Bij Veritas zullen woensdagavond onder andere Vincent Bijlo en politicus Boris van der Ham (D66) met het publiek in gesprek gaan over de zin en onzin van eerlijk consumeren. Vragen als ‘Help je armoede de wereld uit met hulp of handel?’ en ‘Hoe ver ga jij om persoonlijke idealen te verwezenlijken?’ worden bediscussieerd.

Coolpolitics is een stichting die een platform wil zijn voor jongeren om zich politiek en maatschappelijk te uiten. De stichting organiseert momenteel een debattour door verschillende studentensteden, waarbij politici, bekende Nederlanders en studenten met elkaar in debat gaan over allerlei maatschappelijke en politieke onderwerpen.

Gespreksleiders woensdagavond in Veritas zijn Farid Tabarki (Coolpolitics) en Natasja van den Berg (schrijfster van het boek Praktisch Idealisme). Het debat begint om 20.00 uur op de Kromme Nieuwegracht 54, is gratis en voor iedereen toegankelijk.

WdL

Evolutiebioloog Fiorenzo Facchini schreef dit afgelopen week in een artikel in L'Osservatore Romano, de huiskrant van het Vaticaan. Die krant publiceert niets wat tegen de officiële leer van de kerk ingaat.

Het is niet de eerste keer dat de katholieke kerk de evolutietheorie accepteert als wetenschap. De vorige paus, Johannes Paulus II, noemde evolutie “meer dan een hypothese”. Afgelopen jaar benadrukte ook de Vaticaan-astronoom George Coyne nog eens dat hij geen bezwaren had tegen de theorie en dat wetenschap en religie elkaar niet bijten. En ook de huidige paus, Benedictus XVI, heeft in het verleden gezegd dat evolutietheorie en goddelijke interventie elkaar niet uitsluiten.

Maar sinds de verwarring rond de ID-theorie staan daar binnen de katholieke kerk andere overtuigingen tegenover. De Oostenrijkse kardinaal Schönborn denkt bijvoorbeeld dat een ‘plan’ in de schepping daadwerkelijk ‘aantoonbaar’ is. In Nederland is het ID-debat vorig jaar aangezwengeld door de katholieke onderwijsminister Van der Hoeven. Zij pleitte er toen voor beide theorieën in het biologie-onderwijs te behandelen.

AH

Het transferium komt te liggen op de plek waar nu sportvelden van Olympos liggen, ten zuiden van de A28 en ten westen van de Universiteitsweg. De gemeente Utrecht werkt samen met het UMCU en de universiteit bij de realisatie van het gebouw dat in 2010 gereed moet zijn.

De universiteit voorziet dat een aantal van de huidige parkeerplaatsen in De Uithof in de toekomst bebouwd zal worden. Het transferium biedt een mogelijkheid om nu alvast op deze ontwikkeling in te spelen. De universiteit claimt 450 van de 1550 beschikbare plaatsen. Het UMCU kent op dit moment al grote tekorten aan parkeervoorzieningen voor personeel en bezoekers. Het ziekenhuis krijgt volgens de huidige planning 600 plaatsen toegewezen.

De gemeente Utrecht hoopt met de 500 openbare plaatsen de druk op de binnenstad te laten afnemen. Automobilisten kunnen vanaf het transferium de bus nemen naar de binnenstad. Wanneer ze dat inderdaad doen, zullen bovendien de buslijnen naar De Uithof meer rendabel zijn. Er is in dat geval naast de stroom studenten ’s ochtends en ’s avonds een stroom forensen in de tegenovergestelde richting.

De bedoeling is om de eindhalte van de buslijn vanuit de binnenstad bovenop het transferium te plaatsen. Bijkomend voordeel hiervan is dat de lang gekoesterde universitaire wens van een busverbinding met sportcomplex Olympos hiermee tot stand wordt gebracht. Het sportcomplex heeft de verzekering gekregen gecompenseerd te zullen worden voor het verlies aan velden. Plannen daarvoor moeten nog worden ontwikkeld.

