhaal, een soort Assepoester sprookje dat suggereert dat iedereen een ster kan worden."

De muziekindustrie heeft met Idols een blijvend kassucces te pakken?

"Op meer dan ŽŽn manier. Het is een geniale opzet waarbij de industrie een soort marketingtest uitvoert op televisie. De meest gehoorde zin zaterdagavond was ook 'Stem nu, dan bepaal jij welke cd je maandag in de winkel kunt kopen'. Bij Idols blijkt welke zanger of zangeres het beste zal aanslaan bij het publiek. En het publiek betaalt er nog voor om dat te mogen bepalen ook. De muziekindustrie verdient er dubbel aan."

Hoe komt het dat het lang niet altijd de beste zangers zijn die in de finale terechtkomen?

"Vooral de leeftijdscategorie tussen tien en twintig bepaalt wie er gaat winnen, zij stemmen het meest. Die jongeren kijken meer naar de manier waarop iemand overkomt dan of hij of zij kan zingen. Zo kon het gebeuren dat in de eerste versie Hind, degene met de beste zangcapaciteiten, toch maar derde werd. Het verschil tussen de leeftijdsgroepen was goed te zien bij de stemmen die binnenkwamen via de ouderwetse telefoon. Met name kijkers van boven de dertig stemmen op die manier, en zij kozen vaker voor Hind. Maar er waren veel meer sms'jes van jongeren, en die gaan over wie zij het leukst vinden. Dit jaar waren de jongens die meezongen wat ouder en niet zo 'lief', als ik mijn buurmeisjes moet geloven. Zo kon het gebeuren dat er twee vrouwen op de eerste en tweede plaats zijn beland. Dat is dan echt een kwestie van capaciteit."

Consumentenfuik Idols heeft meer toekomst dan het achterhaalde Songfestival?

"Het Songfestival is een instituut dat niet verdwijnen zal. Maar dit soort rituele evenementen wordt minder. In de toekomst zullen programma's die meer participatie van de kijker verwachten populairder zijn. Binnen tien jaar is alles digitaal en stem je met je afstandbediening op wie er volgens jou moet winnen. Ondertussen worden al die data geregistreerd om te verkopen aan de adverteerders. Zo lever je de provider als kijker interessante gegevens waar hij weer aan kan verdienen. En daar betaal je ook nog voor."

Je zou het misschien niet verwachten, maar technische studenten zijn niet alleen slim, maar ook heel sociaal. Dat hebben de studenten van de Universiteit Twente bewezen. Ze zijn niet alleen de intelligentste studenten van Nederland, ze scoren gemiddeld ook nog eens het hoogst op emotionele intelligentie (EQ). Dit meldt het weekblad UT. De studenten hebben samen met nog 16.000 studenten meegedaan aan een test op www.qmasters.nl. Zowel bij de IQ-test als de EQ-test behaalden de Twentse studenten de tweede plaats. Overall behaalden ze de hoogste score. Utrechtse studenten kunnen minder goed met emoties omgaan. De UU haalde niet eens de top tien. Als dat maar goed gaat tijdens de Universiteitsquiz waar Utrecht en Twente het tegen elkaar moeten opnemen.

Minder slim was een student Technische Informatica uit Eindhoven. Hij mag voor straf een jaar lang niet deelnemen aan tentamens, omdat hij voor de tweede keer betrapt is op fraude. Volgens het Eindhovense universiteitsblad Cursor constateerde het automatische controlesysteem PEACH dat een programmeeropdracht van de student waarschijnlijk grotendeels jatwerk was.

De Eindhovense fraudeur is niet de enige student die men liever ziet gaan dan komen. In Maastricht zijn zelfs niet-frauderende studenten niet welkom. Buurtbewoners hebben bij de gemeente 127 bezwaren ingediend tegen de komst van studentenvereniging Circumflex in hun wijk. De buurtraad denkt echter dat de bewoners puur eigenbelang voor ogen hebben om te protesteren. Ze zijn volgens de raad bang voor waardevermindering van hun huis.

