De naam van Paulien van Deutekom was jarenlang terug te vinden in de onderste regionen van de uitslagenlijstjes van de nationale schaatskampioenschappen. Hoewel ze al zes jaar lang staat ingeschreven aan de UU, zag het Ublad nooit een dwingende reden haar te interviewen. Nu mag ze plots als een belangrijke kandidate voor deelname aan de Olympische Winterspelen worden beschouwd.
In de vorige winter gleed Van Deutekom tijdens de Universiade, het belangrijkste sportevenement voor studenten, uit de donkere schaduw van de anonimiteit. Ze won goud op de 1500 meter en zilver op de 1000. "Daar in Innsbruck had ik voor het eerst echt het gevoel dat ik het gat naar de wereldtop kon dichten", vertelt de studente thuis in Gouda op een steenworp afstand van de Reeuwijkse plassen waarop ze als kind het schaatsen leerde. "Op een buitenbaan, zonder superomstandigheden, ging het zo lekker. Dat beloofde al veel."
De echte doorbraak volgde dit najaar. Van Deutekom plaatste zich voor het eerst voor deelname aan een wereldbekerwedstrijd. In Calgary reed ze vervolgens half november een sensationeel Nederlands record op de 1500 meter, liefst vijf hele seconden onder haar persoonlijk record. Schaatsliefhebbers zagen een jubelende schaatster voor de NOS-camera's.
"Dat record was echt gaaf", vertelt ze drie weken later. "Ik had er de hele week in Calgary al onwijs veel zin in. Stiekem had ik ook een beetje zitten rekenen. Tijdens de 500 meter had ik mijn snelste rondje ooit gereden, als ik die tijd kon doortrekken, zat er inderdaad een tijd van 1.55 in. Maar dat ik daartoe ook echt in staat was ..., geweldig."
Drie jaar geleden zou de studente voorspellers van de huidige euforie waarschijnlijk krankzinnig hebben verklaard. Ze boekte nauwelijks nog progressie en overwoog zelfs te stoppen. "Schaatsen is minder leuk wanneer je geen vooruitgang boekt." Een overstap naar een ploeg van trainer Wim van den Elsen, de man achter het succes van Gianni Romme en Bob de Jong, maakte uiteindelijk het grote verschil. "Ik heb mijn techniek veranderd, waardoor ik de kracht die ik altijd wel had, beter gebruik. Ook ben ik me echt gaan concentreren op de twee middenafstanden, de 1000 en 1500 meter. Dat heeft allemaal heel goed uitgepakt."
Aan het begin van dit academisch jaar besloot Van Deutekom zich bovendien niet meer in te schrijven aan de universiteit. Na een mislukte start met biologie, is ze bijna klaar met haar bachelor pedagogiek. De afronding daarvan moet nog even wachten. "Ik heb het altijd heel moeilijk gevonden om de concentratie en de discipline op te brengen om tussen en na de trainingen te studeren. Anderen kunnen dat heel goed, ik niet. De sport is vaak zo fysiek belastend dat mijn ogen dichtvallen boven de boeken."
Toch is ze zeker nog van plan haar studie af te ronden. En niet alleen de bachelor, maar ook de master maatschappelijke opvoedingsvraagstukken. Vooral de maatschappelijke kanten van sport, waarvoor in haar studie ook specifieke aandacht is, interesseren haar. "Zo'n organisatie als 'right to play' die zich inzet voor sport voor kinderen in ontwikkelingslanden, vind ik erg goed." Maar in hoeverre is het voltooien van de master geen ijdele wens, nu Van Deutekom met een schuin oog al kijkt naar de spelen van 2010 in Vancouver en er na haar huidige prestaties sponsors met zakken geld aan haar deur kloppen? "Dat moeten we allemaal eerst nog maar zien. Ik zou mijn studie dan in elk geval kunnen betalen. Mijn studiefinanciering is zo'n beetje op."
Voorlopig staat het leven van Van Deutekom in het teken van drie letters: OKT. Tijdens het Olympisch Kwalificatie Toernooi in Heerenveen moet ze op één van haar favoriete afstanden, en liefst op beiden, bij de eerste vier eindigen. Dan mag ze naar Turijn. En dat zit er zeker in. "Bij de wedstrijden in Amerika en Canada was ik steeds één van de beste drie Nederlandse rijdsters, dat moet ik zien vast te houden." En met een beetje geluk viert ze dan haar 25ste verjaardag in het noorden van Italië. Misschien dat een laptop dan een mooi cadeau is, want die heeft ze als één van de weinigen in het reizende schaatscircus nog niet.
De vraag of het niet frustrerend is om pas op relatief late leeftijd de weg naar de top te vinden, wuift Van Deutekom luchtig weg. "Ik ben pás 24 en de keuzes die ik in het verleden heb gemaakt die waren op dat moment weloverwogen. Misschien dat ik nu zeg dat ik dingen beter anders had kunnen doen, maar dat heeft weinig zin. Ik vind het gewoon echt gaaf zoals het nu gaat."