XB

Het lidmaatschap geschiedt op uitnodiging. Leru maakt een strenge selectie van kandidaat-universiteiten op basis van kriteria zoals de omvang van het onderzoek en de derde geldstroom-inkomsten, het aantal postdocs of het oordeel van ‘peers’. ‘We zien het dan ook als een grote eer dat Leru ons als lid wil en zien uit naar een vruchtbare samenwerking’, aldus rector-magnificus Willem Hendrik Gispen.

De liga is in 2002 opgericht als samerwerkingsverband van twaalf toonaangevende onderzoeksuniversiteiten, waaronder Cambridge, Oxford, Heidelberg, Stockholm en Milaan. Bedoeling van de samenwerking is onder meer om onderzoek hoog op de Europese agenda te krijgen. Behalve Utrecht zijn per januari nog toegetreden: de UvA, Lunds Universiteit, University College London, Université Paris-Sud 11 en Universität Zürich.

AH

Meer informatie via www.leru.org

De Volkskrant verwijst donderdag naar een voorpublicatie in Vrij Nederland van een boek van de wetenschapshistoricus Sybe Rispens. De auteur schrijft daarin dat Debye in 1938 heeft aangedrongen op de zuivering van het Deutsche Physikalische Gesellschaft van joden en niet-Ariërs. Debye stond aan het hoofd van dat gezelschap.

Dat Debye nog leiding gaf aan een erkend wetenschappelijk instituut toen het nazi-regime al lang en breed in het zadel zat, werd eerder altijd afgedaan als politieke naiviteit en desinteresse.

Rispens trof de oproep van Debye aan in een archief in Berlijn. De historicus deed daar onderzoek voor zijn boek over de Nederlandse connecties van Albert Einstein. De brief zat bij stukken die volgens Rispens bewijzen dat Einstein in 1940 heeft geprobeerd Debye te weren uit de Verenigde Staten, vanwege diens steun aan het nazi-regime.

Debye was twee jaar, van 1912 tot 1914, hoogleraar theoretische fysica in Utrecht. De naamgeving van het Debye-instituut kwam in 1989 tot stand. Door in de naam te verwijzen naar Debye, die als fysicus de Nobelprijs scheikunde won, wilde men aantonen dat chemici en natuurkundigen in het nieuwe Utrechtse instituut gingen samenwerken.

De UU zegt de beschuldigingen serieus te nemen, maar met een reactie te willen wachten tot de publicatie van het boek volgende week. Ook de universiteit van Maastricht beraadt zich. Daar is een wetenschappelijke prijs vernoemd naar de geboren Maastrichtenaar Debye.

XB

Neponderzoek

Meer wiskunde

Bètastudenten merken dat ze op de middelbare school te weinig wiskunde hebben gehad. Op initiatief van studievereniging De Leidsche Flesch hebben 18 verenigingen, waaronder ook ons eigen A-Eskwadraat, een brief geschreven aan onderwijsminister Maria van der Hoeven. Zij heeft voorgesteld om het aantal lesuren wiskunde op de middelbare school verder terug te schroeven. De brief is te lezen en te ondertekenen op www.lievemaria.nl.

Etage-overeenkomst

Studenten moeten bij het betrekken van een SSH-kamer tegenwoordig een etage-overeenkomst met de bewoners sluiten om te voorkomen dat zij hun deel van de huishoudelijke rekening niet betalen voor ze weer verhuizen. Op het formulier, dat is ontwikkeld door de sociale commissie van de IBB, staan de kostenposten van het huis weergegeven. Volgens een woordvoerder van de woningbouwvereniging komt het elke maand wel voor dat bewoners uit huis gaan en een schuld achterlaten. Deze bedraagt vaak enkele honderden euro's, maar er zijn ook uitschieters van 1800 euro.