Zolang het geen studenten van de Leidse studentenvereniging Minerva zijn, hebben de buurtbewoners nog niet te klagen. Sinds september zijn minstens vier leden ernstig mishandeld door clubgenoten. Mogelijk is er tijdens een feest ook een 18-jarige scholiere aangerand. Dat meldt het Leidse universiteitsblad Mare. Het blad baseert zich op anonieme gesprekken met een aantal leden van de vereniging, die vinden dat 'het uit de hand loopt' op Minerva. De verenigingsvoorzitter bevestigt het geweld en zegt dat een onafhankelijke commissie de zaken onderzoekt en eventueel straffen oplegt. Vooralsnog is geen van de daders door de studentenvereniging geroyeerd. Wel zijn er schorsingen opgelegd van een week tot 85 dagen. De politie is op de hoogte van een aantal mishandelingen en arresteerde acht Minervanen die na verhoor weer werden vrijgelaten. Slechts twee slachtoffers hadden aangifte gedaan.

Werknemer UU nog steeds tevreden

Een en ander blijkt uit de derde medewerkersmonitor van november 2005 waarvan de resultaten deze week bekend worden gemaakt. Aan de enquete deed 47 procent van de universitaire medewerkers mee tegen 42 in 2002. Bij de eerste monitor in 2000 gaven de werknemers de werkgevers nog een 6,6. In 2002 was dat 6,9 en dat is nu weer het geval. Dit is opvallend omdat de werktevredenheid in Nederland over het algemeen gestaag daalt sinds 2000. Maar het is niet alleen aan de UU fijn werken: een vergelijkbaar beeld bestaat bij twee andere universiteiten die recent een medewerkersonderzoek hielden. Verrassend is dat de werkdruk die medewerkers gemiddeld ervaren niet is gestegen ten opzichte van 2002. Dit ondanks de invoering van het bachelor-mastersysteem, bezuinigingen voor alle universitaire onderdelen en ingrijpende reorganisaties. Maar er is niet slechts goed nieuws voor de werkgever. In vergelijking met de vorige monitor zijn er meer medewerkers die onvoldoende mogelijkheden zien om de eigen ambitie binnen de UU te realiseren. Voor het wetenschappelijk personeel steeg dit van 15 naar 29 procent, bij het OBP van 12 naar 23 procent. In de medewerkersmonitor van 2005 werd voor het eerst gevraagd naar de beleving van veiligheid en gezondheid op het werk. 44 procent vindt de voorlichting over arbeidsrisico's voldoende; 37 procent vindt de voorlichting rond calamiteiten in orde. De interpretatie van de uitkomsten van de monitor 2005 is niet eenvoudig. De onderzoekers zeggen hierover in hun rapportage: 'Duidelijk is of de waardering van medewerkers voor bepaalde aspecten van hun werk en werkgever is gestegen, gedaald of gelijk gebleven, maar de uitkomsten geven niet aan waar dit aan ligt'.

Deze week zijn de decanen en directeuren binnen de UU op de hoogte gesteld van de uitkomsten van de medewerkersmonitor. In een van de volgende edities van het Ublad zal nader worden ingegaan op de uitkomsten.

Dit zijn slechts twee zinnen uit de voordrachtstekst van studievereniging PAP waarmee docente Kirsten Buist genomineerd werd voor de prijs Jong Docententalent. Tijdens de Onderwijsparade van afgelopen vrijdag bleek zij de jonge docent (32) met de beste papieren en ging er met de reischeque van 5000 euro vandoor.

De gang waar Buist haar kamer heeft in De Uithof hangt vol met ballonnen en lovende teksten, allemaal opgehangen door studievereniging PAP. "Dat was een hele verassing toen ik hier maandagochtend binnenkwam."

Buist benadrukt dat studievereniging PAP een groot aandeel heeft gehad in de prijs. Marieke Jansen, voorzitter PAP: "We hebben allereerst alle evaluatiecijfers van docenten bekeken en daaruit bleek al snel dat Kirsten heel goed scoorde. De keuze om haar voor te dragen was daarom heel makkelijk."

"Kirsten valt op door haar spontaniteit en enthousiasme", zegt Marieke, "wat een positieve uitwerking heeft op studenten." Dat het niet een fluitje van een cent is om een docent voor te dragen, blijkt uit de uitgebreide voorbereiding die is getroffen. Marieke: "Nadat we hadden besloten om Kirsten voor te dragen, zijn we ons gaan voorbereiden op de schriftelijke voordracht. Hiervoor hebben we niet alleen Kirsten, maar ook verschillende studenten geïnterviewd. Met de schriftelijke voordracht, inclusief aanbevelingsbrieven, zijn we maanden bezig geweest. Nadat bekend werd dat Kirsten was genomineerd volgde een mondelinge voordracht bij de jury. Mijn medestudent Caroline van Oost en ik waren behoorlijk zenuwachtig maar hadden achteraf een goed gevoel over het gesprek." De jury gaf tijdens de bekendmaking vrijdag aan dat de PAP-studenten tijdens deze mondelinge voordracht erg overtuigend zijn geweest.

Buist zelf was verrast door de voordracht van studenten, vooral omdat ze nog maar zo kort verbonden is aan de UU. Maar blijkbaar helpt het als het onderwijs je met de paplepel werd ingegoten zoals bij Buist - haar ouders stonden ook voor de klas. Ze kwam naar Utrecht om te promoveren na haar studie ontwikkelingspsychologie in Leiden. Ze verdiepte zich hiervoor in het onderwerp 'gezinssituaties tijdens de vroege adolescentie'. Na een jaar kreeg haar begeleidster een aanstelling bij de Universiteit van Amsterdam en besloot Buist met haar mee te gaan. In 2004 kreeg ze de kans terug te keren aan de UU waar ze nu nog steeds naar volle tevredenheid werkt. Haar aandachtsgebieden zijn orthopedagogiek en psychosociale ontwikkeling en problemen en is betrokken bij de cursus onderzoeksseminar.

Buist heeft een gecombineerde aanstelling waardoor ze naast het lesgeven ook ruimte heeft voor onderzoek. "Mijn hart ligt bij onderzoek, hoewel ik ook heb ervaren dat ik lesgeven erg leuk vind, dus die combinatie is uitstekend. Vooral de meer individuele onderdelen zijn interessant, maar de combinatie hoor- en werkcolleges vind ik ook leuk omdat ze een aanvullende werking hebben. Ik vind het heerlijk om kennis kwijt te kunnen tijdens hoorcolleges, maar er is vaak sprake van eenrichtingsverkeer. Daarom probeer ik mijn colleges zo interactief mogelijk te maken door studenten bijvoorbeeld te laten reageren op een onderzoeksvraag. Ik werk veel met Powerpoint en niet teveel met videomateriaal. Studenten wakker houden tijdens m'n colleges vind ik heel belangrijk."

Verder wordt haar omgang met studenten zeer gewaardeerd. Buist zegt hierover in het voordrachtsrapport: "Studenten hebben de neiging te denken dat jij als docent gelijk zal hebben, maar dat is zeker niet in alle gevallen zo. Het is namelijk gewoon een mening en je moet ze dan wel stimuleren om daar tegenin te gaan. Dat probeer ik ook wel te benadrukken: 'Ik zeg dit nu wel, maar het kan zijn dat jullie een hele andere mening hebben of andere dingen vinden.' Zo geef ik aan dat discussie met mij ook wel mogelijk is.'

Die toegankelijkheid met studenten heeft ook wel eens nadelen: "Soms is het moeilijk om streng te zijn en een strakke deadline te stellen voor mijn opdrachten. Studenten verwachten soms van me dat ik wel een oogje dicht knijp omdat ik zo'n open en vriendelijke houding naar hen heb. Ik wil niet autoritair overkomen, maar soms is dat wel nodig."

Ze is trots dat ze is voorgedragen als talent. "Vooral omdat de voordracht is gebaseerd op een goede evaluatie die ik vorig jaar heb gekregen voor mijn onderzoeksseminar. Dat vond ik bijzonder omdat pedagogiekstudenten over het algemeen meer gericht zijn op de praktijk en in veel mindere mate op onderzoek."

Vijf jaar na de invoering van het bachelor-mastersysteem wordt bijna nergens meer in de universiteit doctoraalonderwijs oude stijl gegeven, maar er zijn nog wel studenten die pogen een oude doctorandus-titel te behalen. De universiteit liet tot voor kort de faculteiten vrij om te bepalen tot wanneer deze studenten in staat werden gesteld hierin te slagen. In sommige reglementen is een datum van 2011 vastgelegd.

Het college van bestuur heeft nu echter besloten de faculteiten de doctoraalopleidingen al per 31 augustus 2007 te laten stoppen. Studenten waarvan vaststaat dat zij niet voor die einddatum een doctoraaltitel op zak hebben, wordt een maatwerktraject aangeboden. Wie daarvoor voldoende punten heeft, zal een bachelortitel krijgen en in staat worden gesteld in te stromen in een passend masterprogramma. Anderen wordt aangeraden in te stromen in een van de nieuwe bachelor-opleidingen.