Minder studentenwoningen

De SSH krijgt van de brandweer geen toestemming voor het plaatsen van een blok voormalige asielzoekerswoningen aan de IBB-laan. Het blok had tijdelijke woonruimte moeten bieden aan 32 studenten. De SSH probeert al tijden 72 van dit type noodwoningen in de wijk Tolsteeg te plaatsen. Bewonersprotest voorkwam dit. Toen zouden alle woningen op het IBB-complex komen, maar ook de studenten sputterden tegen. Het compromis dat later met de studenten werd bereikt, wordt nu deels door de brandweer teniet gedaan. De bouwvergunning voor de overige 40 eenheden is wel bijna rond.

Alsnog een universitaire cao

Voor de kerst leek het alsof de vakbonden en de koepelorganisatie van de universiteiten tot een mooie cao waren gekomen, maar afspraken over de nieuwe ziektekostenverzekering gooiden roet in het eten. De deal was dat Zilveren Kruis Achmea alle medewerkers en studenten een mooi collectief aanbod zou doen. Maar dat rijmde niet met particuliere afspraken die universiteiten al hadden gemaakt met andere zorgverzekeraars. Utrecht bijvoorbeeld was al in zee gegaan met Ohra. De deal met Zilveren Kruis werd daarom afgeblazen en de bonden vonden dat daarmee het principe-akkoord van de baan was.

Vorige week gingen de onderhandelaars weer om tafel zitten. Al snel werd een akkoord bereikt. In plaats van een landelijk collectief krijgt iedere werknemer nu 6 euro bruto per maand erbij om de kosten voor een verzekering te compenseren. In het oude akkoord was al een bedrag van 20 euro afgesproken, dus dat wordt een brutovoordeel van 26 euro.

De eindejaarsuitkering wordt verhoogd met één procent tot drie waardoor volgens de onderhandelaars een mooi bedrag wordt bereikt om eventueel in de levensloopregeling te stoppen. Hierover is ook afgesproken dat elke universiteit per 1 maart een regeling moet hebben die past in het keuzemodel arbeidsvoorwaarden. Een andere financiële afspraak is dat het spaarloon nu ook aangesproken mag worden voor kinderopvang. Ook moeten universiteiten ervaringsplaatsen beschikbaar stellen voor allochtonen.

Op 15 februari wordt, na raadplegen van de achterban, het principe-akkoord omgezet in een cao. Daarna krijgen de werknemers pas het extra geld bijgeschreven. De salarisadministratie van de UU vermoedt dat het gros van de werknemers schrikt van het bedrag dat op 24 januari op hun rekening wordt bijgeschreven. Pas op de salarisstrook, die waarschijnlijk een week later volgt, is te zien hoe het salaris is opgebouwd. De administratie maakt zich ondertussen op voor de verwachte stormloop aan vragen over de loonstrook.

De promotor van 2005

Liep er een rode draad door de negen promoties die u dit jaar begeleidde? "Ik begeleid in het Julius Centrum vooral epidemiologisch onderzoek naar hart- en vaatziekten en kanker. Centraal daarin staat de vraag welke factoren van invloed zijn op de mate waarin die ziektes voorkomen, hoe je ze op het spoor komt en hoe je op basis van die kennis preventief of curatief kunt optreden. Eén van de vragen die in dat verband steeds meer aandacht krijgen, is hoe artsen hun diagnoses stellen en hoe daarin verbetering kan worden gebracht."

Kunt u daar een voorbeeld van geven? "Deels is dat nogal theoretisch onderzoek, maar een heel praktische studie die vorig najaar veel publiciteit heeft gekregen, was het promotieonderzoek van Frans Rutten naar de diagnostiek van patiënten met longklachten. Rutten onderzocht 405 patiënten van 65 jaar en ouder met de luchtwegaandoening COPD en ontdekte dat 20 procent van hen, zonder het te weten, ook hartproblemen had. Hij liet bovendien zien dat die problemen met gericht onderzoek vrij eenvoudig zijn op te sporen, waardoor de vooruitzichten van deze patiënten er aanzienlijk op vooruit kunnen gaan. Dat resultaat is onlangs gepubliceerd in het gezaghebbende British Medical Journal en zal op termijn zeker terecht komen in de behandelrichtlijn van COPD-patiënten van huisartsen, longartsen en cardiologen."