De universiteit heeft een groot financieel belang bij deze maatregel. Voor de verdeelsleutel in het nieuwe bekostigingsstelsel dat staatssecretaris Rutte wil invoeren, zal het aantal diploma’s per 1 oktober 2006 naar verwachting een belangrijk ijkpunt zijn. Andere universiteiten hebben al eerder besloten de doctoraalopleidingen te beëindigen.

Bovendien geeft het naast elkaar bestaan van twee systemen organisatorische ballast. Het nieuwe universitaire verdeelmodel moet bijvoorbeeld worden uitgesteld omdat het registratiesysteem OSIRIS geen onderscheid kan maken tussen bachelor- en doctoraalstudiepunten.

Maar het college benadrukt dat het toch vooral ook in het belang van de student is om voort te maken met hun studie. Overstappen kan voordelig zijn voor studenten die het doctoraal waarschijnlijk niet zullen halen. Met een bachelor-diploma op zak beschikken ze in ieder geval een eindcertificaat. Ze vermijden daarmee het risico dat hun studiefinanciering wordt omgezet in een lening.

In de uraads-commissies heerste deze week aanvankelijk scepsis over het verplichtende karakter van de maatregel. De argumenten om over te stappen zijn ook voor studenten zo overtuigend en valide dat de meesten toch wel gebruik zullen maken van het maatwerkaanbod, zo meenden enkele raadsleden. Waarom dan een drempel opwerpen voor de uitzonderingsgevallen die vasthouden aan hun recht op een doctorandustitel maar vanwege ziekte of extra-curriculaire activiteiten niet binnen een jaar kunnen voldoen aan de bijbehorende eisen?

Rector Gispen kon hen echter geruststellen. Uitzonderingsgevallen kunnen rekenen op een uitzonderingsbehandeling. Bovendien kan er een drs-aantekening op de bullen worden toegevoegd.

XB

Volgens de commissie behoren zowel het onderzoek als het onderzoeksmanagement tot de wereldtop. De bevindingen komen overeen met die van het gerenommeerde instituut Thomson/isi dat vorig jaar uitkwam. Dat positioneert de faculteit op de vierde plek van meest geciteerde diergeneeskundige instituten.

xb

De HBO-raad laat via voorzitter Doekle Terpstra weten geschokt te zijn door de hoogte van de extra lasten. “Er moet wat gebeuren vanuit het departement. Misschien in eerste instantie via compensatie, maar daarna toch echt ook via reductie van regels.” Zijn collega Ed d’Hondt van de VSNU is mordicus tegen een leerrechtenstelsel en zit dus ook niet op compensatie te wachten. Bovendien: “Zelfs als OCW erkent dat leerrechten meer bureaucratie opleveren en dat daarvoor moet worden betaald, krijgt het hoger onderwijs het in een later stadium alsnog op het bord.” Naast de jaarlijkse kostenpost zou met de eerste invoering van het stelsel eenmalig nog eens 28 miljoen euro gemoeid zijn.

Bij leerrechten loopt het budget van instellingen grotendeels via de studenten. Die kunnen volgens de huidige plannen elk half jaar van opleiding switchen en zelf de bekostiging meenemen. Volgens het ministerie van OCW zou de invoering van dit stelsel in combinatie met de nieuwe wet op het hoger onderwijs voor minder bureaucratie zorgen.

Maar Berenschot voorziet juist een toename. Dat verschil is volgens de onderzoekers vooral een definitiekwestie. Zo zou het ministeribij de kosten die instellingen moeten maken, alleen uitgaan van de informatievoorziening. De organisatorische rompslomp die het nieuwe stelsel oplevert zou ten onrechte buiten beschouwing blijven.

Dankzij de administratieve lastendruk trekken de koepelorganisaties voor het eerst één lijn in het leerrechtendebat. De HBO-raad heeft in tegenstelling tot de VSNU altijd enthousiast meegewerkt aan de plannen van staatssecretaris Rutte. De universiteiten zien het plan in zijn huidige vorm totaal niet zitten en koersen aan op uitstel van een nieuwe hoger-onderwijswet tot 2010. Studentenorganisatie ISO is het daar mee eens, en studentenbond LSVb zou Ruttes plannen het liefst helemaal van tafel vegen.

Volgens VSNU-baas d’Hondt is het huidige wetsvoorstel een slordige haastklus geworden. “Als een van de doelstellingen van het kabinet is dat de bureaucratie in het hoger onderwijs wordt teruggedrongen, dan is het toch gek dat de leerrechten daar haaks op staan?”