Het Julius Centrum groeit als kool en ook elders in De Uithof zitten sterke epidemiologie groepen. Een Utrechts zwaartepunt in wording? "Daar lijkt het op. Binnen het UMC Utrecht heeft epidemiologie onlangs de status van zwaartepunt gekregen, en de master die we met Farmacie, Diergeneeskunde en het Institute for Risk Assessment (IRAS) zijn gestart, is pas door de universiteit aangewezen als prestigemaster. Gezien de aanwezigheid van zoveel expertise op het gebied van de epidemiologie en het gezondheidsonderzoek lijkt de vorming van een Utrechts zwaartepunt op dit gebied mij voor de hand te liggen. Er valt hier echt heel wat te halen."

Gaat u nu heel snel de nummer 1 aller tijden worden? "Dat valt nog te bezien. Het aantal hoogleraren in het Julius Centrum is uitgebreid en zelf word ik steeds meer in beslag genomen door andere taken dan de begeleiding van onderzoek alleen. Ik zal dus niet meer zo hard gaan." (EH)

Zie voor meer informatie het dossier op www.ublad.uu.nl

Wat is er loos, directeur Dirksen van Sociale Wetenschappen?

"Onze reorganisatie heeft aan flankerend beleid, zoals dat heet, vijf miljoen euro gekost plus een miljoen dat wij er zelf nog extra bovenop hebben gelegd. Afgesproken was dat het CvB de helft van die vijf miljoen zou betalen, maar eind vorig jaar kreeg ik opeens te horen dat het geld er niet is. De financiële situatie van de universiteit is kennelijk zo beroerd, dat het college nu niet meer dan een miljoen voor ons heeft."

Waarom houdt u zich niet aan uw belofte, directeur Meinsma van de Directie Financiën?

"Zeggen ze dat bij Sociale Wetenschappen? Dat is wel een heel creatieve interpretatie van de gemaakte afspraak. Het beleid van het CvB is om bij reorganisaties maximaal vijftig procent bij te leggen, maar het feitelijke bedrag is onder meer afhankelijk van de financiële reserve van in dit geval Sociale Wetenschappen, en die heeft een redelijke omvang. Daarom is met hen afgesproken dat zij een miljoen krijgen. En die krijgen ze ook. "

Zij zeggen ze dat er een fifty-fifty afspraak is gemaakt.

"Dat zal wel, ja. Ik zit hier nu bijna een jaar en inmiddels ken ik een aantal patronen in Utrecht een beetje. Ogenschijnlijke toezeggingen breed communiceren en dan verontwaardigd reageren als je niet krijgt waarop je gehoopt hebt."

Volgens meneer Meinsma is er helemaal geen 2,5 miljoen toegezegd, meneer Dirksen.

"Ik heb hier een brief, waarin zwart op wit staat dat de universiteit maximaal vijftig procent van de kosten voor haar rekening neemt. Er staat inderdaad maximaal, en ik begrijp best dat de kosten inmiddels zo hoog zijn opgelopen dat we iets minder krijgen, maar om naar één miljoen terug te gaan, is wel een erg grote stap. Bovendien is die spelregel dat er rekening wordt gehouden met de reserves van faculteiten pas halverwege de wedstrijd verzonnen. Maar goed, ik heb wel begrip voor de problemen van het CvB. Vandaar dat we afgesproken hebben dat men ons, als dat financieel mogelijk is, de komende jaren steunt, met bijvoorbeeld wat extra aio-plaatsen."

Daar bent u het mee eens, meneer Meinsma?

"Ja, en zoals iedereen weet bestaat bij het CvB voor goede initiatieven altijd een gewillig oor."

Toen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) afgelopen najaar aankondigde haar predikantenopleiding in Utrecht en Leiden te willen overhevelen naar een eigen universiteit, was duidelijk dat een diep wederzijds wantrouwen mede debet was aan dit besluit. Dat bleek nog eens ten overvloede tijdens een druk bezochte informatiebijeenkomst voor studenten op 13 december. De aanwezigen verwachtten een zakelijke uiteenzetting over de stand van zaken van de gesprekspartner, maar kwamen bedrogen uit. Ze werden geconfronteerd met een faculteitsdecaan en een rector van de kerkelijke opleiding die er in een ruzieachtige sfeer geen moment in slaagden om het wederzijdse gebrek aan vertrouwen te verbergen en die elkaar de schuld van de dreigende tweespalt tussen kerk en subfaculteit in de schoenen probeerden te schuiven.

Het was een nogal ontluisterende bijeenkomst. Daar zijn vrijwel alle aanwezige theologiestudenten het achteraf over eens. "Pas op dat moment werd ons duidelijk hoe verstoord de relatie is", zegt Jasper van Schaik, studentlid van het subfaculteitsbestuur en één van de woordvoerders van de studenten. "Toen de protestantse kerk dit najaar aankondigde dat zij een eigen universiteit wilde beginnen, dachten wij aanvankelijk dat er alleen sprake was van een nieuwe organisatievorm. Zolang de samenwerking tussen kerk en subfaculteit even vruchtbaar zou blijven als in de huidige situatie, zagen wij dat niet als een probleem." "Tijdens de bijeenkomst in december werd echter zichtbaar hoe slecht de onderlinge verhoudingen zijn", vult Sjoerd Mulder aan. "Iedereen was verbaasd. Zijn dat nu de leiders van onze opleiding, die zo met elkaar over straat rollen?" Jasper: "We kregen een beetje het gevoel: papa en mama liggen in scheiding en wie denkt er nog aan het belang van het kindje?"

Ook studentvertegenwoordiger Martin Koelewijn van de kerkelijke opleiding wist niet wat hij zag. "Ik vond het heel frappant dat de onenigheid juist tijdens een bijeenkomst met studenten naar buiten kwam. Maar het baart mij ook grote zorgen. Als het gebrek aan vertrouwen echt zo groot is, vormt dat namelijk een serieuze bedreiging voor de samenwerking; en die is voor studenten van groot belang. Vandaar dat wij de twee partijen deze week in een brief hebben opgeroepen om het wederzijds vertrouwen te herstellen."

Argumenten

De verontwaardiging bij de Utrechtse studenten over de houding van de staf is zo groot dat alle studentvertegenwoordigers van de subfaculteit en de kerkelijke opleiding de handen ineen hebben geslagen. Unaniem stellen zij in hun brief dat zij een goede verstandhouding tussen kerk en subfaculteit zowel voor de theologie in Utrecht als voor de individuele vorming van studenten zeer waardevol vinden.

Sjoerd: "Misschien hebben de kerken wel heel goede argumenten voor hun besluit, maar het punt is dat wij die argumenten als studenten in elk geval nog niet gehoord hebben. Zelf vinden wij het met name heel wezenlijk dat de kerkelijke opleiding tot predikant plaats vindt in nauw contact met de theologie aan een openbare universiteit. Dat is de beste garantie voor de dialoog met de maatschappij die wij allemaal erg belangrijk vinden voor een predikant." "Op zich kan die opleiding ook best verzorgd worden door een aparte protestantse universiteit", vult Martin aan, "maar dan wel een universiteit die nauw samenwerkt met een theologische faculteit van een openbare universiteit. En dat kan alleen als er sprake is van wederzijds vertrouwen."

De studenten zijn benieuwd naar de reactie op hun brief. Niet dat zij al te veel vertrouwen hebben in een plotselinge verandering ten goede. Maar, waarschuwen zij, als die verandering uitblijft, zullen zij het er niet bij laten zitten. "Wij zijn erg strijdbaar", laat Jasper weten. "Wij verwachten gewoon dat de decaan en de rector als twee volwassen mensen om tafel gaan zitten en met een voor de studenten aanvaardbare oplossing op de proppen komen. Dat verwachten we niet alleen, dat eisen we zelfs van ze."