Terpstra hoopt nog altijd op een snelle correctie: “De administratie van leerrechten moet via de IB-Groep lopen. Rutte wil daar graag aan meewerken, maar garanties geeft hij niet. Als we er niet uitkomen en de staatssecretaris is na de zomer weg om de VVD te leiden, zijn er nauwelijks resultaten geboekt.”

Rutte zelf stelt in een persverklaring dat de uitvoering van het leerrechtensysteem wel degelijk in handen is van de IB-Groep, net als de diplomabekostiging en het bijhouden van tweede inschrijvingen door studenten. Volgens hem is het dus niet nodig dat instellingen dergelijke gegevens zelf bijhouden.

In zijn verklaring toont hij zich verbaasd over de financiële conclusies van Berenschot. De bewindsman wijst er onder meer op dat het onderzoek geen rekening houdt met de bestaande regeldruk bij de instellingen. “Kwaliteitszorg wordt opgevoerd als grootste kostenpost. (12,7 miljoen euro structureel per jaar, red.) Het gaat hier om zaken die voor het overgrote deel ook al in de huidige wetgeving meetellen.”

HOP

De nieuwe quiz waaraan alle Nederlandse universiteiten deelnemen, wordt gepresenteerd door 'onze' Maarten van Rossem. De kandidaten moeten algemene vragen en vragen over hun mastertraject beantwoorden. Daarnaast is een soort van lopen en rennen onderdeel waarin de studenten in een beperkte tijd een opdracht moeten uitvoeren. Bij het laatste quizelement moet een student een stelling verzinnen en verdedigen over een van te voren gegeven onderwerp.
De leden van het Utrechtse team zijn voorgedragen door onder anderen docenten. Aanvankelijk waren er zes kandidaten, maar drie hebben zich afgemeld en zo bleef het trio over. Myrte (23) volgt een master Neuroscience and Cognition en neemt deel aan het Xtrack Programme (een tweejarig honours programma voor excellente studenten in de Biomedische Wetenschappen). Ze is ex-bestuurder van roeivereniging Orca en momenteel op onderzoeksstage bij het Rudolf Magnus Instituut. Haar ambitie voor de toekomst is het volgen van een PhD-opleiding.
Willemijn (23) volgt een master Internationaal Publiekrecht. Ze is ex-lid van de Nationale Jeugdraad en op stage geweest bij het hoofdkantoor van de Verenigde Naties in Washington. Haar ambitie voor de toekomst is om te werken bij de VN of bij Buitenlandse Zaken.
Imre (25) tenslotte is masterstudent Human Geography and Planning. Hij debatteerde driftig voor de Utrecht Debating Society en liep stage in Kaapstad. Zijn ambitie voor de toekomst is om zijn net gestarte eigen bedrijf TrueVoice te laten groeien.
Het team wordt begeleid door Hans Ruijgers van de directie Onderzoek & Onderwijs. De opnames zijn op 6 april, de uitzending is op 24 april om 21.20 uur op Nederland 3.

Studenten slapen naar schatting per nacht meer dan een uur te weinig. Ze hebben ongeveer acht uur slaap nodig, terwijl ze maar zes à zeven uur halen. “Dat heeft vooral met hun avondprogramma te maken”, vermoedt een inlevende Spoormaker. “Ze gaan laat naar bed en moeten dan weer vroeg op. Om van hun alcohol-inname maar te zwijgen: die zorgt ervoor dat ze gefragmenteerd en minder diep slapen.”

Tussen 1985 en 1995 zijn studenten gemiddeld een half uur minder gaan slapen. De gevolgen zijn groot. “Ga maar na: één op de vier verkeersongevallen heeft met slaaptekort te maken”, zegt Spoormaker. “Bovendien worden mensen op de lange termijn minder productief van slaapgebrek. Het is allemaal heel duidelijk, maar niemand doet er wat aan. Iedereen wordt er lacherig van, alsof het maar een aardigheidje is.”

Studenten zijn een kwetsbare groep, omdat ongeveer de helft van de late pubers en adolescenten avondmens is. Dat wil zeggen dat het ritme nu eenmaal later ligt dan dat van anderen. Later trekt dat in sommige gevallen weer bij, maar een derde van de mensen zal altijd moeite blijven houden met een baan van negen tot vijf, denkt Spoormaker: “Die krijgen hun ogen pas open na drie koppen koffie.”

HOP